Postmodern Bir Film Anlatısı: Kayıp Otoban (Lost Highway)

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 127 - 151, 13.03.2020

Ali Öztürk

https://doi.org/10.31200/makuubd.678945

Öz

Sanat
dallarından mimari, edebiyat ve sinema başta olmak üzere birçok alanda
kendisini hissettirten postmodernizm, batı medeniyetini sürükleyen politik
tepki hareketlerinin bir yansıması olarak bilinir. Genel anlamda yeni bir
kültürel olgu olarak, modernizme karşı oluşan bir tepki hareketi olarak
nitelendirilebilir. Ancak her ne kadar modernizmin tekliğine karşı var olmuş
bir olgu olarak görülse de postmodernist kuramcılarından olan Foucault ve
Lyotard’a göre, estetik anlatının günlük hayat pratiklerine karışması sonucu
oluşan bir yaklaşımdır.

Eklektik
bir anlatı yapısına sahip olan postmodernizim, her türlü sanatsal anlayışı
irdeleyip kullanabilme potansiyelini bünyesinde taşır. Bu yapısıyla hikâye
aktarımında iç içe geçmiş örgüsel olay akışı üzerinden ilerler. Ancak film
anlatısında kullanılan bu yöntem, izleyicinin filmi anlamlandırmasını
zorlaştırabilmektedir. Bu zorluğun temelinde ise olay örgüsünde yaratılmış olan
alt ve üst katmanlar arasındaki bağlantıyı anlamlandıramamasından kaynaklanmaktadır.

Bu
çalışmanın amacı postmodern anlatı örneklerinden olan Kayıp Otoban (Lost Highway 1997) filminin türün özelliklerini
yansıtıp yansıtmadığını üzerinde bir analiz yapmaktır. Ancak bu analizi
postmodern sinemanın özelliklerinden olan pastiş, parodi ya da ironi üzerinden
yapılmayacaktır. Bunun nedeni David Lynch’in olay aktarımında gerçeklik ve
kurgu yoluyla aktarımını yaparken aynı zamanda gerçek ve gerçekdışılık
arasındaki ayrımın bulanıklaştırmasıdır. 

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Postmodern Sinema, Kayıp Otoban, David Lyinch

Teşekkür

Sayın hocam, istanbul Ayvansaray Üniversitesi- Güzel sanatlar Fakültesi. Radyo. Televizyon ve Sinema bölümünde Dr. Öğretim Üyesi olarak görev almaktayım. Postmodern Bir Film Anlatısı: Kayıp Otoban (Lost Highway) adlı çalışmamı , Mart 2020 sayısı için sisteme yükledim. Teşekkür ederim. İyi çalışmalar dilerim...

A Postmodern Film Narrative: Lost Highway

Öz

Postmodernism,
which makes itself felt in many fields of art, especially architecture,
literature and cinema, is known as a reflection of the political reaction
movements that have driven Western civilization. In general, postmodernism is
referred to as a reaction to modernism as a new cultural phenomenon. However,
although Postmodernism is said to be a phenomenon that has existed against the
uniqueness of modernism, according to Foucault and Lyotard, one of the
postmodernist theorists, it is the result of interfering aesthetic narrative with
daily life practices. Postmodernism, which has an eclectic narrative structure,
has the potential to examine and use any artistic understanding. With this
approach, the story proceeds through the nested mesh event transfer. This
method used in film narrative may make it difficult for the viewer to make
sense of the film. This is due to the difficulty of the audience in
establishing the connection created between the lower and upper layers created
in the plot.

The
aim of this study is to analyze whether the film Lost Highway (1997), one of the postmodern narrative examples,
reflects the characteristics of the genre. However, this analysis will not be
based on pastiche, parody or irony, which is one of the characteristics of
postmodern cinema. The reason for this is that while David Lynch transmits
through reality and fiction in the transfer of events, it does not blur the
distinction between real and unreal. 

Anahtar Kelimeler

Postmodernism, Postmodern Cinema, Lost Highway, David Lyinch

Kaynakça

• KAYNAKÇA Abisel, N. ve Eryılmaz, T. (1980) “Sinemanın Çağdaşlaşması: Yeni Gerçekçilik, Yeni Dalga.” Sinema Araştırmaları içinde. Derin Yayınları Appleby, C. (1996), Knowledge and Postmodernizm in Historical Perspective Routledge”, Great Britain,. Ashley, D. (1997), “History Without a Subject –The Postmodera Condition” Westview Press, United States Of America, Colarado, 1997 Andrew G. (2004) Stranger Than Paradise: Maverick Film Makers in Recent American Cinema, Prion Books, London Araz, T.(1999), Coming To Terms With A Postmodern World: Donald Bhartelme’s Dissident Stance In Show White And Other Storles, İstanbul, Çantay Kitabevi Baudrillard, J., (2012), Sanat Komplosu: Yeni Sanat Düzeni ve Çağdaş Estetik Çev: Elçin Gen, Işık Ergüden, Ed: Ali Artun, İstanbul: İletişim Yayınları Baudrillard, Jean (2014). Simülakrlar ve Simülasyon, Doğu Batı Yayınları Best, S., Kelner, D.(1998), “Postmodern Teori”, (Çev: Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul Bertens, H.(1995), “The Idea of The Postmoderu, Routledge”, USA and Canada Büyükdüvenci S.(1997), “Öztürk Semire Ruken (der.), Postmodernizm ve Sinema, Birinci Baskı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları Brown D. H.(1995), Postmodera Representations, University of Illincis Press, Urbana and Chicago Connor S.(2001), “Postmodernist Kültür”, Çev. Doğan Şahiner, Birinci Baskı, İstanbul: YKY Danto, A. C. (2010), “Sanatın Sonundan Sonra”, Çev. Zeynep Demirsü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları Dear, M.(1993), “Multiculturalism Difference and Postmodernism” (ed: Gordon L. Clark, Dean Forbes and Roderick Francis), Logman Cheshire, Malaysia Eaglaton, T. (2015) Postmodernizmin Yanılsamaları Çev: Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları Featherstone, M(1996), “Postmodernizm ve Tüketim Kültürü”, (çev:Mehmet Küçük), Ayrıntı Y. İstanbul Foster, H.(2009), “Gerçeğin Geri Dönüşü Yüzyılın Sonunda Avangard”, Çev. Esin Hoşsucu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları Giddens, A.(1998), “Modernliğin Sonuçları”, ( 2. Basım). Çev: Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları Harvey. D. (2014), “Postmodernliğin Durumu”, Çev. Sungur Savran, İkinci Baskı, İstanbul: Metis Yayınları Jameson, F (1994), “Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı“ (Çev: Nuri Plümer) Y.K.Y. İstanbul Lyotard, J.F. (2014) Postmodern Durum Kağıt Kapak – 2 Ocak 2014 Jean François Lyotard Bilgesu Yayıncılık Lyotard, J. F. (1990). Postmodern Nedir Sorusuna Cevap. Necmi Zekâ (Edited by). Postmodernizm İstanbul: Kıyı Yayınları Murphy,J. (2000), Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri, Çev. Hüsamettin Arslan, İstanbul: Paradigma Yayınları Özdemir, S. T.(2003). Kara Filmler: Neo Noir’den Future Noir’a Altıkırkbeş Yayınları, İstanbul Richter, H.(1998), Activism, Modernism and the Avangt-Garde, edited byStephen C. Foster, The MIT Press, London Sarup M.(2010), “Post-Yapısalcılık Ve Postmodernizm”, Çev: Abdülbaki Güçlü, İstanbul: Kırk Gece Yayınlar Sennett, R. (2019). Karakter Aşınması / Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, Çev: Barış Yıldırım, Ayrıntı yayınları Smith , H.(2003) Beyond the Postmodern Mind: The Place of Meaning in a Global Civilization Paperback – July Sim, S.(1999), “The Routledge Critical Dictionary of Postmodern Thought, Routledge, New York, Shinner, L.(2010), “Sanatın İcadı”, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları Şaylan, G. (2016), Postmodernizm” Ankara: İmge Kitapevi Urry, J. (1999). Mekânları Tüketmek. (R. Öğdül, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Vattimo, G.(1992), The Transparent Society, (Translated by. David Webb), Polity Pres, Cambridge, Yılmaz, M.(2012), “Sanatın Günceli Güncelin Sanatı”, Ankara: Ütopya Yayınevi Zizek, S. (2001) David Lynch Yada Gülünç Yücenin SanatıSlovaj Zizek, Glünç Yüce’nin Sanatı: David Lynch’in Kayıp Otoban’ı Üzerine, Om Yayınları, Çev: Sabri Gürses İstanbul Zizek, S.(2002), Kırılgan Temas, İstanbul, Metis Yayınları