Modernisation in the Tanzimat Period and the Ottoman Empire: An Analysis of the Tanzimat Edict within the Scope of the Modern State
Öz
The Tanzimat Edict (Imperial Edict of Reorganisation) is a turning point
in the history of the Ottoman Empire. It is considered to be the first official
step of the attempts to become a modern state. A formal process was initiated
with this edict and, within this context, the empire started to change the
imperial structures and institutions and devoted considerable efforts to create
a Western-style organisation. On the other hand, turning towards the West with
the declaration of the edict, the Ottoman Empire ultimately found itself in a
structural and cultural dilemma. It can be stated that actions for
modernisation within the Empire were not a grassroots internal dynamic; rather,
they were results of the insistence of the Sultan along with the pressure and
encouragement by external dynamics. Developments in Western societies proved
fatal for the traditional state with a chain of industrial, political and
philosophical revolutions. Afterwards, replacing the traditional state, the
concept and practice of the “modern state” were imitated by many other states
including the Ottoman Empire. In this respect, with the dynamics of
modernisation, traditional values acting as the sources of legitimacy in the
traditional state were supplanted by modern ones. God is no longer the source
of legitimacy; subjects have been replaced by citizens and law has been the
cornerstone of the modern state. Mahmud II laid the social and structural
foundations of the Tanzimat Edict, but the edict itself was declared during the
reign of Abdülmecit I. The edict occupies a significant position within the
theory of the modern state because it is a product of a period in which the
Ottoman Empire shifted towards the axis of a modern state. The present study
examines the historical and sociological conditions setting the scene for the
Tanzimat Edict, the social and political structure altered by the edict and the
impacts on the social and political context of the Empire.
Anahtar Kelimeler
Modern State Modernisation Tanzimat Edict Ottoman Empire Change
Kaynakça
- Akal, C. B. (2005). İktidarın Üç Yüzü. Ankara: Dost.
- Aksakal, H. (2010). Türk Modernleşmesinin Ambivalat Doğası: Modernleşme, Milliyetçilik, Medeniyet İlişkisi Üzerinden Türkiye’yi Okumak. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2 (1).
- Berkes, N. (1978). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Doğu-Batı.
- Bezci, B. (2006). Carl Schmitt’in Politik Felsefesi Modern Devletin Müdafaası. İstanbul: Paradigma.
- Bauman, Z. (1996). Yasa Koyucular ve Yorumcular. Trans. Kemal Atakay, İstanbul: Metis.
- Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. Trans. Süha Serthabiboğlu, İstanbul: Sarmal.
- Bolat, B. S. (2005). Fransız İnkılabının Türk Modernleşme Sürecine Etkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1).
- Çetin, H. (2007). Modernleşme Krizi - İdeoloji ve Ütopya Arasında. Ankara: Orion.
- Eryılmaz, B. (1992). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret.
- Giddens, A. (2005). Ulus Devlet ve Şiddet. Trans. Cumhur Atay, İstanbul: Devin.
- Gellner, E. (2008). Uluslar ve Ulusçuluk. Trans. Büşra Ersanlı ve Günay Göksu Özdoğan, İstanbul: Hil.
- Karpat, K. H. (2002). Osmanlı Modernleşmesi. Ankara: İmge.
- Mardin, Ş. (1996). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. Trans. Mümtaz’er Türköne vd., İstanbul: İletişim.
- Nişanyan, S. (2018). Nişanyan Sözlük - Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. İstanbul: Liber.
- Poggi, G. (2009). Modern Devletin Gelişimi. Trans. Şule Kut & Binnas Toprak, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Suad, A. (2010). Osmanlı Padişahları ve Büyükleri. Ankara: Tutku.
- Şahin, M. (2006). Osmanlı Yöneticilerinde Zihniyet ve Batılılaşmanın Başlangıcı. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (3).
- Yıldız, G. (2009). Neferin Adı Yok. İstanbul: Kitabevi.
- Weber, M. (1985). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, İstanbul: Hil.
- Weber, M. (1996). Sosyoloji Yazıları, Trans. Taha Parla, İstanbul: İletişim.
Öz
Tanzimat Fermanı,
Osmanlı İmparatorluğu’nda bir kırılma noktasıdır. Ferman, modern devlet olma
girişimlerinin resmi olarak ilk adımı sayılmaktadır. Bu fermanla birlikte
formal bir süreç başlamış ve bu bağlamda imparatorluk mevcut sistemi içindeki
yapı ve kurumları birer birer değiştirmeye başlamış ve Batı tipi bir
organizasyon oluşturmak için pek çok emek sarf etmiştir. Diğer yandan fermanla
beraber Batı’ya açılan Osmanlı İmparatorluğu, nihai manada hem yapısal hem de
kültürel bir ikiliğe girmiştir. Osmanlı İmparatorluğu içerisinde modernleşme
eylemlerinin toplumdan gelen bir iç dinamik olarak değil de padişahın ısrarı ve
dış dinamiklerin baskısı ve teşviki sayesinde oluştuğu söylenebilir. Batı
toplumlarındaki gelişmeler geleneksel devletin boğazına sınai, siyasi ve de
felsefi devrimlerinden oluşan bir olgular zincirini bağlamış ve onu sonlandırmıştır.
Geleneksel devlet yerine ikame edilen “modern devlet” kavramı ve pratiği ise,
sonraki süreçlerde, Osmanlı Devleti gibi diğer pek çok devlet tarafından taklit
edilmiştir. Bu bağlamda modernleşme dinamikleri ile birlikte geleneksel
devlette meşruiyetin kaynağı olan geleneksel değerler yerini modern değerlere
bırakmıştır. Artık meşruiyetin kaynağı Tanrı değildir, tebaanın yerini vatandaş
(yurttaş) almıştır ve hukuk, modern devletin mihenk taşı haline gelmiştir.
Tanzimat Fermanı’nın toplumsal ve yapısal temellerini II. Mahmud atmış ancak,
ilanı I. Abdülmecit zamanında gerçekleşmiştir. Tanzimat Fermanı modern devlet
teorisi içinde belirgin bir konum teşkil etmektedir. Çünkü ferman Osmanlı
İmparatorluğu’nun modern devlet eksenine doğru kaydığı bir dönemin ürünüdür. Bu
çalışmada modern devlet teorisi ekseninde Tanzimat Fermanı’nı hazırlayan
tarihsel-sosyolojik koşullar, Tanzimat Fermanı ile değişen toplumsal ve politik
yapı ve Tanzimat’ın Osmanlı toplumsal ve politik ortamında yarattığı etkiler
mercek altına alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Modern Devlet Modernleşme Tanzimat Fermanı Osmanlı İmparatorluğu Değişim
Kaynakça
- Akal, C. B. (2005). İktidarın Üç Yüzü. Ankara: Dost.
- Aksakal, H. (2010). Türk Modernleşmesinin Ambivalat Doğası: Modernleşme, Milliyetçilik, Medeniyet İlişkisi Üzerinden Türkiye’yi Okumak. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2 (1).
- Berkes, N. (1978). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Doğu-Batı.
- Bezci, B. (2006). Carl Schmitt’in Politik Felsefesi Modern Devletin Müdafaası. İstanbul: Paradigma.
- Bauman, Z. (1996). Yasa Koyucular ve Yorumcular. Trans. Kemal Atakay, İstanbul: Metis.
- Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. Trans. Süha Serthabiboğlu, İstanbul: Sarmal.
- Bolat, B. S. (2005). Fransız İnkılabının Türk Modernleşme Sürecine Etkileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1).
- Çetin, H. (2007). Modernleşme Krizi - İdeoloji ve Ütopya Arasında. Ankara: Orion.
- Eryılmaz, B. (1992). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret.
- Giddens, A. (2005). Ulus Devlet ve Şiddet. Trans. Cumhur Atay, İstanbul: Devin.
- Gellner, E. (2008). Uluslar ve Ulusçuluk. Trans. Büşra Ersanlı ve Günay Göksu Özdoğan, İstanbul: Hil.
- Karpat, K. H. (2002). Osmanlı Modernleşmesi. Ankara: İmge.
- Mardin, Ş. (1996). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. Trans. Mümtaz’er Türköne vd., İstanbul: İletişim.
- Nişanyan, S. (2018). Nişanyan Sözlük - Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. İstanbul: Liber.
- Poggi, G. (2009). Modern Devletin Gelişimi. Trans. Şule Kut & Binnas Toprak, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Suad, A. (2010). Osmanlı Padişahları ve Büyükleri. Ankara: Tutku.
- Şahin, M. (2006). Osmanlı Yöneticilerinde Zihniyet ve Batılılaşmanın Başlangıcı. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (3).
- Yıldız, G. (2009). Neferin Adı Yok. İstanbul: Kitabevi.
- Weber, M. (1985). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, İstanbul: Hil.
- Weber, M. (1996). Sosyoloji Yazıları, Trans. Taha Parla, İstanbul: İletişim.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
