The Effect of Corporate Social Responsibility on Organizational Justice and Organizational Commitment: A Research in Five Star Hotels in Istanbul

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 343 - 360, 02.09.2021

Yusuf Yıldırım , Sevinç Göktepe Ayhan Bayram , Orhan Akova

https://doi.org/10.33712/mana.907896

Öz

This study aims to measure the effect of corporate social responsibility practices on the perceptions of organizational justice and organizational commitment of hotel business employees. As part of the research, 263 employees working in five-star hotel businesses operating in Istanbul were surveyed. As a result of the study, hotel business employees had a high perception of corporate social responsibility, organizational justice, and organizational commitment. In addition, it has been observed that the perception of legal responsibility, normative commitment, and interactive justice of hotel business employees is quite high. The data obtained by question form was analyzed by simple linear regression. In line with this, the change in corporate social responsibility and organizational commitment by organizational justice, organizational commitment, organizational justice is described by the variation in corporate social responsibility, organizational justice and organizational commitment, organizational justice, organizational commitment has a positive effect that is concluded.

Anahtar Kelimeler

Corporate Social Responsibility, Organizational Justice, Organizational Commitment, Hotels

Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: İstanbul’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarının otel işletmeleri iş görenlerinin örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algıları üzerindeki etkisini ölçmektir. Araştırma kapsamında İstanbul’da faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 263 iş görene anket uygulanmıştır. Çalışma sonucunda otel işletmeleri iş görenlerinin kurumsal sosyal sorumluluk, örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık algılarının yüksek olduğu görülmüştür. Bunun yanında otel işletmeleri iş görenlerinin yasal sorumluluk, normatif bağlılık ve etkileşimsel adalet algılarının da oldukça yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Soru formu ile elde edilen veriler basit doğrusal regresyon ile analiz edilmiştir. Bu doğrultuda örgütsel adalet ve örgütsel bağlılıktaki değişimin kurumsal sosyal sorumluluk tarafından, örgütsel bağlılıktaki değişimin ise örgütsel adalet tarafından açıklandığı, kurumsal sosyal sorumluluğun örgütsel adalet ve örgütsel bağlılığı, örgütsel adaletin ise örgütsel bağlılığı pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Örgütsel Adalet, Örgütsel Bağlılık, Otel İşletmeleri

Kaynakça

• ABAEIAN, Vahideh, YEOH, Ken Kyid ve KHONG, Kok Wei (2014), “An Exploration of CSR İnitiatives Undertaken by Malaysian Hotels: Underlying Motivations From a Managerial Perspective”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, S.144, ss.423-432.
• AKDOĞAN, Asuman ve DEMİRTAŞ, Özgür (2014), “Etik Liderlik Davranışlarının Etik iklim Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Politik Algılamaların Aracı Rolü”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, S.16(1), ss.107-123.
• ALLEN, Natalie J. ve MEYER, John P. (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative, Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, S.63, ss.1-18.
• ARNAUDOV, Kliment ve KOSESKA, Elena (2012), “Business Ethics and Social Responsibility in Tourist Organizations in Terms of Changing Environment”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, S.44, ss.387-397.
• ARSLANTÜRK, Gökhan ve ŞAHAN, Selman (2012), “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Manisa İl Emniyet Müdürlüğü Örnekleminde İncelenmesi”, Polis Bilimleri Dergisi, S.14(1), ss.135-159.
• ASLAN, Şebnem (2008), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, S.15(2), ss.163-178.
• ASRAR-UL-HAQ, Muhammad, KUCHINKE, K. Peter ve IQBA$L, Anam (2017), “The Relationship Between Corporate Social Responsibility, Job Satisfaction, and Organizational Commitment: Case of Pakistani Higher Education”, Journal of Cleaner Production, S.142, ss.2352-2363.
• ATEŞOĞLU, İrfan ve TÜRKER, Ali (2010), “Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerine Yaklaşımı: Muğla İli Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, S.15(3), ss.207-226.
• AYKANAT, Zafer ve YILDIRIM, Ali (2012), “Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Araştırma”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.22(2), ss.260-274.
• AYTEMİZ, Oya Seymen, GİRGİN, Göksel Kemal, GİRİTLİOĞLU, İbrahim ve AKSU, Murat (2009), “İşgörenlerin Etkileşim Adaleti Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Çanakkale İlinde Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 21-23 Mayıs – Eskişehir, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayını, ss.171-180.
• AZİM, Mohammad Tahlil (2016), “Corporate Social Responsibility and Employee Behavior: Mediating Role of Organizational Commitment”, Revista Brasileira de Gestão de Negócios, S.18(60), ss.207-225.
• BAĞCI, Zübeyir (2013), “Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir İnceleme”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, S.9(19), ss.163-184.
• BAKIRTAŞ, Hülya ve ERDOĞAN, Bayram Zafer (2010), “İşletmelerde Sosyal Sorumluluk: Oteller Üzerine Bir İnceleme”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, S.5(1), ss.97-110.
• BALTACI, Furkan, GÜÇLÜ, Caner ve ÇELİKER, Nuri (2014), “Liderlik Davranışının Örgütsel Adalet Algısı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.19(3), ss.353-370.
• BAUMAN, Christopher W. ve SKITKA, Linda J. (2012), “Corporate Social Responsibility as a Source of Employee Satisfaction”, Research in Organizational Behavior, S.32, ss.63-86.
• BOYD, D. Eric, SPEKMAN, Robert E., KAMAUFF, John W. ve WERHANE, Patricia (2007), “Corporate Social Responsibility in Global Supply Chains: A Procedural Justice Perspective”, Long Range Planning, S.40, ss.341-356.
• BRAMMER, Stephen, MILLINGTON, Andrew ve RAYTON, Bruce (2007), “The Contribution of Corporate Social Responsibility to Organizational Commitment”, International Journal of Human Resource Management, S.18(10), ss.1701-1719.
• CARROLL, Archie B. (1991), “The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders”, Business Horizons, S.34(4), ss.39-48.
• CİHANGİR, Emine (2014), “Kurumsal Performans Yönetiminde İnsan Kaynakları Boyutuna Bir Bakış”, İstanbul Journal of Social Sciences, S.7, ss.65-84.
• CİNGÖZ, Ayşe ve AKDOĞAN, A. Asuman (2012), “İşletmelerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri: Kayseri İli’nde Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.16(3), ss.331-349.
• CLOSON, Caroline, LEYS, Christophe ve HELLEMANS, Catherine (2015), “Perceptions of Corporate Social Responsibility, Organizational Commitment and Job Satisfaction”, Management Research: The Journal of the Iberoamerican Academy of Management, S.13(1), ss.31-54.
• COLLIERAND, Jane ve ESTEBAN, Rafael (2007), “Corporate Social Responsibility and Employee Commitment”, Business Ethics: A European Review, S.16(1), ss.19-33.
• COLQUITT, Jason A. (2001), “On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”, Journal of Applied Psychology, S.86(3), ss.386-400.
• COLQUITT, Jason A., CONLON, Donald E., WESSON, Michael J., PORTER, Christopher O. L. H. ve NG, K. Yee (2001), “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Journal of Applied Psychology, S.86(3), ss.425-445.
• ÇALIŞKAN, Osman ve ÜNÜSAN, Çağatay (2011), “Otel Çalışanlarının Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algısının İş Tatmini ve İşte Kalma Niyetine Etkisi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, S.22(2), ss.154-166.
• ÇETİNKAYA, Melek ve ÇİMENCİ, Sevcan (2014), “Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, S.12(23), ss.237-278.
• ÇIRAKLI, Ümit, UĞURLUOĞLU, Özgür, ŞANTAŞ, Fatih ve ÇELİK, Yusuf (2014), “Etik Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet Üzerindeki Etkisi: Hastanede Bir Uygulama”, İşletme Bilimi Dergisi, S.2(2), ss.53-69.
• D’APRILE, Gianvito ve TALÒ, Cosimo (2015), “How Corporate Social Responsibility Influences Organizational Commitment: A Psychosocial Process Mediated by Organizational Sense of Community”, Employee Responsibilities and Rights Journal, S.27(4), ss.241-269.
• DEVELİOĞLU, Kazım ve ÇİMEN, Martı (2012), “Örgütsel Güvenin Kaynağı Olarak İşletmelerin Çalışanlara Karşı Sosyal Sorumlulukları”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, S.4(2), ss.141-149.
• DITLEV-SIMONSEN, Caroline D. (2015), “The Relationship Between Norwegian and Swedish Employees’ Perception of Corporate Social Responsibility and Affective Commitment”, Business & Society, S.54(2), ss.229-253.
• ERKMEN, Turhan ve ŞAHİNOĞLU, Fatih (2012), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerine İlişkin Çalışan Algıları ile Örgütsel Bağlılığın Hizmet Sektöründe İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, S.33(2), ss.267-296.
• FAROOQ, Omer, PAYAUD, Marielle, MERUNKA, Dewigt ve VALETTE-FLORENCE, Pierre (2014), “The Impact of Corporate Social Responsibility on Organizational Commitment: Exploring Multiple Mediation Mechanisms”, Journal of Business Ethics, S.125(4), ss.563-580.
• GREENBERG, Jerald (2005), Managing Behavior in Organizations, Pearson Education Inc. Published by Prentice Hall, Ohio (USA), 4th Edition.
• GÜRBÜZ, Sait ve MERT, İbrahim Sani (2009), “Örgütsel Adalet Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Uygulaması: Kamuda Görgül Bir Çalışma”, Amme İdaresi Dergisi, S.42(3), ss.117-139.
• HENDERSON, Joan C. (2007), “Corporate Social Responsibility and Tourism: Hotel Companies in Phuket, Thailand, After the Indian Ocean Tsunami”, Hospitality Management, S.26, ss.228-239.
• HOFMAN, Peter ve NEWMAN, Alexander (2014), “The Impact of Perceived Corporate Social Responsibility on Organizational Commitment and the Moderating Role of Collectivism and Masculinity: Evidence from China”, The International Journal of Human Resource Management, S.25(5), ss.631-652.
• İYİGÜN, N. Öykü (2012), “Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.11(21), ss.49-64.
• KAPLAN, Metin (2013), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılamalarının Örgütsel Özdeşleşme Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.13(26), ss.77-97.
• KÜÇÜKUSTA, Deniz, MAK, Amy ve CHAN, Xavier (2013), “Corporate Social Responsibility Practices in Four and Five-Star Hotels: Perspectives from Hong Kong Visitors”, International Journal of Hospitality Management, S.34, ss.19-30.
• MAIGNAN, Isabelle (2001), “Consumers’ Perceptions of Corporate Social Responsibilities: A Cross-Cultural Comparison”, Journal of Business Ethics, S.30, ss.57-72.
• MAIGNAN, Isabelle ve FERRELL, O. C. (2000), “Measuring Corporate Citizenship in Two Countries: The Case of the United States and France”, Journal of Business Ethics, S.23, ss.283-297.
• MAIGNAN, Isabelle ve FERRELL, O. C. (2001), “Antecedents and Benefits of Corporate Citizenship: An Investigation of French Businesses”, Journal of Business Research, S.51, ss.37-51.
• MALLOY, David Cruise ve FENNELL, David A. (1998), “Codes of Ethics and Tourism: An Exploratory Content Analysis”, Tourism Management, S.19(5), ss.453-461.
• METİN, Hasan (2010), “Sosyal Adalet Bağlamında Örgütsel İtibar Kavramına Bakış”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.27, ss.139-148.
• MEYER, John P., ALLEN, Natalie J. ve SMITH, Catherine (1993), “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, S.78(4), ss.538-551.
• MEYER, John P., IRVING, P. Gregory ve ALLEN, Natalie J. (1998), “Examination of the Combined Effects of Work Values and Early Work Experiences on Organizational Commitment”, Journal of Organizational Behavior, S.19, ss.29-52.
• MEYER, John P., STANLEY, David J., HERSCOVITCH, Lynne ve TOPOLNYTSKY, Laryssa (2002), “Affective, Continuance, and Normative Commitment to the Organization: A Meta-analysis of Antecedents, Correlates, and Consequences”, Journal of Vocational Behavior, S.61, ss.20-52.
• MEYER, John P. ve HERSCOVITCH, Lynne (2001), “Commitment in the Workplace Toward a General Model”, Human Resource Management Review, S.11, ss.299-326.
• MOON, Tae Won, HUR, Won Moo, KO, Sung Hoon, KIM, Jae Woo ve YOON, Sung Won (2014), “Bridging Corporate Social Responsibility and Compassion at Work: Relations to Organizational Justice and Affective Organizational Commitment”, Career Development International, S.19(1), ss.49-72.
• MORY, Linda, WIRTZ, Bernd W. ve GOTTEL, Vincent (2016a), “Factors of Internal Corporate Social Responsibility and the Effect on Organizational Commitment”, The International Journal of Human Resource Management, S.27(13), ss.1393-1425.
• MORY, Linda, WIRTZ, Bernd W. ve GOTTEL, Vincent (2016b), “Corporate Social Responsibility Strategies and Their Impact on Employees’ Commitment”, Journal of Strategy and Management, S.9(2), ss.172-201.
• MUTLU, H. Murat, ÇEVİKER, Abdüllâtif ve ESEN, Murat (2011), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İşletme Performansına Etkileri”, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.1(3-4), ss.109-150.
• ÖRÜCÜ, Edip ve ÖZAFŞARLIOĞLU, Sibel (2013), “Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyetinde Bir Uygulama”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.10(23), ss.335-358.
• ÖZDEMİR, Yalçın (2009), “Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Anababanın Çocuk Yetiştirme Stilleri Açısından incelenmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ÖZMEN, Ömür N. T., ARBAK, Yasemin ve ÖZER SÜRAL, Pınar (2007), “Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, S.7(1), ss.17-33.
• PETERSON, Dane K. (2004), “The Relationship Between Perceptions of Corporate Citizenship and Organizational Commitment”, Business & Society, S.43(3), ss.296-319.
• POLAT, Soner ve CEEP, Cevat (2008), “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, S.54, ss.307-331. RUPP, Deborah E. (2011), “An Employee-Centered Model of Organizational Justice and Social Responsibility”, Organizational Psychology Review, S.1(1), ss.72-94.
• RUPP, Deborah E., GANAPATHI, Jyoti, AGUILERA, Ruth V. ve WILLIAMS, Cynthia A. (2006), “Employee Reactions to Corporate Social Responsibility: An Organizational Justice Framework”, Journal of Organizational Behaviour, S.27, ss.537-543.
• SIĞINDI, Taner (2013), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarına İlişkin Tüketici Algılarının Haritalandırma Yöntemi ile İncelenmesi”, The Journal of Academic Social Science Studies, S.6(5), ss.497-513.
• SINGH, Jang, CARASCO, Emily, SVENSSON, Goran, WOOD, Greg ve CALLAGHAN, Michael (2005), “A Comparative Study of the Contents of Corporate Codes of Ethics in Australia, Canada and Sweden”, Journal of World Business, S.40, ss.91-109.
• SIU, Noel Yee-Man, ZHANG, Tracy Jun-Feng ve KWAN, Ho-Yan (2014), “Effect of Corporate Social Responsibility, Customer Attribution and Prior Expectation on Post-Recovery Satisfaction”, International Journal of Hospitality Management, S.43, ss.87-97.
• STEVENS, Betsy (1997), “Hotel Ethical Codes: A Content Analysis”, International Journal of Hospitality Management, S.16(3), ss.261-271.
• ŞAHİN, Bayram ve TAŞKAYA, Serap (2010), “Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, S.13(2), ss.85-114.
• TILIKIDOU, Irene, DELISTAVROU, Antonia ve SAPOUNTZIS, Nikolaos (2014), “Customers’ Ethical Behaviour towards Hotels”, Procedia Economics and Finance, S.9, ss.425-432.
• TOKGÖZ, Nuray (2011), “Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, S.6(2), ss.363-387.
• TÜRKER, Duygu (2009), “How Corporate Social Responsibility Influences Organizational Commitment”, Journal of Business Ethics, S.89, ss.189-204.
• TZINER, Aharon, BAR, Yaki, OREN, Lior ve KADOSH, Gal (2011), “Corporate Social Responsibility, Organizational Justice and Job Satisfaction: How do They Interrelate, If at All?”, Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, S.27(1), ss.67-72.
• YEŞİLTAŞ, Murat, ÇEKEN, Hüseyin ve SORMAZ, Ümit (2012), “Etik Liderlik ve Örgütsel Adaletin Örgütsel Sapma Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.28, ss.18-39.
• YILDIRIM, Fatma (2007), “İş Doyumu ile Örgütsel Adalet İlişkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.62(1), ss.253-279.
• YILMAZ, Sefer (2012), “Öğretmenlerinin İş Doyumları, Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerine Kayseri’de Bir Araştırma”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.33(2), ss.239-262.
• ZAINALIPOUR, Hossein, FINI, Ali Akbar Sheikhi ve MIRKAMALI, Siyed Mohammad (2010), “A Study of Relationship Between Organizational Justice and Job Satisfaction Among Teachers in Bandar Abbas Middle School”, Procedia Social and Behavioral Sciences, S.5, ss.1986-1990.