DİVANÜ LÜGÂTİ’T-TÜRK’TE GEÇEN UÇ ŞEHRİNİN YERİ VE ANLAMI

Yıl 2008, Cilt: 10 Sayı: 19, 117 - 122, 01.05.2008

İbrahim Şahin

Öz

Tarihteki adıyla Uç, bugünkü adıyla Uç-Turfan şehri Doğu Türkistan’da eski İpek Yolu üzerinde bulunan önemli şehirlerden birisidir. Eski çağlarda yazılmış birçok kaynakta olduğu gibi, Divanü Lügâti’t-Türk’te de bu şehirden söz edilmektedir. Divan üzerine yapılan çalışmalarda, Uç’un günümüzde neresi olduğu konusuna ya değinilmemiş ya da yanlış olarak Fergana bölgesindeki Oş şehriyle denkleştirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, Divan’da geçen Uç aykoniminin günümüzde Uç-Turfan adıyla bilinen yerleşim birimi olduğu, Kutadgu Bilig’de anılan ‘uç ordu’ ifadesinin de yine Uç şehrini karşıladığı ve son olarak söz konusu şehir adının “uç, ilk baş , son, sınır” anlamına gelen Türkçe ‘uç’ kelimesiyle ilgili olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Divanü Lügâti’t-Türk, toponimi, Uç Uç-Turfan, Kutadgu

THE PLACE AND THE MEANING OF THE UCH CITY IN DIVAN AL-LUGAT AL-TURK

Öz

The historical city of Uch, which is today’s Uch-Turfan, was an important city on the Silk Road. We can notice this city in Divan al-Lugat al-Turk as well as other historical sources. Researchers either didnot mention where the place of Uch today or wrongly claimed that it is today’s Osh. In this article I argue that Divan al-Lugat al-Turk’s Uch and Qutadgu Bilig’s Uch Ordu are both today’s Uch-Turfan. The word Uch is from the Turkish word uç which has the meanings of “the end”, “the beginning” and “the boundary”

Anahtar Kelimeler

Divanü Lûgati’t-Türk, Divan al-Lugat al-Turk, toponymy