Öz
1905 yılından itibaren gelişmeye başlayan Azerbaycan sosyal, kültürel ve siyasî hayatı, bir taraftan Türkiye ile ciddi etkileşim içerisinde iken, diğer taraftan partileşmeye yöneldi. Azerbaycan’ın geleceğini belirleyecek Müsavât, Hümmet ve İttihad-ı İslam-Rusya’da Müslümanlık gibi partiler bu anlamda önemliydi. Onların katkıları ile demokratik Azerbaycan’ın temelleri atıldı. 1918’de Osmanlı kuvvetlerinin Azerbaycan’a girişi ve Bakü’ye yürüyüşü, Azerbaycan’ın bağımsızlığına katkı yaptığı gibi, Türk siyasî hayatı da bölgeyi ciddi şekilde etkiliyordu. Türk askerî birlikleri kontrolünde olan Gökçay’da Kafkas İttihad Terakki Fırkası Şubesi oluşturulması bu açıdan önemliydi. Fırka’nın programı, bölgeye yönelik bir takım farklar taşıması dışında, dönem Türkiye’sindeki hakim siyaseti yansıtıyor, Türkçülük, İslamcılık ve Turan ideali, etkileşim açısından dikkat çekiyordu. Azerbaycan siyasî hayatında önemli bir konuma sahip olan İttihad Partisi’nin, Kafkas İttihad Terakki Fırkası ile ilişkisi ve bu iki siyasi hareket içerisindeki Türkiye etkisi, ilginç ve önemli olmakla birlikte, zihinlerde şüpheler uyandırmaya devam etmektedir
Anahtar Kelimeler
Azerbaycan Türkiye Kafkas İttihad Terakki Fırkası İttihad Türkçülük
Öz
The social, cultural and political life of Azerbaijan, which started to develop from 1905 on is in a significant interaction with Turkey on one hand and under the influence of parties on the other. Parties, which will influence the future of Azerbaijan, such as Müsavat, Hümmet and İttihad-ı İslam- Rusya’da Müslümanlık, are important in this sense. The foundations of democratic Azerbaijan are settled with their help In 1918, the entrance of Ottoman troops to Azerbaijan and their campaign to Baku not only ifluenced the independence movement of Azerbaijan, but also made Turkish political life effective in the region. The formation of Kafkas İttihad Terakki Party in Gökcay, under the control of Turkish military forces, was very important in this manner. The program of the party reflected the dominant policy of Turkey in that period, as well as its demand to get some different rights for region. The ideals of Turkism, Pan-Islam and Pan- Turanism were significant in respect to interaction. The relationship between İttihad Party which had a significant role in Azerbaijan political life, and Kafkas İttihad Terakki Party and the affluence of Turkey on both political movements were interesting and important and they still arouse the suspects today.
Anahtar Kelimeler
Azerbaycan Türkiye Kafkas İttihad Terakki Fırkası İttihad Türkçülük
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2006 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2006 Cilt: 8 Sayı: 15 |