Adaklı (Yüksekova/Hakkâri) ve Çevre Köylerde Belirlenen Makromantarlar

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 148 - 162, 31.10.2021

Sedat Kesici Yusuf Uzun

Öz

Bu çalışma, Hakkâri ilinin Yüksekova ilçesi sınırları içerisinde yer alan Adaklı ve çevresindeki Köylerde doğal olarak yetişen ve 2012-2014 yılları arasında toplanan makromantar örnekleri üzerinde yapılmıştır. Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonucunda teşhisleri yapılan örneklerin Leotiomycetes, Pezizomycetes ve Agaricomycetes sınıflarına ait 10 ordo ve 30 familya içerisinde dağılım gösteren toplam 109 makromantar türü olduğu tespit edilmiştir. Bunların 35’ sı yenen, 65’i yenmeyen ve 9 tanesi ise zehirlidir.
Ayrıca 5 makromantar türü ilk defa bu çalışma ile saptanarak ülkemiz makromantar çeşitliliğine ilave edilmiştir. Bunlar; Hymenoscyphus repandus (W. Phillips) Dennis (Helotiaceae), Helvella corium (O. Weberb.) Massee (Helvellaceae) ve Cheilymenia megaspora (Gamundí) J. Moravec (Pyronemataceae)’dır.

Anahtar Kelimeler

Basidiomycota, Ascomycota, yeni kayıt, Hakkâri

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2013-FBE-YL025

Teşekkür

Bu çalışma Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı tarafından 2013-FBE-YL025 no'lu proje ile desteklenmiştir. Katkılarından dolayı bütün çalışanlarına teşekkür ederiz.

Macrofungi Determined in Adaklı (Yüksekova / Hakkâri) and Surrounding Villages

Öz

This study was carried out on macrofungi samples that grow naturally in Adaklı and its surroundings villages, located within the boundaries of Yüksekova district of Hakkâri province and collected between 2012-2014. According to field and laboratory studies, the total of 109 taxa belonging to 30 families and 10 orders stated in Leotiomycetes, Pezizomycetes and Agaricomycetes classis were identified. 35 of them are edible, 65 of them are inedible, 9 of them are poisonous.
In addition, 5 macrofungi species were determined for the first time in this study and added to our country's macrofungi variety. These are; Hymenoscyphus repandus (W. Phillips) Dennis (Helotiaceae), Helvella corium (O. Weberb.) Massee (Helvellaceae), Cheilymenia megaspora (Gamundí) J. Moravec (Pyronemataceae).

Anahtar Kelimeler

Basidiomycota, Ascomycota, new record, Hakkâri

Proje Numarası

2013-FBE-YL025

Kaynakça

• Acar, İ., Uzun, Y., Akata, I., 2020. Some Macrofungi Determined in Şemdinli and Yüksekova Districts (Hakkâri-Turkey) KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (1): 157-167.
• Akata, I., Altuntaş, D., Şahin, E., 2020. Callistosporium Sınger, A New Genus Record For Turkısh Mycobıota, Trakya University Journal of Natural Sciences, 21 (1): 33-37.
• Akçay. M.E., 2020. A new record for the Mycota of Turkey, Anatolian Journal of Botany, 4(1): 8-10.
• Anonim,2015b http://tr.wikipedia.org/wiki/Adakl%C4%B1,_Y%C3%BCksekova.Yüksekova Ticaret ve Sanayi Odası, Erişim tarihi: 09.03.2015.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 1984. Fungi of Switzerland. Vol.1, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 1986. Fungi of Switzerland. Vol.2, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 1991. Fungi of Switzerland. Vol.3, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 1995. Fungi of Switzerland. Vol.4, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 2000. Fungi of Switzerland. Vol.5, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kränzlin, F., 2005. Fungi of Switzerland. Vol.6, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Bresinsky, A., Besl, H., 1990. A Color Atlas of Poisonous Fungi. Wolfe Publishing, London.
• Buczacki, S., 1989. Fungi of Britain and Europe. William Collins Sons & Co Ltd. Glasgow. 320s.
• Çağlı. G., Öztürk. A., 2020. Macromycetes determined in Muradiye (Van) district, Anatolian Journal of Botany, 4(1): 57-64.
• Çelik. A., Uzun. Y., ve Kaya. A., 2020. Macrofungal Biodiversity of Güneysınır District (Konya-Turkey), Mantar Dergisi, 11 (1)75-83.
• Çetinkaya. A., Uzun. Y., ve Kaya. A., 2020. Thecotheus lundqvistii, A New Coprophilous Ascomycete Record for Turkey, Mantar Dergisi, 11 (2)138-141.
• Dähncke, M.R., 2004. 1200 Pilze in Farbfotos. AT Verlag Aarau, Schweiz.
• Davis, P.H., (ed.) 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.1-9, Edinburgh Univ. Edinburgh.
• Ellis, M.B., Ellis, J. P., 1990. Fungi Without Gills (Hymenomycetes and Gasteromycetes) An Identification Handbook. Chapman and Hall, Landon. 315s.
• Işık, H., 2020. Agaricus, Steccherinum, and Typhula species new for Turkey, Mycotaxon, 135(1) 213-222.
• Işık, H., Türkekul, İ., 2020. New additions to Turkish macrofungi from Tokat and Yozgat Provinces, Mycotaxon, 133 (4) 697-709.
• İleri. R., Uzun. Y., ve Kaya. A., 2020. Macromycetes of Karadağ (Karaman) and its Environs, Mantar Dergisi, 11 (1)57-63.
• Jordan, M., 1995. The Encyclopedia of Fungi of Great Britain and Europe, David & Charles Book Co., UK. 384s.
• Jordan, M., 2004. The Encyclopedia of Fungi of Britain and Europe, Frances Lincoln, London, UK.
• Kaplan. D., Uzun. Y., ve Kaya. A., 2020. Phylloscypha boltonii, A New Record for the Mycobiota of Turkey, Mantar Dergisi, 11 (2)158-161.
• Kaygusuz, O., Knudsen, H., Türkekul, İ., ve Çolak, Ö.F., 2020. Volvariella turcica, a new species from Turkey, and a multigene phylogeny of Volvariella, Mycologia, 112:3, 577-587.
• Keleş. A., 2020. Türkiye Mikotası İçin Yeni Bir Cins (Gerronema Singer) Kaydı, Mantar Dergisi, 11 (2)168-171.
• Kränzlin, F., 2005. Fungi of Switzerland. Vol.6, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Moser, M., 1983. Keys to Agarics and Boleti. Gustav Fiscer Verlag, Stuttart. 535 Müderrisoğlu, C., Karakullukçu, F., Orka, E., Beydilli, A., Mat, A., 1992. Mantar zehirlenmelerinde hemoperfüzyonun yeri ve önemi. Türk Tıp Dergisi, 58 (9-12); 261-268
• Phillips, R., 1981. Mushrooms and Other Fungi of Great Britain and Europe. Pan Books Ltd., London. 287.
• Sesli, E. ve Denchev, C.M. (2014). Checklists of the myxomycetes, larger ascomycetes, and larger basidiomycetes in Turkey. 6th edn. Mycotaxon Checklists Online (http://www.mycotaxon.com/ resources/checklists/sesli-v106- checklist.pdf): 1- 136.
• Sesli. E., 2020a. Presence of Cortinarius atroalbus M.M.Moser and C. duracinobtusus Rob. Henry (Basidiomycota, Cortinariaceae) in Turkey, Anatolian Journal of Botany, 4(2): 92-95. Sesli, E., 2020b. Clitopilus cystidiatus (Entolomataceae), Türkiye Mikotası İçin Yeni Bir Kayıt, Mantar Dergisi, 11 (1)90-93.
• Sesli. E., Bandini. Ditte., 2020. First Record of Inocybe nothomixtilis (Basidiomycota, Inocybaceae) Outside Europe, Mantar Dergisi, 11 (1)64-67.
• Sesli, E., Asan, A., ve Selçuk, F. Abacı Günyar, Ö., Akata, I., Akgül, H., Aktaş, S., Alkan, S., Aydoğdu, H., Berikten, D., Demirel, K., Demirel, R., Doğan, H.H., Erdoğdu, M., Ergül, C.C., Eroğlu, G., Giray, G., Haliki Ustan, A., Keleş, A., Kırbağ, S., Kıvanç, M., Ocak, İ., Ökten, S., Özkale, E., Öztürk, C., Sevindik, M., Şen, B., Şen, İ., Türkekul, İ., Ulukapı, M., Uzun, Ya., Uzun, Yu., Yoltaş, A. (2020). Türkiye Mantarları Listesi (The Checklist of Fungi of Turkey). Ali Nihat Gökyiğit Vakfı Yayını. İstanbul. 1177 sayfa.
• Solak, M.H., Işıloğlu, M., Kalmış, E. ve Allı, H. (2015). Macrofungi of Turkey, Checklist, Volume- II. İzmir: Üniversiteliler Ofset.
• Şengül Demirayak, M.Ş., Işık, H., Cortinarius rapaceoides, a new record for Turkey, Mycotaxon, 135(3) 559-568.
• Uzun, Y., Demirel, K., Kaya, A., Keleş, A., 2008. Yüksekova (Hakkâri) Yöresinde Belirlenen Bazı Makrofunguslar. 19. Ulusal Biyoloji Kongresi, 23-27 Haziran 2008, Trabzon. Bildiri Özetleri, S.171.
• Uzun, Y., Acar. İ., Akçay. M.E., Sadullahoğlu. C., 2020a. Kağızman (Kars) Yöresi Makrofungusları, Mantar Dergisi, 11 (1)19-28.
• Uzun, Y., Berber, O., Kaya, A., 2020b. First record of Trappea darkeri from Turkey, Mycotaxon, 135(3) 613-616.
• Uzun, Y., Kaya. A., 2020a. Pulvinula alba, a new record for the Macromycota of Turkey, Biological Diversity and Conservation, 13/1 62-65.
• Uzun, Y., Kaya. A., 2020b. Wakefieldia, A New Hypogeous Basidiomycete Genus Record for Turkey, KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (1): 168-171.
• Uzun, Y., Kaya, A., 2020c. Elaphomyces citrinus and E. cyanosporus, new for Turkey, Mycotaxon, 135(2) 339-344.
• Yeşil, A., Uzun, Y., Akçay, M.E., Sadullahoğlu, C., Acar, İsmail., 2020. Siirt (Merkez) Yöresinde Belirlenen Makromantarlar, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(1) 32-40.