Bazı Yenilebilir Doğal Basidiomycota Türlerinin Mineral Bileşimleri ve Morfolojik Karakterizasyonları

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 3, 32 - 40, 30.12.2022

Sinan Alkan Giyasettin Kaşık İlker Akın

Öz

Mantarlar, bakterilerle birlikte ekosistemin döngüsel olarak çalışmasını ve besin sirkülasyonunu sağlayan önemli ayrıştırıcılardır. Yenen mantarların toprak ve substrat üstü dokuları besin açısından zengindir ve insanlar tarafından çeşitli amaçlarla kullanılırlar. Özellikle substrat üzerinde çürükçül olarak yetişen mantarların kültüre alınıp yetiştirilmesi nispeten daha kolaydır.
Mantarların çoğu saprofit canlılardır. Özellikle besin kaynağı olarak kullandıkları bitki artıklarını (ağaç gövdesi, dal parçaları, yapraklar, ibreler, otlar, meyveler, kozalaklar vb.) parçalayarak beslenirler. Üzerinde yaşadıkları substratların bünyesinde bulunan makro ve mikro elementleri absorblayarak kendi bünyelerinde biriktirebilirler. Bu çalışmanın amaçlarından biri, yapılarında biriken minerallerin insan sağlığı açısından nasıl etki yapacağını tespit etmektir.
Çalışmamıza konu olan örnekler (Auricularia auricula-judae (Bull.) Quél., Lentinus arcularius (Batsch) Zmitr., Lentinus tigrinus (Boğa) Fr., Schizophyllum commune Fr., Trametes versicolor (L.) Lloyd, Tremella mesenterica (Schaeff.) Pers.) doğal ortamlarından toplanan beyaz çürükçül meydana getiren Basidiomycota bölümüne ait örneklerdir. Bu mantar örneklerinin ağır metal (Al, As, Cd, Co, Cu, Cr, Fe, Mg, Mn, Ni, Pb, Se ve Zn) iyon içerikleri ICP-OES (Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectrometry) spektrometresi kullanılarak belirlenmiştir.
Bu çalışmanın bir diğer amacı ise mantarların doğadaki önemli görevlerinden birini gerçekleştirmek için özellikle çevre temizleyici olarak hangi mantarlar kullanılabilir? sorusuna cevap aramaktır. Bu çalışmadan elde edilen veriler sayesinde mikoremediasyon yöntemleri geliştirilebilir. Mantarlar çok çeşitli kirleticileri kontamine ortamlardan veya atık sudan ayrıştırmak için ucuz, etkili ve çevreye duyarlı bir yöntem olarak kullanılabilir.
Sonuç olarak kullanılan mantar örnekleri için minimum ve maksimum ağır metal iyon konsantrasyonları tespit edilmiştir. İncelenen örneklerde Arsenik (As) hiç belirlenmemiştir. Nikel (Ni) ve Kurşun (Pb) bazı örneklerde eser miktarda gözlemlenmiştir. Selenyum (Se) ve Kobalt (Co) tüm örneklerde çok düşük seviyelerde ölçülmüştür. Magnezyum (772.1-2739 mg/kg), Demir (49.91-1583 mg/kg) ve Alüminyum (8.009-1298 mg/kg) mineralleri araştırmada kullanılan tüm örneklerde en yüksek oranlarda tespit edilen ağır metal iyonlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Mineraller, Ağır metaller, Morfoloji,, Çorum, Makromantarlar

Destekleyen Kurum

Selçuk Üniversitesi

Proje Numarası

11101019

Teşekkür

Bu çalışmayı temelde finansal olarak destekleyen S. Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğüne teşekkür ederiz

Mineral Compositions and Morphological Characterizations of Some Edible Natural Basidiomycota Species

Öz

Fungi, together with bacteria, are important decomposers that ensure the cyclical operation of the ecosystem and the circulation of nutrients. Soil and above-substrate tissues of edible mushrooms are rich in nutrients and are used by humans for various purposes. In particular, it is relatively easy to cultivate and grown fungi that grow on the substrate as rotting.
Most fungi are saprophytic creatures. They feed by breaking down plant residues (tree trunk, branch pieces, leaves, pine needles, herbs, fruits, cones, etc.) that they use as food sources. They can absorb and accumulate macro and micro elements in the substrates on which they live. One of the aims of this study is to determine how the accumulated minerals will affect human health.
The specimens (Auricularia auricula-judae (Bull.) Quél., Lentinus arcularius (Batsch) Zmitr., Lentinus tigrinus (Boğa) Fr., Schizophyllum commune Fr., Trametes versicolor (L.) Lloyd, Tremella mesenterica (Schaeff.) Pers.) that are the subject of our study are the specimens belonging to the Basidiomycota, which produces white rot, collected from their natural habitats. Heavy metal (Al, As, Cd, Co, Cu, Cr, Fe, Mg, Mn, Ni, Pb, Se and Zn) ion contents of these mushroom samples were determined using ICP-OES (Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectrometry) spectrometry.
Another aim of this study is to look for the answer of the question “which mushrooms can be used especially as environmental cleaners in order to perform one of the important tasks of fungi in nature?”. Thanks to the data obtained from this study, mycoremediation methods can be developed. Fungi can be used as an inexpensive, effective and environmentally sound method to decompose a wide variety of pollutants from contaminated environments or wastewaters.
As a result, minimum and maximum heavy metal ion concentrations were determined for the mushroom samples used. Arsenic(As) was not determined at all in the samples examined. Nickel(Ni) and Lead(Pb) were observed in trace amounts in some samples. Selenium(Se) and Cobalt(Co) were determined at very low levels in all samples. Magnesium (772.1-2739 mg/kg), Iron (49.91-1583 mg/kg) and Aluminum (8.009-1298 mg/kg) minerals are the heavy metal ions detected at the highest rates in all samples used in the research.

Anahtar Kelimeler

Minerals, Heavy metals, Macrofungi, Morphology, Çorum

Proje Numarası

11101019

Kaynakça

• Akgül, H., Sevindik, M., Akata, I., Altuntaş, D., Bal, C. ve Doğan, M. (2016). Macrolepiota procera (Scop.) Singer. Mantarının Ağır Metal İçeriklerinin ve Oksidatif Stres Durumunun Belirlenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 20, Sayı 3, 504-508.
• Akın, İ., Alkan, S. ve Kaşık, G. (2019). Çorum İli’nden Toplanan Agaricaceae Familyasına Ait Bazı Mantarlarda Ağır Metal Birikiminin Belirlenmesi. The Journal of Fungus, 10(1), 48-55.
• Alonso, J., Garcia, M. A., Perez-Lopez M., ve Melgar, M. J. (2004). Macrofungi as Potential Bioremediation Agent in Compost Material Contaminated with Heavy Metals. Rev. Toxicol., vol. 21, 11-15.
• Altıntığ, E., Hişir, M.E. ve Altundağ, H. (2017). Determination of Cr, Cu, Fe, Ni, Pb and Zn by ICP-OES in mushroom samples from Sakarya, Turkey. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol. 21, no. 3: pp. 496-504.
• Belgemen, T. ve Akar N., (2004). Çinkonun yaşamsal fonksiyonları ve çinko metabolizması ile ilişkili genler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 57(3), 161-166.
• Breitenbach, J. ve Kränzlin, F. (1986). Fungi of Switzerland. Vol.2, Verlag Mykologia Lucerne, Switzerland.
• Campos, J. A., Tejera, N. A. ve Sanchez, C. J.(2009). Substrate Role in the Accumulation of Heavy Metals in Sporocorps of Wild Fungi, Biometals, vol. 22, pp. 835-841.
• Doğan, H. H. ve Şanda, M. A. (2022). Metal and Radioactive Elements Uptake of Wild Agaricus and Agrocybe Species Growing in Samanlı Mountains (Türkiye). The Journal of Fungus, 13(2), 105-111.
• Doğan, H. H., Şanda, M. A., Uyanöz, R., Öztürk, C. ve Çetin, Ü. (2006). Contents of Metals in Some Wild Mushrooms Its Impact in Human Health. Biological Trace Element Research Vol. 110, 79-94.
• Ellis, MB. ve Ellis, J.P. (1990). Fungi Without Gills (Hymenomycetes and Gasteromycetes) An Identification Handbook. Chapman and Hall, London. 315s.
• Gençcelep, H., Uzun, Y., Tunçtürk, Y. ve Demirel, K. (2009). Determination of mineral contents of wild-grown edible mushrooms. Food Chemistry 113: 1033-1036.
• Ghorai, S., Banik, S.P., Verma, D., Chowdhury, S., Mukherjee, S. ve Khowala, S. (2009). Fungal biotechnology in food and feed processing. Food Res Int 42, 577-587.
• Işık, H., Bengü, A.Ş., Çınar Yılmaz, H. ve Türkekul, İ. (2021). Tokat'tan Toplanan İki Yenen Doğal Mantar (Pleurotus eryngii ve Lepista nuda) Örneklerindeki Ağır Metal Seviyeleri Üzerine Bir Çalışma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 8(1): 165–170.
• Kalac, P. ve Staskova, I. (1991). Heavy metals in fruiting bodies of wild growing mushrooms of the genus Agaricus. Potravinarske Vedy, 12: 185-195.
• Kalac, P. ve Svaboda, L. (2000). A review of trace element concentrations in edible mushrooms. Food Chemistry 69: 273-281.
• Kalac, P., Svoboda, L. ve Havlickova, B. (2004). “Content of cadmium and mercury in edible mushroom”, J. Appl. Biomed., vol. 2, pp. 15-20.
• Karapınar, H. S., Uzun, Y. ve Kılıçel, F. (2017). Mineral Contents of Two Wild Morels. Anatolian Journal of Botany 1(2): 32-36
• Kaya, A. ve Bağ H. (2010). Trace element contents of edible macrofungi growing in Adiyaman, Turkey. Asian Journal of Chemistry 22: 1515-1521
• Kaya, A. ve Bağ H. (2013). Mineral Contents of some Wild Ascomycetous Mushrooms. Asian Journal of Chemistry 25: 1723-1726
• Kaya, A., Gençcelep, H., Uzun, Y. ve Demirel, K. (2011). Analysis of Trace Metal Levels in Wild Mushrooms. Asian Journal of Chemistry 23: 1099-1103.
• Kaya, A., Kılıçel, F., Karapınar, H.S.ve Uzun, Y. (2017). Mineral Contents of Some Wild Edible Mushrooms. The Journal of Fungus, 8(2), 178-183.
• Keleş, A., ve Gençcelep, H. (2020). Determination of Elemental Composition of Some Wild Growing Edible Mushrooms. The Journal of Fungus, 11(2), 129-137.
• Mendil, D., Uluözlü, Ö. D., Tüzen, M., Hasdemir, E. ve Sarı, H. (2005). Trace metal levels in mushroom samples from Ordu, Turkey. Food Chemistry 91: 463-467.
• Moser, M., (1983). Keys to Agarics and Boleti. Gustav Fiscer Verlag, Stuttart. 535.
• Sesli, E., Asan, A. and Selçuk, F. (editors.), Abacı Günyar, Ö., Akata, I., Akgül, H., Aktaş, S., Alkan, S., Allı, H., Aydoğdu, H., Berikten, D., Demirel, K., Demirel, R., Doğan, H.H., Erdoğdu, M., Ergül, C.C., Eroğlu, G., Giray, G., Haliki Uztan, A., Kabaktepe, Ş., Kadaifçiler, D., Kalyoncu, F., Karaltı, İ., Kaşık, G., Kaya, A., Keleş, A., Kırbağ, S., Kıvanç, M., Ocak, i., Ökten, S., Özkale, E., Öztürk, C., Sevindik, M., Şen, B., Şen, i., Türkekul, i., Ulukapı, M., Uzun, Ya., Uzun, Yu. ve Yoltaş, A. (2020). Türkiye Mantarları Listesi. Ali Nihat Gökyiğit Vakfı Yayını. İstanbul.
• Sesli, E., Tuzen, M. ve Soylak, M. (2008). Evaluation of trace metal contents of some wild edible mushrooms from Black sea region, Turkey. Journal of Hazardous Materials, 160(2), 462-467.
• Stern, B. R., Soliloz, M., Krewski, D., Aggett, P., Aw, T. C., Baker, S., Crump, K., Dourson, M., Haber, L., Hertzberg, R., Keen, C., Meek, B., Rudenko, L., Schoeny, R., Slob, W. ve Starr, T. (2007). "Copper and Human Health:Biochemistry, Genetics, and Strategies for Modeling Dose – Response Relationships”, J. Toxicol. Environ. Heal. B Critical Reviews, vol. 10(3), pp. 157-222.
• Tüzen, M., Sesli, E. ve Soylak, M. (2007). Trace element levels of mushroom species from East Black Sea Region of Turkey. Food Chemistry, 18, 806-810.
• Uzun, Y., Gençcelep, H., Kaya, A. ve Akçay, M. E. (2011). The Mineral Contents of Some Wild Edible Mushrooms. Ekoloji 20, 80, 6-12.
• Wartchow, F. (2017). O gênero Amanita (Fungi): Sistemática e distribuição no Brasil. Pesquisa e Ensino em Ciências Exatas e da Natureza 1(1), 28-44.
• Yamaç, M., Yıldız, D., Sarıkürkçü, C., Çelikkollu, M. ve Solak, M. H. (2007). Heavy metals in some edible mushrooms from the Central Anatolia, Turkey. Food Chemistry 103: 263-267.