Öz
Bu makalede, Avrupa Merkez Bankasz 'nm (AMBY parasal biitiinle$me
r;en;evesinde rolii ve ortak para politikasz ele ahnmz$tzr. Ortak para politikaszmn
ana hedefi fiyat istikrarzm saglamaktadzr. Bunun giivencesi de AMB'nin ekonomik
ve politik bagzmszzhgzdzr. AMB fiyat istikrarzm gen;ekle$tirmede r;e$itli para
politikasz arar;larmdan yararlamr ve bu arar;larm kullammmda tamamzyla
serbesttir. Bu durum, uygulanan para politikasmm kredibilitesi ir;in de ger;erlidir.
Maastricht Antla$masz'yla varzlan uzla$ma sonucu Avrupa Birligi szmrlarz
ir;inde parasal birlige I Ocak I999 tarihi itibariyle ger;ilmi$ bulunmaktadzr.
Maastricht uyum kriterlerini yerine getirdigi belirlenen II Birlik iiyesi arasmda
gerr;ekle$en parasal biitiinle$meyle birlikte tek para uygulamasz da fiilen i$lerlik
kazanmz$flr. Birligin ortak parasz Euro2 I Ocak 2002' den itibaren banknot ve
madeni para cinsinden piyasada tedaviil gormeye ba$lamz$fzr. 28 $ubat 2002
itibariyle de biitiin ulusal paralar tedaviilden kalkarken, tiim varhklar Euro
cinsinden i$lem gorecektir.
Birlik ir;erisinde para politikaszmn diizenlenmesinden ve yiiriitiilmesinden
biitiiniiyle AMB sorumlu tutulmu$tUr. I Ocak I998 'de kuru/an AMB, Birlik iiyesi I5
iilkenin ulusal merkez bankalarzyla birlikte Avrupa Merkez Bankalarz Sistemini
(AMBS) olu$turmaktadzr. Euro sistemi, AMB 'nin karar alma organ/an olan
Yiiriitme Kurulu ve Yonetim Konseyi tarafindan yonetilmektedir. Yiiriitme Kurulu en
iist karar orgamdzr. AMB 'nin Ba$kam, Ba$kan Yardzmczsz ve dart iiyeden olu$an
Yiiriitme Kurulu, Yonetim Konseyi 'nin aldzgz kararlara gore para politikaszmn
fiilen uygulayzczsz sorumlulugunu ta$zmaktadzr. Yonetim Konseyi ise Yiiriitme
Kurulu 'nun iiyeleri ile Euro bolgesine dahil II iiye iilkenin merkez bankalanmnguvernorlerinden olu$maktadzr. Yonetim Konseyi 'nin oncelikli gorevi ortak para
politikasmm hazzrlanmasma ve uygulanmasma rehberlik yapmaszdzr.
AMB 'nin ii{:iincii karar alma orgam Gene! Konsey 'dir. Bu organ AMB Ba$kam,
Ba$kan Yardzmczsz ve AB iiyesi iilkelerin ulusal merkez bankalarm ba$kanlarmdan
biraraya gelmektedir. Euro alamna dahil olmayan iiye iilkelere ili$kin uyum
kriterleri ile ilgili raporlarz hazzrlamak Gene! Konseyin oncelikli gorevidir.
Yonetim Konseyi iiyelerinin her biri oy kullanma hakkma sahiptir. Avrupa
Birligi Konseyi 'nin Ba$kam ve Avrupa Komisyonu iiyeleri toplantzlara
katzlabilmekte, ancak oy kullanma haklarz bulunmamaktadzr. Para politikaszyla
ilgili olanlar da dahil, tiim kararlarm almmasmda salt {:ogunlugun oyu
aranmaktadzr. Ancak, ulusal merkez bankalarla ilgili konular i{:in kullamlan
oylarda ise, her ulusal merkez bankamn, AMB 'nin sermayesindeki payz dikkate
almmaktadzr.
Maastricht Anla$masz 'mn baglayzcz kararz olarak AMB'nin asli gorevini fiyat
istikrarzmn saglanmaszm olu$turuyor. Nitekim AMB yasasmm 2. maddesi bu gorevi
a{:zk bir bi{:imde tammlzyor. "AMB 'nin asli gorevi fiyat istikrarzmn saglanmasz
olup, Banka, bu gorevi . a{:zk pazar ekonomisi prensiplerine gore yerine
getirecektir ". Maastricht Anla$masz 'nm 107. ve AMBS yasasmm 7. maddesi,
AMB 'na, ulusal Merkez Bankalarma ve tiim karar alma organlarzna gorevlerini
yerine getirmede ve kararlarzm uygulamada gerekli olan bagzmszzlzgz saglzyor. Bu
bagzmszzlzk sayesinde hi9birinin, iiye iilkelerin hiikiimetlerinden, Avrupa Birligi 'nin
herhangi bir kurumundan ya da bir orgamndan direktif almasz soz konusu degildir.
Yasayla giivence altzna alznmz$ olan bu bagzmszzlzkla, AMB her tiirlii politik
tasarruftan ve niifuzdan izole olmu$ durumdadzr. Alman Merkez Bankasz
BundesbanK ornek almarak yapzlandmlan AMB, para politikaszmn yiiriitiilmesine
gerekli kredibiliteyi de saglamayz umuyor. Ger{:ekten de kredibilitenin yiiksek
o/masz, para politikaszmn ba$arlSl i{:in bir onkO$Ul sayzlzyor. Bu bakzmdan hem
saygmlzgm hem de kredibilitenin tesisi biiyiik onem ta$zyor. Bu baglamda, AMB 'nin
kamuoyuna kar$z da sorumlulugu one 9zkzyor. Nitekim, Bankamn, para
politikasma ili$kin her tasarrufunun kamuoyuna ivedi bi9imde ve net olarak
a9zklanmasz hiikme baglanmz$ bulunuyor. AMBS 'nin 15. maddesine gore: AMB 'nin
Euro sisteminin finansal durumunu yansztacak haftalzk bir biilten, Euro sisteminin
faaliyetlerine ili$kin ii9 aylzk bir rapor ve Euro sisteminin para politikaszyla ilgili
olarak da yzllzk bir rapor yaymlamasz zorunludur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Charles A. Enoch , Paul L. Hilbers ve Arto Kovanen, "Monetary Operations in the European Economic and Monetary Union", Finance and Development, Vol. 36. No. 2, (June, 1998), s. 38.
- Otmar Issing, "The Monetary Policy of the Eurosystem", Finance and Development, Vol. 36, No. 1, (March, 1999), s. 20.
- Charles A. Enoch, PaulL. Hilbers ve Arto Kovanen, a. g. m., s. 39.
- Otmar Issing, a.g.m., s. 21.
- Charles A. Enoch, Paul L. Hilbers ve Arto Kovanen, a. g. m. , s. 40.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2002 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2002 Cilt: 10 Sayı: 1 |
