TÜRKİYE KIYILARINDA TOMBOLOLARIN OLUŞUMU DAĞILIŞI VE FONKSİYONEL ÖZELLİKLERİ KONUSUNDA BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2010, Sayı: 22, 205 - 232, 27.09.2013

Mehmet Ceylan Mehmet Akif Ceylan

Öz

Türkiye, Avrupa ve Asya kıtaları arasında üç tarafı denizle çevrili bir
ülkedir. Kıyıların toplam uzunluğu 8333 km’yi bulur. Bu kıyılarda çeşitli etmen
ve süreçler altında gelişmiş çok farklı kıyı tipleri gözlenir. Esasen ülkemizin
doğal bir zenginliğini de teşkil eden kıyı topografyası ve bu bağlamda ele
alınan tombololar, özgün bir şekil olarak dikkati çeker. Bugüne kadar çeşitli
yayınlarda ülkemizdeki tomboloların bir kısmına temas edilmiştir. Bu makalede
ise, çok sayıda tombolo örneğine yer vererek, kıyılarımızla ilgili bir listenin
hazırlanmasına katkı yapılması amaçlanmıştır. Bundan dolayı tomboloları
detaylı bir şekilde incelemekten ziyade; oluşumu, dağılışı ve fonksiyonel
özellikleri konusunda birkaç paragrafı geçmeyen kısa bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tombolo, Karadeniz, Marmara, Ege Denizi, Akdeniz

Kaynakça

• Akarca, A., 1972, Yunan Arkeolojisinin Ana Çizgileri I Şehir ve Savunması, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VI. Seri, Sayı 15, Ankara.
• Akdeniz, E., 1997, “Güneybatı Anadolu Sahillerinde Prehistorik Bir Yerleşim: Tavşan Adası”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Dergisi, Sayı V, s.1-13, İzmir.
• Akkan, E., 1975, Sinop Yarımadasının Jeomorfolojisi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No.261, Ankara.
• Akurgal, E.,1995, Anadolu Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, İstanbul. Ali Rıza, 1973, Bir Zamanlar İstanbul (Yayına Hazırlayan N. A. Banoğlu), Tercüman 1001 Temel Eser No.11, İstanbul.
• Ardel, A., Tümertekin, E., 1953-1954, “Tuz Gölü Bölgesinde Coğrafi Müşahedeler”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 5-6, s.169-178, İstanbul.
• Ardel, A., 1955, “Trakyanın Yapı ve Reliefinin Ana Çizgileri”, Dokuzuncu Coğrafya Meslek Haftası (22-29 Aralık 1954) Tebliğler ve Konferanslar, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları Sayı 2, s.147-157, İstanbul.
• Ardel, A., İnandık, H., 1957, “Kapıdağ Yarımadası Berzahı (Belkıs Tombolosu)”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 8, s.65-66, İstanbul.
• Ardos, M., 1979, Problèmes Géomorphologiques Du Taurus Central Et De Sa Bordure Méditerranéenne (Turquie), İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.107, İstanbul.
• Ardos, M., Pekcan (Yalçıner), N., 1994, Jeomorfoloji Sözlüğü (Kısmen Yerbilimleri), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No.3397, İstanbul.
• Arınç, K., 1997, Ahlat-Nazik Havzası’nın Coğrafi Etüdü, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları Araştırmalar Serisi No.67, Erzurum.
• Arseven, C. E., 1989, Eski İstanbul (Hazırlayan D. Yelkenci), Çelik Gülersoy Vakfı İstanbul Kütüphanesi Yayınları Etüdler 1, İstanbul.
• Atalay, İ., 2004, Açıklamalı Türkçe-İngilizce Doğa Bilimleri Sözlüğü (Coğrafya - Ekoloji - Ekosistem - Botanik - Jeoloji - Orman - Toprak), Meta Matbaacılık, İzmir.
• Darkot, B., Tuncel, M., 1981, Marmara Bölgesi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.118, İstanbul.
• Darkot, B., Tuncel, M., 1988, Ege Bölgesi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.99, İstanbul.
• Darkot, B., Erinç, S., 1953-1954, “Güneybatı Anadolu’da Coğrafi Müşahedeler”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 5-6, s.179-196, İstanbul.
• Demirca, A., 1999, Bartın Çayı Ağzı - Amasra - Çakraz Koyu Arasının Kıyı Jeomorfolojisi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı (Yayınlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Doğanay, H., 1997, Türkiye Beşeri Coğrafyası, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi 877, İstanbul.
• Doğaner, S., 1998, “Türkiye Kıyı Kullanımında Turizm Olgusu”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 33, s.25-52, İstanbul.
• Doğaner, S., 2000, “Kıyı Oklarının Doğal Varlıklar Olarak Korunması”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı 8, s.1-28, İstanbul.
• Erinç, S., 1939-1940, Boğaziçi Eşiğinde Morfoloji Araştırmaları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Şubesi (Yayınlanmamış) Mezuniyet Tezi No.524, İstanbul.
• Erinç, S.,1971, Jeomorfoloji II, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.23, İstanbul.
• Erol, O., 1991, “Türkiye Kıyılarındaki Terkedilmiş Tarihi Limanlar ve Bir Çevre Sorunu Olarak Kıyı Çizgisi Değişimlerinin Önemi”, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, Sayı 8, s.1-44, İstanbul.
• Ertek, A., 1995, Kocaeli Yarımadasının Kuzeydoğu Kesiminin Jeomorfolojisi, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Ertüzün, R. M., 1998, Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindeki Adalar: Tarih ve Arkeolojisi Üzerinde Araştırmalar, Papirüs Basım Yayın Matbaacılık, İstanbul.
• Göney, S., 1984, Şehir Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.91, İstanbul.
• Güney, E., 1995, Jeomorfoloji Sözlüğü, Eko Yayınları No.04, Ankara. İnandık, H., 1957, “Türkiye Kıyılarının Başlıca Morfolojik Meseleleri”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 8, s.67-77, İstanbul.
• İnandık, H.,1958,“Türkiye Kıyılarına Genel Bakış”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 9, s.50-72, İstanbul.
• İnandık, H., 1960, Kıyı Morfolojisi ve Denizaltı Reliefi, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınlarından No.20, İstanbul.
• İzbırak, R., 1986, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Kitapları Dizisi No.157, İstanbul.
• Kayan, İ., 1988, “Datça Yarımadasında “Eski Knidos” Yerleşmesini Etkileyen Doğal Çevre Özellikleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı 11, s.51-70, Ankara.
• Kiepert, R., 1913, Karte von Kleinasien: A II. Constantinopel, Verlag von Dietrich Reimer, Berlin.
• Kurter, A.,1989,“Gökçeada Jeomorfolojisi”, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, Sayı 6, s.47-60, İstanbul.
• Ramsay, W. M., 1960, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çeviren M. Pektaş), Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul.
• Selçuk Biricik, A., 1982, Beyşehir Gölü Havzasının Strüktüral ve Jeomorfolojik Etüdü, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.119, İstanbul
• Selçuk Biricik, A., 1998, Türkiye Hidrografyası Ders Notları, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Bölümü (Yayınlanmamış), İstanbul.
• Soykan, A., 1997, Ayvalık ile Ören (Burhaniye) Arasının Kıyı Jeomorfolojisi, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 32, s.99-120, İstanbul.
• Soykan, A., Kızılçaoğlu, A., Cürebal, İ., 1998, “Belkıs Tombolosu’nun Jeomorfolojik ve Uygulamalı Jeomorfolojik Özellikleri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 1, s.1-23, Balıkesir.
• Strabon, 1993, Antik Anadolu Coğrafyası Geographika: Kitap XII-XIIIXIV (Çeviren A. Pekman), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Texier, C., 2002, Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi (Çeviren Ali Suat, Latin Harflerine Aktaran K.Y. Kopraman, Sadeleştiren M. Yıldız), Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayını, Cilt 1, Ankara.
• Tunçdilek, N., 1987, Marmara Adaları, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.7, İstanbul.
• Voigtländer, W., 1986, “Survey bei Akbük-Teichiussa 1985”, IV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, s.151-156, Ankara.
• Yalçınlar, İ., 1980, “Gökçeada’nın Jeomorfolojisi”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı 23, s.239-256, İstanbul.
• Yalçınlar, İ., 1979-1980, “Caractères Géomorphologiques L’île de Gökçeada (Dardanelles) (Turquie)”, Review of the Geographical Institude of the University of Istanbul, Sayı:17, s.41-48, İstanbul.
• Yücel, T., 1966,“İmroz’da Coğrafya Gözlemleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, s.65-108, Ankara.