Türkiye’de Yayın Yapan Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerdeki Şiddet Olgusunun Analizi

Yıl 2017, Sayı: 27 - MEDYA ve ŞİDDET-1, 81 - 93, 25.07.2017

Özgür Özen Faik Kartelli

Öz

Televizyonun etkileri konusunda belki en çok tartışılan konu şiddettir. Çocuk programlarının %61’i

şiddet içermektedir. Çizgi filmlerdeki şiddet oranı daha fazladır. Televizyondaki şiddet ile çocukların

şiddete yönelik davranışları arasında ilişki vardır. Yapılan araştırmalara göre, çocukların televizyonda

gördükleri olumlu ve olumsuz davranışları öğrendikleri ve denedikleri görülmüştür. Çocuklar

televizyona araştırmacı gözüyle bakmaktadırlar ve izledikleri görüntüleri anlamlandırmaya çalışırlar.

İlgileri genellikle karakterlerin, sahnelerin hızlı değişimi ve şiddet üzerinedir. Türkiye’deki çocuk

televizyon kanallarında yayınlanan çizgi filmlerde şiddet öğelerinin çok sık kullanılması ülkemiz

çocukları açısından ciddi riskleri beraberinde getirmektedir. Medyadaki şiddetten etkilenen çocuklar,

kendilerinin de şiddet kurbanı olabileceklerini düşünmekte korku ve kaygı duymaktadırlar. Bu

çocuklarda ağlama sıklığı, saldırganlık eğilimi, uyku bozuklukları, benlik değerinde düşme, dikkatini

odaklaştırma sorunları ve depresyon eğilimi artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocuk Kanalları, Çizgi Film, Televizyonda Şiddet, Televizyonun Etkisi

Kaynakça

• Ayrancı, Köseoğlu & Günay. (2004). Televizyonda çocukların en çok seyrettikleri saatlerde gösterilen filmlerdeki şiddet düzeyi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5, 133-140.
• Demirkol, P. (2013). Televizyon çocuk programlarında yer alan müziklerin müzik dersi öğretim programı genel ve özel amaçları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Doğan, A., & Göker, G. (2012). Tematik televizyon ve çocuk: İlköğretim öğrencilerinin televizyon izleme alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi, 194.
• Güleç, H., Topaloğlu, M., Ünsal, D., & Altıntaş, M. (2012). Bir kısır döngü olarak şiddet, psikiyatride güncel yaklaşımlar. Current Approaches in Psychiatry, 4 (1) 27.05.2015 tarihinde http://dergipark.gov.tr/ pgy/issue/11155/133390 adresinden edinilmiştir.
• Güz, H. (2007). Şiddet ve gençliğin şiddeti algılaması. Çocuk ve ergene yönelik şiddetin önlenmesi sempozyumu, 15-16 Mayıs 2006 içinde. Ankara: AEM Kitap.
• İldeş, N. (2002). Radyo ve televizyonlarda şiddet ve intihar haberlerinin sunumunun toplum üzerindeki etkileri sempozyumu. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Kahriman, G. (2013). Yazılı ve görsel basında çocuk haberlerinin seçiminde eşik bekçilerinin rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karatay, G., & Kesgin, M. T. (2006). Çocuk, televizyon ve şiddet. Hacettepe Üniversitesi Araştırma Görevlileri Sempozyumu içinde (ss. 129-148).
• Küçükerdoğan, B. (2009). Televizyon ve…Tematik canlandırma ve Türkiye. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Küçükkurt, M. (1989). Televizyon ve çocuk. Düşünceler Dergisi, 3 (3). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Linstrom, M. (2003). Brand Chil. Kogan Page Publication.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2007). Şiddet içermeyen eğitim. Ankara: MEB Yaygın Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü.
• Özmert, E. N. (2005). Erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi- II: Çevre. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 4. 27.05.2015 tarihinde http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_176.pdf adresinden edinilmiştir.
• Özonur Çöloğlu, D. (2010). Televizyon mesih mi? Şeytan mı?. Ütopya Yayınevi.
• Radyo ve Televizyon Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun- 3984. (2015). Rtük.gov.tr. 27.05.2015 tarihinde https://www.rtuk.gov.tr/yururlukten-kaldirilan-duzenlemeler/5166/3892/yururlukten-kaldirilanduzenlemeler. html adresinden edinilmiştir.
• Rigel, N. (1995). Haber, çocuk ve şiddet. İstanbul: Der Yayınları.
• RTÜK. (1997). Aile bireylerinin televizyon izleme gün ve saat alışkanlıkları kamuoyu araştırması: Ankara bölgesi. Ankara,Radyo Televizyon Üst Kurulu Kamuoyu ve Yayın Araştırmaları Dairesi Başkanlığı.
• Şirin, M. R. (2011). Şiddet, televizyon ve medya çocuk dostu medya. Çocuk hakları ve medya çalışanları el kitabı içinde (s. 163-184). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Ünsal, A. (1996). Genişletilmiş bir şiddet tipolojisi. Cogito, 6-7 Kış Bahar. Yapı Kredi Yayınları.