Türk Kadın Hareketi'nin Resimli Ay Dergisi'ndeki Yansımasına İki Örnek: Ben İnsan Değil miyim? ve Dulluğa Veda

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 13, 53 - 65, 07.04.2014

Meltem Kanoğlu

Öz

Toplumsal bellek oluşturma açısından bakıldığında,
dinamik bir toplumsal değişim sürecinde, toplumsal
hareketlerin, hedeflediği noktaya
ulaşılabilinmesi için otorite ile birlikte toplumun
farklı kesimlerinin de çalıştığını söylemek mümkündür.
Bu bağlamda, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk 10
yılında Türk kadınının siyasi ve toplumsal haklarını
kazanması kitle iletişim aracı olan basın ile de
desteklenmiş ve Medeni Kanun’daki eksikliklere
dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Bu noktada, Resimli
Ay dergisi, Türk Kadın Hareketi’ne katkıda bulunarak
hem bildiri şeklinde yazılar yayınlamış hem de
Batı’da olduğu gibi popüler edebiyatı kullanarak
okura ulaşmayı hedeflemiştir.
Kadın Hareketlerine basın aracılığı ile gelen desteğin
Cumhuriyet’in ilk sıkı yönetim ve sansür dönemi olan Takrir-i Sükun Dönemi (1925-29) içinde
olması, yazıların özgür eleştirel içeriklerini önemli
kılmaktadır. Bu dönemin dinamiği içinde, Resimli
Ay’da 1927’de yayınlanan Sabiha Zekeriya’nın
eleştirel yazısı, Ben İnsan Değil miyim?, ve 1928’de
yayınlanan ve bir popüler edebiyat örneği olan
İbn-ül Refik Ahmed Nuri’nin kısa öyküsü Dulluğa
Veda içerik olarak dikkat çekmektedir. Bu iki metin
incelendiğinde, Takrir-i Sükun Dönemi’nde basının
Türk Kadın Hareketi’ne ne şekilde hizmet
ettiği görülebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Takrir-i Sükun Dönemi, Türk Kadın Hareketi, basın, popüler edebiyat

Kaynakça

• Arslantaş, Selma. “Mecmua Devrinin Sol Devlerinden Resimli Ay”. http://ilef.ankara.edu.tr/akildefteri. 2003.
• İbn-ül Refik Ahmed Nuri. “Dulluğa Veda”. Resimli Ay. Sene 5, Mayıs 1928. S.13-16.
• Berktay, Fatmagül. “Türkiye’de Kadın Hareketi: Tarihsel bir Deneyim”. Kadın Hareketinin Kurumsallaşması: Fırsatlar ve Rizikolar. Metis Yayınları. 1. Basım, İs- tanbul, 1994.
• Çakır, Serpil Osmanlı Kadın Hareketi. Metis Yayınları. 2. Basım, İstanbul, 1996.
• Gevgilili, Ali. “Türkiye Basını”. Cumhu- riyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 1,