MODERN SANATTA ÖZNELERARASILIK, REFLEKSİVİTE VE TAMAMLANABİLİRLİK

Yıl 2012, Sayı: 3, 1 - 29, 28.01.2014

Yrd. Doç. Dr. Devrim Özkan

Öz

Bu çalışmada modern sanat ve estetiğin öznelerarasılık ve refleksivite kavramlarıyla bağlantısı incelenmektedir.
Bunun için öncelikle modernlikle geleneksellik arasındaki farlılıklar incelenmektedir. Modernlik, toplumsal
yaşamda, sürekli bir dönüşüme karşılık gelmektedir. Geleneksellikle modernlik arasındaki en önemli ayrım
çizgisi de budur. Toplumsal yaşamdaki bu sürekli dönüşümler bireylerin sanatsal yaratımlarında da yankısını
bulmaktadır. Bireyin toplumsal bağlamların belirlenimlerinden kurtulmuş olması sanatsal yaratımın çeşitliliğini
sağlar. Modernlikle birlikte, zaman ve uzamın birbirinden ayrılmasıyla bireyin toplumsal etkinliklerinin boyutu
bir yerde bulunuyor olmanın bağlamlarından kurtulur. Böylece modern özne, zaman ve mekanın dışındaki diğer
deneyim alanlarıyla etkileşimde ve iletişimde bulunmanın olanaklarını edinir. Öznelerarasılık, bu etkileşimin ve
iletişimin zeminidir. Öznelerarasılığın zemininde kendilerini refleksif olarak ifade eden özneler kendi
özgünlüklerinin, özerkliklerinin ve özgürlüklerinin güvencesi olan toplumsal yaşamı ve bu yaşamın yasalarını da
sürekli olarak yeniden inşa ederler. Modernlik koşullarında hukuktan ekonomiye kadar her alanda yaşanan bu
süreç estetik yargının sosyal inşa süreçlerinde de gözlemlenmektedir. Bu çalışmada öznenin öznelerarasılığın
zemininde kendisini refleksif olarak ifade etmesinin ve televizyonun estetik yargının sosyal inşa süreçlerinde ne
gibi dönüşümlere yol açtığı incelenmektedir. Ayrıca, bu çalışmada, bu dönüşümlerin kapsamlı yapısından dolayı
modern sanat eserlerinin ve bu eserlerin üretim süreçlerinin ‘tamamlanabilirlik’ kavramı çerçevesinde analiz
edilmesi önerilmektedir. Son olarak da modernlik koşularında, sanatsal yaratım süreçlerinin özgürlük kavramıyla
bağlantısı incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öznelerarasılık, Refleksivite, Tamamlanabilirlik, Modernlik, Geleneksel, Estetik Yargı.

Kaynakça

• Berman, Marshall. (2005). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. çev.Ümit Altuğ & Bülent Paker. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ingram, David. (Spring - Summer, 1991). “Habermas on Aesthetics and Rationality: Completing the Project of Enlightenment.” New German Critique, No. 53, pp. 67-103.