TRAFİK KAZALARINA KARIŞAN ARAÇLARIN ONARIM SONRASI PİYASA RAYİCİNDEKİ DEĞER KAYBI VE KAZA ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 15, 0 - 0, 01.06.2019

Günay Deniz Dursun Yaşar Uysal

Öz

Kaza analizi, hasar tespiti bilirkişilerin ve sigorta eksperinin kazaya ilişkin detaylı görüşlerini içeren bir rapor niteliğindedir. Kaza analizinin doğru ve detaylı yapılması kazadan doğan hasarların ve kusurların giderilmesinde önemli bir noktadadır. Bu kaza ve hasarların onarım sonucunda doğal olarak araçların ikinci el bedellerinde değer düşüklüğü meydana gelmektedir. Değer kaybı, kaza sonrasında onarılan aracın kaza öncesi ikinci el fiyatında ve piyasa rayicindeki azalma olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, sigorta ve otomotiv sektöründe değer kaybının tandansını, doktoriner ve öğretileri hesaplanmasını ve kaza analizini örnek uygulamalar üzerinden ayrıntılı aktarmaktır. Bu amaçla ülkemizde yaygın olarak kullanılan değer kaybı hesaplama yöntemlerinden Yargıtay’ın yerleşik içtihatlerinden örnek alınan mahkeme kararlarında yer alan değer kaybı tespiti (kazaya karışan aracın hasarsız piyasa rayici ile onarım sonrası piyasa rayici arasındaki bedel farkının baz alan yöntem) ve T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın 01/06/2015 tarihli ZMSS (Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) Trafik Sigortası Genel Şartlara Ekli Mevcut Tebliğ “Değer Kaybı Tespit Yöntemi” detayları ile tanzim edilen bilirkişi ve sigorta eksperlerinin raporlarında alınan sonuçlarda iki yöntem arasında istatistiksel olarak farklılık olup olmadığı da ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kaza Analizi, Değer Kaybı, Trafik, Sigorta

Kaynakça

• Akın, D., ve Eryılmaz, Y. (2001). Coğrafi Bilgi Sistemi Destekli Trafik Kaza Analizi. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi.
• Aköz, Ö., ve Karslıgil, M. E. (2010). Kısmi Araç Yörüngeleri Kullanımı İle Kavşaklardaki Trafik Kazalarının Görüntü Tabanlı Çözümlemesi. Sinyal İşleme Ve İletişim Uygulamaları Kurultayı, Diyarbakır.
• Alp, S., ve Engin, T. (2011). Trafik kazalarının nedenleri ve sonuçları arasındaki ilişkinin topsis ve ahp yöntemleri kullanılarak analizi ve değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(19), 65-87.
• Anaral, K. (2016). Araç Değer Kaybı. İstanbul: Sedev Yayınevi.
• Balcı, E.,Tokbaş, H. ve Demirağ, İ. (2017). Sorularla Araç Değer Kaybı. İstanbul: Aristo Yayınevi.
• Boztaş, G., ve Özcebe, H. (2005). Trafik Kazası Yaralanmalarında İkincil Korunma: Emniyet Kemeri. Sted, 14(5), 94-97.
• Buzeman, D. G.,Viano, D. C., ve Lovsund, P. (1998). Car OccupantSafetyinFrontalCrashes: A ParameterStudy of VehicleMass, ImpactSpeed, andInherentVehicleProtection. Accident Analysis andPrevention, 30(6), 713-722.
• Cesvimap, S. A. (2009). Manual De Reconstrucción De Accidentes De TráficoCesvimap.Spain: Ramos S.A.
• Chong, M., Abraham, A., ve Paprzycki, M. (2005). TrafficAccident Analysis Using Machine Learning Paradigms. Informatica, 29(1), 89-98.
• Çavdar, A., Uçar, M., ve Kılıçaslan, İ. (2008). Trafik Kazalarına Sebep Olan Yüksek Hız Kusurlarının Denetimi Ve Aktif Güvenlik Sistemler İle Kontrolü. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 187-198.
• Demirel, A. ve Akgüngör, A. (2002). Kaza Analizlerin Kaza Raporlarının Önemi, Uygulamadaki Problemler ve Çözüm Önerileri. Uluslararası 1. Trafik Ve Yol Güvenliği Kongresi, Ankara.
• Erdemir, M.A. (2017). Sigorta Hukuku Uyuşmazlıklarında Tahkim. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Franks, H. M.,Hagedorn, H., Hensley, V. R., Hensley, W. J., ve Starmer, G. A. (1975). TheEffect Of Caffeine On Human Performance, AloneAnd İn Combination WithEthanol. Psychopharmacologia, 45(2), 177-181.
• Güriş, S., ve Astar, M. (2015). SPSS ile İstatistik. İstanbul: Der Yayıncılık.
• Hancı, İ. H., ve Eşiyok, B. (2001). Uyku ve Trafik Kazaları. TED, 10(3), 1-7.
• Karasu, R. (2016). Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası). Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Karayolları Trafik Kanunu, (1980). T. C. Resmi Gazete, 18195, 13 Ekim 1983.
• Kurumu, T. D. (1983). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Martin, P. G.,Crandall, J. R., ve Pilkey, W. D. (2000). InjuryTrends of Passenger Car Drivers Inthe USA. Accident AnalysisandPrevention, 32(4), 541-557.
• Murat, B. (2012). Trafik Yönetimi ve Denetimi. Ankara: Adalet Basım Yayım.
• Murat, B. (2014). Trafik Hukuku. Ankara: Adalet Basım Yayım.
• Murat, Y. Ş., ve Şekerler, A. (2009). Trafik Kaza Verilerinin Kümeleme Analizi Yöntemi ile Modellenmesi. Teknik Dergi, 20(98), 25-37.
• Müdürlüğü, K. G. (2002). Karayolu Projelerinin Ekonomik Analizi ve 2002 Yılı Ekonomik Etüt Tabloları. Ankara: Planlama Şube Müdürlüğü.
• Özdamar, M. (2013). Sigorta Hukukunda Uyuşmazlıkların Çözümünde Tahkim Sistemi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 831-855.
• Özdirim, M. (1994). Trafik Mühendisliği-2. Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü.
• Saplıoğlu, M., ve Karaşahin, M. (2006). Coğrafi Bilgi Sistemi Yardımı İle Isparta İli Kent İçi Trafik Kaza Analizi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(3), 321-332.
• Sümer, N., ve Özkan, T. (2002). Sürücü Davranışları, Becerileri, Bazı Kişilik Özellikleri Ve Psikolojik Belirtilerin Trafik Kazalarındaki Rolleri. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), 1-22.
• Temel, F., ve Özcebe, H. (2006). Türkiye’de Karayollarında Trafik Kazaları. Sted, 15(11), 192-200.
• Trömner, M. (2014). Decrease in market value of a motor vehicle. EuropeanScientific Journal, 10(10), 98-106.
• Tunç, A. (2003). Trafik Mühendisliği ve Uygulamaları (1. baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Türk Borçlar Kanunu, (1980). T. C. Resmi Gazete, 27836, 11 Şubat 2011.
• Türk Ticaret Kanunu, (1980). T. C. Resmi Gazete, 27846, 14 Şubat 2011.
• Uyurca, Ö., ve Atılgan, İ. (2016). Trafik Denetiminde Coğrafi Ve İklimsel Koşulların Etkilerinin İncelenmesi. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2(2), 107-128.
• Yayla, N. (2002). Karayolları Mühendisliği. İstanbul: Birsen Yayınevi.
• Yüksel, İ. (2002). Sürücü Davranışlarının Stres Oluşturucu Değişkenlere Bağlı Olarak Öngörülmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 173-182.