YAPI ESTETİĞİNİN KENT KİMLİĞİNDEKİ KARŞILIĞI VE YAPI DİSİPLİNİ SİSTEMİ

Yıl 2018, Sayı: 13, 0 - 0, 01.06.2018

Abdullah Türkmen

Öz

Kentler, kurulmalarından itibaren süreç içerisinde bulundukları coğrafya, barındırdıkları nüfus yoğunluğu,
çevresel şartlar, nüfusun kültürel dokusu ve paydaşlarının etkilerine göre olumlu ya da olumsuz yönde
gelişmektedirler. Kentlinin barınma ihtiyacı ile başlayan yapılaşma hareketleri, sürekli gelişen dünyada hızla
çeşitlenen yaşamsal faaliyetler sonucu devam etmektedir. Böylece kentler birçok işlevi barındıran yapı ürün ve
grupları ile mevcut çevresel özelliklerinin bütünlüğü yakalaması sonucu kimlik kazanmaktadırlar. Planlama
sonucu çevresiyle bütünlük oluşturan, geçmişten gelen birikimlerine ve doğal yapısına saygılı şekilde sahip
oldukları kimlik yapısının korunması ve gelişmesi, kentlerin yönetiminde ilk sırada yer almak durumundadır.
Kentlerin sahip olduğu kimlik yapısı, her şeyden önce onun geçmişten gelen doğal ve kültürel birikimini, ticari
kazanımın birincil olmadığı yapılaşma faaliyetleri sonucu yerel ve özgün malzeme ve yapım teknikleri
kullanımını yansıtmaktadır. Çalışmada önerilen Yapı Disiplini Sistem modeli ile özgün planlama, kontrollü
yapılaşma faaliyetleri ve yapı estetiğinin korunması amaçlı denetim süreçleri döngüsünde korunma
amaçlanmaktadır. Yapı Disiplin Sistemi(YAPDİS), ülkemizde kentlerin en küçük yerleşim birimlerinden önce
kent, sonra bölgesel ve ulusal düzeyde yapılaşma faaliyetlerini, yapı estetiğinin sağlanması amacıyla mevzuatın
yeniden yorumlanması, planlama, uygulama ve denetim süreçlerinin yenilenmesi çalışmalarını kapsamaktadır.
YAPDİS ile birlikte planlama, uygulama, uygulama öncesi ve sonrası denetleme aşamalarında kamu
yönetiminin, uygulayıcı ve denetleyici kamu ve özel sektör temsilcilerinin görev ve çalışma sınırları
belirlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent kimliği, Yapısal Estetik, İmar Mevzuatı, Yapılaşma, Kent Estetiğİ

Kaynakça

• AKDAĞ, Suzan Girginkaya, (2011), Yüksek Binaların Kent Siluetinin Etkisinin Değerlendirilmesi İçin CBS Tabanlı Bir Yöntem: Zincirlikuyu-Maslak Hattı Örneği, Doktora Tezi, İ.T.Ü., F.B.E., İstanbul.
• ATİK, Mehmet, (2014), Yenilenen Kentler, Dönüşen Kentliler: İstanbul-Zeytinburnu Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• CANSEVER, Turgut, (2009), İslam’da Şehir ve Mimari, Timaş Yayınları, İstanbul.
• CANSEVER, Turgut, (1998), İstanbul’u Anlamak, İz Yayıncılık, İstanbul.
• ÇÖL, Şölen, (1998), Kentlerimizde Kimlik Sorunu ve Günümüz Kentlerinin Kimlik Derecesini Ölçmek İçin Bir Yöntem Denemesi, Doktora Tezi, M.S.G.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• DEMİR, Cüneyd, (2006), Kent Kimliği Geliştirme Sürecinde Mekânsal Model Tasarımı ve Kent Plancılarının Rolü, Planlama Dergisi, C:3, S:117, Ankara.
• DEMİRSOY, Mustafa Sami, (2006), Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliği Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, M.S.G.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• ILGIN, Candan, (1997), İstanbul Konut Mimari Kimliğinin Konut Örüntülerine Bağlı Değişimi ve Kent Kimliği ile Etkileşimi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İLGAR, Evren, (2008), Kent Kimliği ve Kentsel Değişimin Kent Kimliği Boyutu: Eşkişehir Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• KARAGÜLER, Sema ve KORGAVUŞ, Bengi, (2014), Kent Kimliğinin Kent Peyzajı Üzerinde Oluşturduğu Etkiler, Siluetler, Görünümler ve Dengeleri, G.Ü. Fen Bil. Dergisi, C:2, S:2, Ankara.
• KAYPAK, Şafak, (2010), Antakya’nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:7, S:14, Antakya.
• KELEŞ, Ruşen, YAVUZ, Fehmi ve GERAY, Cevat, (1973), Şehircilik Sorunları-Uygulama ve Politika, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• SUHER, Hande, (1995), Kent Kimliğine Etkili Yasa Uygulamaları, Mimari ve Kentsel Çevrede Kalite Arayışları Sempozyumu, İstanbul.
• TANYELİ, Uğur ve YÜCEL, Atilla, (2007), Turgut Cansever: Düşünce Adamı ve Mimar, Garanti Bankası Yayınları, İstanbul.
• TİRYAKİ, Muhammed Esad, (2014), Turgut Cansever’de Şehircilik ve Planlama Düşüncesi, İnsan ve Toplum Dergisi, C:4, S:7, İstanbul.
• TÜRKMEN, Abdullah, (2017), ‘Kent Kimliğinde Yapısal Estetiğin Mevzuattaki Karşılığı, Uygulama Esasları, Denetimi ve Öneri Sistem Modeli’ Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, S.B.E., İstanbul.
• http://wowturkey.com/t.php?p=/tr697/Burc_onalti_dokuz_siluet.jpg, İstanbul siluetindeki gerçek, (Erişim tarihi: 04.04.2017)