TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE 2022 YILI KÂRLILIĞININ BELİRLEYİCİLERİ

Yıl 2023, Sayı: 19, 1 - 25, 25.06.2023

Fikret Kartal

https://doi.org/10.58793/marusad.1275226

Cited By: 1

Öz

Bankaların kârlılığı, ekonomik krizlere, otoritelerin kararlarına ve değişen ekonomik ortama son derece duyarlı olan bankaya ve sektöre özgü faktörler ile makroekonomik koşullardan etkilenmektedir. Geleneksel olmayan para politikası sonucu Türk bankacılık sektörünün kârlılığı 2022 yılında yüksek büyümeye tanıklık etmiştir. Çalışmada, bankacılık sektörünün aylık finansal tabloları ve yıla yaygın ortalama büyüklükleri kullanılarak 2022 yılı kârlılığının belirleyicileri analiz edilmiş ve enflasyona endeksli tahvillerin katkısı dışarda tutulduğunda, bankacılık sektörünün finansal görünümünün çok güçlü olmadığı görülmüştür. Menkul değerlerden sağlanan faiz gelirindeki keskin artış sonucu, bu kalemin toplam faiz geliri içindeki payı %25’den %39’a yükselirken, kredi faiz gelirinin payı %69’dan %58’e gerilemiş; ortalama TL kredi büyüklüğü reel olarak %9 küçülürken, TL kredilerden elde edilen faiz geliri reel olarak %6 artmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık Sektörü, Kârlılık, Enflasyona Endeksli Tahviller, Para Politikası

The Determinants of Turkish Banking Sector Profitability in 2022

Öz

Banking sector profitability is affected by bank-specific, sector-specific and macroeconomic factors that are highly sensitive to economic crises, banking authorities’ decisions and the changing economic environment. In 2022, Turkish banking sector’s profitability has increased significantly due to the unconventional monetary policy. In the study, determinants of profitability for 2022 were analyzed using monthly financial statements and average sizes spread throughout the year for the banking sector. When the contribution of CPI-indexed bonds was excluded, it was seen that the financial outlook of the banking sector was not very strong. As a result of the sharp increase in interest income from securities, the share of this item in total interest income increased from 25% to 39%, while the share of interest income from loans decreased from 69% to 58%; while the average TL loan size decreased by 9%, interest income generated from TL loans increased by 6% in real terms.

Anahtar Kelimeler

Banking Sector, Profitability, CPI-Indexed Bonds, Monetary Policy

Kaynakça

• Akbank. (2022). Sınırlı Denetim Raporu 30 Eylül 2022.
• Angori, G., Aristei, D. ve Gallo, M. (2019). Determinants of Banks’ Net Interest Margin: Evidence from the Euro Area During the Crisis and Post-Crisis Period. Sustainability, 11(14). Arseneau, D.M. (2017). How Would US Banks Fare in a Negative Interest Rate Environment? FED Working Paper, No: 2017-030R1.
• Aydın, Y. (2019). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 1, 181-189.
• BDDK. (2023). Aylık Bülten, Aralık 2022.
• BDDK. (2022). Aylık Bülten, Aralık 2021.
• Busch, R. ve Memmel, C. (2015). Banks’ Net Interest Margin and the Level of Interest Rates. Deutsche Bundesbank, No: 16/2015.
• Ceco, M. (2017). Bankacılık Sektöründe Net Faiz Gelirlerinin Belirleyicileri: Türkiye Örneği. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Claessens, S., Coleman, N. ve Donnelly, M. (2016). Low-for-Long Interest Rates and Net Interest Margins of Banks in Advanced Foreign Economies. FRB IFDP Notes, No: 2016-04-11-1.
• ECB. (2018). Financial Stability Review, November 2018.
• ECB. (2005). Financial Stability Review, December 2005.
• Garanti Bankası. (2022). Sınırlı Denetim Raporu 30 Eylül 2022.
• Guindos, L. (2019). Challenges for Bank Profitability. OMFIF City Lecture, London, 1 May 2019. https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2019/html/ecb.sp190501~7733ecc1a9.en.html
• Hanedar, E.Y. (2020). Faiz Marjı Neden Bazi Ülkelerde Daha Yüksektir? Muhasebe ve Finansman Dergisi, No: 85, 243-256.
• Hanzlik, P. ve Teply, P. (2019). Key Determinants of Net Interest Margin of EU Banks in the Zero Lower Bound Of Interest Rates. IES Working Paper, No: 02/2019.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2023). Merkezi Yönetim Borç İstatistikleri (https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri )
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E. ve Atioğlu, E. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Büyüme, Büyüklük ve Sermaye Yapısı Kararlarının Kârlılığa Etkisinin Analizi . Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, No: 7(1), 291-311.
• Kaya, Y.T. (2001). Türk Bankacılık Sisteminde Net Faiz Marjının Modellenmesi. BDDK MSPD Çalışma Raporları, No: 2001/4.
• Küçükbay, F. (2017). Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Avrupa Birliği Bankaları ve Türk Bankaları Arasında Bir Karşılaştırma . Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 24 Sayı: 1, 137-149.
• Reis, Ş. G., Kılıç, Y. ve Buğan, M.F. (2016). Banka Karlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi , Sayı: 72, 21-36.
• Taşkın, F.D. (2011). Türkiye’de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler . Ege Akademik Bakış, Cilt: 11, Sayı: 2, 289-298.
• TCMB, EVDS (Elektronik Veri Dağıtım Sistemi)
• TCMB. (2022). İhale Yöntemiyle Satılan Hazine Bonoları ve Devlet Tahvilleri. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Piyasa+Verileri/ihale+Yontemi+ile+Satilan+Hazine+Bonolari+ve+Devlet+Tahvilleri/
• Türkdönmez, C.S. ve Babuşçu, Ş. (2019). Bankaların Karlılık Performansını Etkileyen Faktörler. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), 37-54.
• Yağcılar, G.G. ve Kalaycı, Ş. (2020). Türk Bankacılık Sektöründe Net Faiz Marjının Mikro-Belirleyicileri: Küresel Mali Krizin Etkileri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, No: 19, 7-34.