İŞBİRLİKÇİ REKABET AĞI İÇERİSİNDE FİRMALARIN REKABETÇİ DAVRANIŞLARI

Yıl 2016, Sayı: 10, 1 - 23, 31.12.2016

Rukiye Sönmez

Öz

Bu çalışmanın amacı, eş zamanlı olarak rekabet ve işbirliğine odaklanarak, rakip firmalarla oluşturulan işbirliği
ağının, firmaların rekabetçi davranışlarına etkisini sınamaktır. Literatürde işbirliği ağlarına yönelik çalışmalar
olmasına rağmen rekabetçi işbirliğini konu olan çalışmaların oldukça az olması ve firmaların bu tür
işbirliklerinin gün geçtikçe artması konunun irdelenmesi açısından önem taşımaktadır. Çalışmada ilk olarak
firmaların rekabetçi davranışlarını açıklayabilmek için rekabetçi işbirlikleri yoğunluklarına göre rekabet yoğun
ve işbirliği yoğun olarak sınıflandırılmıştır. Bu ilişki yoğunluklarının temelinde rekabetçi işbirliği ağının yapısal
özellikleri ve firmaların rekabetçi davranışları tartışmaya açılmaktadır. Sonuç olarak ise firmalar rakipleriyle
işbirliği yönelmiş olsa da aralarındaki rekabetçi işbirliği ilişkisinde rekabet yoğunluğunun daha yüksek olduğu
söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

İşbirlikçi Rekabet, Rekabetçi Davranış, Sosyal Ağ Düzeneği

Kaynakça

• Aime, F. (2007): Collaborating and Competing? Uncoupling Value Creation and Value Appropriation in Strategic Alliances, Unpublished Dissertation, Michigan State University.
• Albers, S. and Schweiger, B. (2011): Network-Based Competition – Antecedents, Forms and Research Implications, 5th International Conference on Economics and Management of Networks, December 1 to December 3, 2011, Limassol, Cyprus.
• Andrevski, G. et al. (2013): Alliance Portfolio Configurations and Competitive Action Frequency, Journal of Management August 5.
• Aslan, Z. (2005): Türk Firmalarının İş İlişkileri: Ostim Örneği, Başkent Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Aşık, N.A. (2008): Şirket Birleşmeleri ve Sivil Havacılık Sektöründeki Uygulamaları, Mevzuat Dergisi, 11(126).
• Bae, J. and Gargiulo, M. (2003): Local Action and Efficient Alliance Strategies in the Telecommunications Industry, Working Paper Series, INSEAD, http://www.insead.edu/facultyresearch/research/doc.cfm?did=1001 Erişim Tarihi 08.05.2014.
• Bengtsson, M. and Kock, S. (1999): Cooperation and Competition in Relationships Between Competitors in Business Networks, Journal of Business & Industrial Marketing, 14(3): 178-194.
• Bengtsson, M. and Kock, S. (2000): Business Networks—to Cooperate and Compete Simultaneously, Industrial Marketing Management 29, 411-426.
• Bleeke, J. and Ernts D. (2003): Sınır Ötesi İttifaklarda Kazançlı Çıkmanın Yolu, (Çev: Ahmet Kardam), Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler, MESS Yayınları, Ankara.
• Child, J. and Faulkner, D. (1998): Strategies of Cooperation: Managing Alliances, Networks, and Joint Ventures, Oxford University Press, Oxford, New York. İçerisinde ClarkeHill, C. et al. (2003): The Paradox of Co-Operation and Competition in Strategic Alliances: Towards a Multi-Paradigm Approach, Management Research News, 26(1): 1-20.
• Child, J. et al. (2005): Cooperative Strategy, Oxford University Press, New York.
• Clarke-Hill, C. et al. (2003): The Paradox of Co-Operation and Competition in Strategic Alliances: Towards a Multi-Paradigm Approach, Management Research News, 26(1): 1-20.
• Culpan, R. (2008): The Role of Strategic Alliances in Gaining Sustainable Competitive Advantage for Firms, Management Revue, 19(1-2): 94-105.
• Culpan, R. Global Business Alliances: Theory and Practice, Quorum Boks, Wesport, Connecticut, London 2002.
• Currall, S.C. and Inkpen, A.C. (2002): A Multilevel Approach to Trust in Joint Ventures, Journal of International Business Studies, 33(3): 475-495.
• Demirel, Y. et al. (2011): Departmanlar Arası Ortaklaşa Rekabet Stratejisinin İnovasyon ve İnovasyonun Algılanan İşletme Performansı Üzerindeki Etkisi: Bir Kamu Bankasında Uygulama, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 22(68): 73-90.
• Dixit, A.K. and Nalebuff, B.J. (2002): Stratejik Düşünme: İş, Politika ve Günlük Yaşamın Rekabetçi Yanı, Çev. Nermin Arık, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• Düden, S. (2012): Dağıtım Kanalı İşlem Maliyetlerinin Fırsatçılık ve İşbirliği Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Otomotiv Sektörü Dağıtım Kanalı Üzerine bir Uygulama, Akdeniz Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Dyer, J.H. (1997): Effective Inter-firm Collaboration: How Firms Minimize Transaction Costs and Maximize Transaction Value, Strategic Management Journal, 18(7): 535- 556.
• Freeman, L.C. (1979): Centrality in Social Networks Conceptual Clarification, Social Networks, 1: 215-239.
• Gibbs, R. and Humphries, Andrew. (2009): Strategic Alliances & Marketing Partnerships: Gaining Competitive Advantage Through Collaboration and Partnering, Kogan Page Limited, London and Philadelphia, First published.
• Gnyawali, D.R. and Madhavan, R. (2001): Cooperative Networks and Competitive Dynamics: A Structural Embeddedness Perspective, The Academy of Management Review, 26(3): 431-445.
• Gnyawali, D.R. and Park, B. (2011): Co-opetition Between Giants: Collaboration with Competitors for Technological Innovation, Research Policy, 40: 650–663.
• Gnyawali, D.R. et al. (2006): Impact of Co-Opetition on Firm Competitive Behavior: An Empirical Examination, Journal of Management, 32(4): 507-530.
• Gulati, R.N. (1995): Social Structure and Alliance Formation Patterns: A Longitudinal Analysis, Administrative Science Quarterly, 40(4): 619-652.
• Gulati, R.N. et al. (2000): Strategic Networks, Strategic Management Journal, 21: 203-215.
• Hassan, A. et al. (2010): Horizontal Alliances and Competitive Aggressiveness: An Embeddedness Approach, Journal of Leadership & Organization Studies, 17(3): 240– 252.
• Hossain, L. (2009): Effect of Organisational Position and Network Centrality on Project Coordination, International Journal of Project Management, 27: 680-689.
• Hoyt, J. and Huq, F. (2000): From Arm’s-Length to Collaborative Relationships in the Supply Chain: An Evolutionary Process”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 30(9).
• Inkpen A.C. and Tsang E.W. K. (2005): Social Capital, Networks, and Knowledge Transfer, The Academy of Management Review, 30(1): 146-165.
• Inkpen, A.C. and Currall, C.C. (2004): Coevolution of Trust, Control, and Learning in Joint Ventures, Organization Science, 15(5): 586-599.
• Ireland, R.D. et al. (2002): Alliance Management as a Source of Competitive Advantage, Journal of Management, 28(3): 413-446.
• Jack, S. L. (2005): The Role, Use and Activation of Strong and Weak Network Ties: A Qualitative Analysis, Journal of Management Studies, 42(6): 1233-1259.
• Khanna, T. et al. (1998): The Dynamics of Learning Alliances: Competition, Cooperation, and Relative Scope, Strategic Management Journal, 19(3): 193-210.
• Köker A.R. (2008): Örgütlerarası Ağların Yenilik Derecesi Üzerindeki Etkileri: OSTİM ve Ankara Organize Sanayi Bölgelerinde Bir Çalışma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Krishnan, R. et al. (2006): When Does Trust Matter to Alliance Performance?, Academy of Management Journal, 49(5), 894-917.
• Lei, D. and Slocum J. W. (1992): Global Strategy, Competence - Building and Strategic Alliances, California Management Review, 35(1): 81-97.
• Lei, D. et al. (1997): Building Cooperative Advantage: Managing Strategic Alliances to Promote Organizational Learning”, Journal of World Business, 32(3): 203-223.
• Lin J.L. et al. (2008): Competition or Cooperation? An Exploratory Study of Cross-border Industry Network, Academy of International Business (AIB) 2008 Annual Conference, Milan, Italy June 30- July 3.
• Luo, X. et al. (2007): Working with Rivals: The Impact of Competitor Alliances on Financial Performance, Journal of Marketing Research, 44: 73-83.
• Luo, Y. (2007a): A Coopetition Perspective of Global Competition, Journal of World Business, 42: 129-144.
• Luo, Y. (2007b): Are Joint Venture Partners More Opportunistic in a More Volatile Environment?, Strategic Management Journal, 28: 39-60.
• Özkan-Canbolat, E. (2008): Örgütsel Ağ Düzeneğinin Örgütsel Alandaki Çeşitlilik ve Değişime Etkisi: Çankırı Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Park, S.H. and Ungson, G.R. (2001): Interfirm Rivalry and Managerial Complexity: A Conceptual Framework of Alliance Failure, Organization Science, 12(1): 37-53.
• Peng, T.A. et al. (2012): Is Cooperation with Competitors a Good Idea? An Example in Practice, British Journal of Management, 23, 532-560.
• Provan, K.G. et al. (2007): Interorganizational Networks at the Network Level: A Review of the Empirical Literature on Whole Networks, Journal of Management, 33: 479.
• Ritala, P. et al. (2008): The Effect of Strategic Alliances Between Key Competitors on Firm Performance, Management Research, 6(3): 179-187.
• Sarvan, F. et al. (2010): Antalya Serbest Bölgesi’nde Yat Üretim Kümesinin Gelişimi: Kaynaklara Dayalı Bir Analiz, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (19): 286-312.
• Silverman, B.S. and Baum J.A.C.(2002): Alliance-Based Competitive Dynamics, Academy of Management Journal, 45(4): 791-806.
• Sözen, C. (2009): Örgütsel Öğrenme, Değişim ve Sosyal Ağ Düzenekleri, (Der. Varoğlu A.K. ve Basım N.), Örgütsel Değişim ve Öğrenme, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Sözen, H.C. (2007): Bağlam Kapsamında Örgütler Arası Ağ Düzenekleri: Dayanıklı Ev Aletleri Sektörü Örneği, Başkent Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Şengün, A.E. (2007): Alıcı-Tedarikçi İlişkilerinde Güven ve Güvensizliğin Mübadele Performansı Üzerine Etkileri: Ankara Mobilyacılar Sitesi Örneği, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1-2): 5-38.
• Thompson, J. and Martin F. (2005): Strategic Management: Awareness and Change, 5th Edition.
• Toh, P. K. and Polidoro, F. (2013): A Competition-Based Explanation of Collaborative Invention within the Firm, Strategic Management Journal, 34: 1186-1208.
• Williamson, O.E. (1991): Strategizing, Economizing, and Economic Organization, Strategic Management Journal, 12, Special Issue: Fundamental Research Issues in Strategy and Economics, 75-94.
• Zaheer, A. and McEvily, B. (1999): Bridging Ties: A Source of Firm Heterogeneity in Competitive Capabilities. Strategic Management Journal, 20(12): 1133.
• Zeng, M. (2003): Managing the Cooperative Dilemma of Joint Ventures: The Role of Structural Factors. Journal of International Management, 9: 95-113.
• Zhang, Z. (2009): Alliance Paradox: An Emirical Study of Alliance Portfolıo Effects on Customer Service Quality in the U.S. Airline Industry, University of Central, Unpublished Dissertation, Florida Orlando, Florida.