Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, bilimsel yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından dergi editörleri için geliştirilen önerileri ve kılavuzları temel alınarak hazırlanan Temel Uygulamaların aşağıdaki ilkelerine uymayı taahhüt eder.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi'ne gönderilecek yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş, ya da başka bir dergide yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olması gerekmektedir.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, yayın etiğini uygulamada COPE tarafından belirlenen standartları benimser. Bu çerçevede kötüye kullanım veya yayın etiğinin ihlali durumlarında COPE tarafından geliştirilen yayın etiği akış şemalarını (https://publicationethics.org/resources/flowcharts) referans alır.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, benimsemiş olduğu çift kör hakem süreci gereği, sunulan yazıların hakem değerlendirmesine gönderilme sürecinde, yazarların ve hakemlerin anonimliğini garanti altına alır.

Yazara dair bilgilerin gizliliği derginin sorumluluğundadır. Ancak bu bilgiler muhtemel suistimalleri soruşturmak amacıyla olası bir soruşturmada paylaşılabilir. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, muhtemel suistimal durumlarına ilişkin ilkelerini COPE tarafından oluşturulan yönergeler çerçevesinde tanımlar ve paydaşlarıyla web sitesinden paylaşır.

Bir metne ait bölümlerin, belirtilmediği halde, yazara ait birden çok yayında kullanılması durumu olan metinler, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi açısından kabul edilebilir değildir. Böylesi durumlarda dergi, COPE tarafından belirlenmiş olan ilgili yönergeleri uygular.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi ifade özgürlüğünü her koşulda savunur ve gözetir. Buna ek olarak Dergi; ırkçı, cinsiyetçi, ayrımcı her tür içeriği nefret söylemi içinde değerlendirir ve bu içerikteki yazıları sürece sokmadan reddetme hakkını kullanır.

Dergi, bir makale ile ilgili çıkar çatışması durumunda, açık bir biçimde, entelektüel ve etik standartlardan yana taraf olur; konu ile ilgili olarak yazarların, hakemlerin, editörün ve editör yardımcılarının yükümlü olduğu etik ilkeleri tanımlar.

Ortaya çıkan bir çıkar çatışması durumunda Dergi, belirsizlik giderilene kadar makalenin değerlendirme sürecini askıya alır; bu bağlamda Dergi, başvuru yapan yazardan makalesi ile ilgili Etik Kurul İzni, Görüşmeci Rıza Formları ve ibraz edilmesi gereken belgeleri talep etme yetkisine sahiptir.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi; düzeltme, açıklama, özür, tekzip niteliğindeki içerikleri yayınlamak konusunda sorumlu ve hassas davranır.

Derginin editör ve yayıncıları, bir makalede oluşan yinelemelerin, yani başka bir yayınla arasındaki çakışmaların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmesi durumunda, yasal tavsiyelere uymakla yükümlüdür.

Telif Hakkı Düzenlemesi ve Çıkar Çatışması İlkesi

Yazarlar MARMARA ÜNİVERSİTESİ’nin fikri eseri, Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı ile yayınlamasına izin verirler. Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı, eserin ticari kullanım dışında her boyut ve formatta paylaşılmasına, kopyalanmasına, çoğaltılmasına ve orijinal esere uygun şekilde atıfta bulunmak kaydıyla yeniden düzenleme, dönüştürme ve eserin üzerine inşa etme dâhil adapte edilmesine izin verir

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, paydaşları arasındaki olası çıkar çatışmalarının bilimsel yayın etiğine zarar vereceğini düşünür. Dergi, çıkar çatışmalarını tespit etmek ve önlemek amacıyla tüm paydaşları için yükümlülüklerini tanımlar.

Yazar, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’ye yazı başvurusu yaparken, Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Formu’ndaki hususları kabul ettiğini beyan etmiş olur.

Açık Erişim Politikası

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, tüm içeriği okura ya da okurun dahil olduğu kuruma ücretsiz olarak sunulur. Okurlar, ticari amaç haricinde, yayıncı ya da yazardan izin almadan dergi makalelerinin tam metnini okuyabilir, indirebilir, kopyalayabilir, arayabilir ve link sağlayabilir.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi makaleleri açık erişimlidir ve Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.tr ) olarak lisanslıdır.

Olası Suistimal İddialarına İlişkin İlkeler

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, suistimal ve kötüye kullanma durumlarına karşı, COPE’un “olası kötüye kullanım” durumlarına dair önlemlerini benimser. Bu doğrultuda; yayıncının, editörün, editör yardımcılarının, hakemlerin, yayın kurulunun ve yazarların yayın öncesi, yayın süreci ve sonrasında olası kötüye kullanım durumlarına karşı yükümlülüklerini Yayın Etiği İlkelerinde ayrıntılı olarak anlatır.

Aynı çalışmanın farklı yayın organlarına gönderildiği durumlarda, farklı dergilere gönderilen aynı çalışmaların farklı versiyonlarını karşılaştırmak, gönderilen çalışmaya ilişkin yazar ve soruşturmacılardan derlenen açıklamaları karşılaştırmak, şüpheli suistimal vakalarında soruşturma için işbirliği yapmak ve çaba harcamak, soruşturmacılara/yazarlara ve/veya kurumlarına yönelik çalışmalarda birlikte hareket etmek gibi faydalar sağlamak amacını taşır.

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, bilimsel yayıncılık sürecinde gizliliğin önemini göz önüne alarak, yazar ve hakemlere ilişkin bilgileri, sadece araştırmaya dair şüpheli bir suistimali önlemek ve buna cevap verme yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla paylaşır.

Dergi editörü şüpheli durumlarda bilgi paylaşımı yapmadan önce ilk sorgulamaları yapmalıdır. Bilgi paylaşımı, sadece, yazarın yanıt vermediği, yanıtının yetersiz olduğu veya muhtemel suistimalden birden fazla derginin etkileneceği düşünüldüğünde söz konusu olur.

Gerekli görüldüğünde bilgiler, yalnızca konuya ilişkin bilgi sahibi olabileceğine inanılan editör yardımcılarıyla paylaşılır ve paylaşılan bilgiler yalnızca olgusal içerikle sınırlı tutulur.

Editör, iletişim gizliliğini mümkün olan en geniş ölçüde korumayı taahhüt ederler.

Yayıncı

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’nin yayıncısı, Marmara Üniversitesi adına Üniversite Rektörü ve Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu adına da Meslek Yüksekokulu Müdürüdür.

Yayıncı; derginin yayın etiği ilkelerinin ilgili paydaşları tarafından uygulanmasını, dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanmasını, yayınların arşivlenmesini ve korunmasını taahhüt eder.

Yayıncı; suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda durumun netleşmesi için gerekli adımları atmakla yükümlüdür.

Yayın Kurulu

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’nin Yayın Kurulu yılda en az iki kere toplanır.

Yayın Kurulu üyeleri, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’nin yayın etiği ilkeleri ve politikasını kabul eder ve bu ilke ve politikalarla ilgili kararları değerlendirirler.

Dergi’nin tema konularının ne olacağına ve ilgili tema sayısı için kimlere tema (veya misafir editör) editörlüğü teklifi götürüleceğine karar verirler.

Dergi’nin Danışma Kurulu için üye önerisi yaparlar.

Dergi’nin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmak için öneri verirler.

Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda, durumun netleşmesi için Dergi’nin editör ekibini bilgilendirmelidirler.

Akademik niteliğini artırmak amacıyla Dergi’nin yer alabileceği tarama indeksi önerisi verirler.

Editör ve Editör Yardımcıları

Dergiye yollanan makaleler, editör ve editör yardımcıları tarafından, yazarların ırk, etnisite, cinsiyet, dünya görüşü ve inançlarından bağımsız değerlendirilir.

Dergiye yollanan makaleler için, editör tarafından belirlenen editör yardımcıları atanır. Editör yardımcısı, Editöryal Ön Değerlendirme Formunu dikkate alarak makalenin hakemlik sürecine dahil edilip edilmeyeceğine dair kanaatini sunar. Editör yardımcısı, editöryal değerlendirme aşamasında yazardan düzeltme talep edebilir veya makalenin hakemlik sürecine dahil edilmeden reddine yönelik editöre öneride bulunur.

Hakemlerin değerlendirdikleri yazılara ilişkin detaylı ve yapıcı değerlendirme yaparlar.

Dergide hakem değerlendirmesine gerek görülmeksizin yayımlanan değerlendirme makalesi, araştırma notu, değini, etkinlik, kitap ve film değerlendirmesi gibi yazılar da yer almaktadır. Dergide, hakemli yayın ile hakem değerlendirmesine gerek olmayan yayınlar arasındaki ayrım açıkça ifade edilir. Gereği halinde editör, başvuru yapan makalenin, derginin hangi kategorisi altında yayımlanabileceği konusunda yorum ve öneri geliştirebilir, bunu yazar ile açıkça paylaşır. Bu durumda nihai karar, yazara ve/veya editöre aittir.

Hakem sürecine girecek makalelerde editör, editör yardımcıları, yazar ve hakem arasındaki irtibat kişisi olma sorumluluğuyla hareket eder. Hakemlik sürecini, makalenin dergiye ulaşma tarihinden yayın aşamasına kadar akademik nezaketle, her aşamayı titizlikle belgeleyerek yürütürler. Değerlendirme süreci ile ilgili olarak, gereği halinde editör (editör yardımcılarının, yazarın ve hakemin kişisel haklarını ve derginin mahremiyet ilkelerini gözetmek kaydıyla), her bir makale için değerlendirme adımlarının hesabını vermekten çekinmezler.

Değerlendirmeye alınan makale için iki hakemin farklı görüşler bildirmesi durumunda editör, üçüncü bir hakemin değerlendirmesine başvurmalıdırlar.

Editör, dergiye gönderilen makalelerle çıkar çatışması içinde ise veya çıkar çatışmasına neden olabilecek ilişki içinde ise, makalenin hakemlik sürecine dahil edilip edilmemesi ve yayım sürecinin takibini tamamen editör yardımcılarına bırakır. Editör yardımcıları, makaleleri anonim olarak değerlendirdiklerinden editörlük görevini sürdürecek diğer editör kadrosunun yazarla çıkar çatışmasının ortaya çıkmasının önüne geçilmiş olur. Herhangi bir çıkar çatışması söz konusu olması halinde editör, editörlük görevinden geri çekilmelilerdir. Editör kadrosu değerlendirilen yazıdan elde edilen herhangi bir bilgiyi kişisel çıkar için kullanmamalıdır.

Editör ve editör yardımcıları, yayınlanmış bir makalede hata tespit ederlerse ve bu hata, çalışmayı veya önemli bölümlerini geçersiz kılıyorsa, intihal içeriyorsa, etik dışıysa söz konusu makaleyi geri çekerler. Bu durumda editör ve editör yardımcıları, makalenin geri çekildiğini açıkça belirten bir ifadenin ve geri çekilme nedeninin yer aldığı bir açıklama yanında, iki versiyonu birbirine bağlayan bir link sağlayarak, bunların çevrimiçi platformlarda tüm okuyuculara açık bir şekilde dolaşıma sokulmasından sorumludurlar.

Yazar

Yazarların akademik, etik ve sosyal sorumluluğu bulunur.

Yazarlar derginin aynı sayısına birden fazla makale başvurusu yapamazlar.

Makale başvuru tarihleri, yayım hazırlığı aşamasında olan sayının çağrı metninde belirtilmektedir. Başvuru tarihinden sonra gelen makale başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır.

Yazar gönderdiği makale ile ilgili intihal, emek hırsızlığı, usulsüz referans gösterme, referans unutma, burs ve destek kurumlarının adının anılmaması gibi etik ihlaller yapmamak konusunda kendisi sorumludur. Aksi bir durum tespit edildiğinde makale reddedilir.

Yazar çalışma/araştırma desteği almışsa makalesinde kaynağını belirtmelidir.

Yazarlar herhangi bir tür veya formatta bir yazı sunduğunda, çalışmada yanlılık yaratabilecek veya yanlı bulunabilecek tüm finansal ve kişisel ilişkileri açıklamaktan sorumludurlar. Bu çerçevede yazarların yazı başvurusu yaparken,

Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Bildirimi Formu’nu imzalayarak sisteme yüklemeleri gerekir.

TUBITAK ULAKBIM TR Dizin Kriterlerine göre insanların veya hayvanların denek veya veri kaynağı olarak kullanıldığı tüm araştırmalar için etik kurul onayının alınması ve makale başvurusu sırasında sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Etik kurul onayı bulunmayan makaleler iade edilecektir.

Yazarlar yayımlanması talebiyle teslim ettikleri çalışmalarındaki fikir ve ifadelerin daha önce yayımlanmış diğer çalışmalarında kullanılmamış olmasından sorumludur. Bu fikir ve ifadelerin daha önce kullanılmış olması durumunda, gerekli yerlerde, kendilerine atıf yoluyla belirtilmeleri gereklidir. Aksi durumda yazarlar, editörün isteği üzerine, çakışma olan kısımları düzeltmekle veya makale yayımlanmışsa, yeni bir düzelti yayınlanması için üstlerine düşenleri yapmakla yükümlüdürler.

Yazarlar, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’ne gönderecekleri yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş ya da başka bir mecrada yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olduğunu taahhüt ederler.

Yazarlar, çalışmanın her kısmı için, geçerlilik ve etik konularında hesap verebilir olmalıdırlar.

Çalışmaya katkıda bulunan birden fazla yazar varsa, bu yazarların başvuru sırasında yolladıkları isim sıralaması, yazarların ortak kararı olmalıdır.

Çalışmada sadece aktif katkısı olan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmesi, aktif katkısı olmayan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmemesi, yazar sıralamasının veya yazıya ilişkin değerlendirme süreci devam ederken yazar sıralamasındaki herhangi bir değişiklik talebinin uygun bir biçimde gerekçelendirilmesi, yazarın sorumluluğundadır. Yazar, dergi editörü tarafından gerekli görülmesi durumunda, tüm bu konulara ilişkin açıklama yapabilmelidir.

Yazarlar makalelerinin yayınlanmasından sonra hatalar ve yanlışlıklar tespit ederlerse, uygun işlemlerin yapılabilmesi için dergi editörüne derhal bildirmelilerdir.

Yazarlar aynı makaleyi kısmen veya tamamen, uygun bir gerekçe belirtmeksizin, izin veya çapraz referans olmaksızın birden fazla dergide yayınlayamazlar. Yazarlar, imzaladıkları lisans ve telif hakkı devir sözleşmesine uymakla yükümlüdürler.

Yazarlar, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’nin yayım öncesi hazırlık aşamalarında -APA kontrolü ve tashih süreçlerinden- geçemeyen makalelerin hakemlik süreci tamamlanmış olsa dahi yayınlanmayacağını kabul eder.

Hakem

Çift kör hakem değerlendirme sürecini benimseyerek hareket eder ve bu sürecin gerekliliklerini yerine getirir.

Hakemlik teklifi sunulduğunda, makul bir zaman aralığında, olumlu ya da olumsuz yanıt vermelidir.

Çalışmanın konusuna dair uzmanlığı yoksa ya da sadece bir kısmını değerlendirebilecek durumdaysa bunu açıklamalıdır.

Karşılıklı kabul edilen zaman aralığında değerlendirme yapmayı kabul etmelidir, sarkma ihtimalinde bilgilendirmelidir.

Hakemler, yazıya ilişkin görüşlerinde yanlılık yaratabilecek herhangi bir çıkar çatışmasını editöre açıklamalılar ve böyle bir durum varsa, yazıyı incelemekten kaçınmalıdırlar.

Hakemler, incelemeleri için kendilerine gönderilen makalelerde, yazarın kendinden intihali olarak da bilinen metin geri-dönüştürmeyi fark ettiklerinde, editöre bilgi vermekle sorumludurlar.

Hakemler, değerlendirilen yazı yayınlanmadan önce, söz konusu yazıda bulunan ve kendi ilgi alanlarına giren herhangi bir bilgiyi kullanmamalıdırlar.

Adil ve tarafsız bir değerlendirme yapamayacağını düşünürse bunu bildirmelidir.

Hazırlamakta oldukları ya da değerlendirmede olan bir çalışmalarına çok benzer bir çalışma söz konusuysa, değerlendirmeyi reddetmelidir.

Değerlendirme Sırasında;

o Kabul sırasında var olmayan bir çıkar çatışmasının ortaya çıktığını fark ettiklerinde dergiyi haberdar etmelidir.

o Tüm yazı ve hakem değerlendirmelerini gizli tutmalıdır.

o Değerlendirmelerinin sadece bilimsel olduğunu, kişisel, finansal ya da entelektüel taraflılık nedeniyle olumlu ya da olumsuz biçimde etkilenmeyeceğini garanti etmelidir.

o Yazara yönelik kişisel yorumlar ya da gerekçelendirilmemiş suçlamalar yapmamalıdır.

o Eleştirilerinde spesifik olmalıdır; örneğin “daha önce yapılmış bir çalışma” gibi genel bir ifadeyi somutlamalıdır; bu, editörün değerlendirme ve karar alma sürecinde yazarlara adaletli davranması için yardımcı olacaktır.

o Bunun yazarların çalışması olduğunu hatırlamalı ve eğer çalışma açık ve net bir ifadeyle yazılmışsa, çalışmayı kendi tercih ettikleri biçimde yeniden yazmaya girişmemelidir; ancak ifadeleri netleştirme önerileri önemlidir.

o Yazarlarla dergiyi bilgilendirmeden doğrudan iletişime geçmemelidir.

o Başka dilde yazmaktan kaynaklı olabilecek hassasiyetleri tanımalı ve bunu saygıyla ve uygun bir biçimde ifade etmelidir.

o Sırf kendilerinin ya da meslektaşlarının referans verilme sayısını artırmak ya da görünür olmak için bu çalışmalara referans verilmesini önermemelidir. Bir öneri yapılırsa, bilimsel olarak gerekçelendirmelidir.

Değerlendirme Sonrası;

o Çalışmanın ve değerlendirme sürecinin gizliliğini korumaya devam etmelidir.

o Esas yorumlarını ve geribildirimlerini etkileyebilecek bir durumun ortaya çıkması halinde dergiyi bilgilendirmelidir.

o Revizyon ve yeniden değerlendirme ile ilgili dergiden gelen taleplere karşılık vermeye çalışmalıdır.

Misafir Editör

Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi misafir editörleri, Dergi’nin bilimsel yayın etiği ilkelerini kabul ederler ve bu doğrultuda sorumluluklarını yerine getirirler.

Misafir editörler, editörlüğünü yaptıkları sayı için makale çağrısı yaptıkları aşamadan sayının yayına girdiği aşamaya kadarki süreçte, Dergi editörü için tanımlanan yayın etiği sorumluluklarını üstlenirler.

Misafir editörler, sorumluluğunu üstlendikleri sayının yayınlanmasından sonra, etik ilkeler çerçevesinde gerekli görülen durumlarda, Dergi tarafından sorulan soruları yanıtlamakla ve istenen belgeleri paylaşmakla yükümlüdürler.

Kişiler, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi’nin misafir editörlüğü teklifini kabul ettiklerinde, yukarıda sıralanan sorumluluklarını yerine getirmeyi de taahhüt etmiş olurlar.

Yukarıda belirtilen koşullar dışında oluşan etik problemlerde COPE’un (Committe of Publication Ethics) yayın etiği ilkeleri başvuru kaynağı olacaktır.

İntihal İnceleme Politikası

İntihal, emek hırsızlığı gibi etik ihlaller Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi tarafından kabul edilemez bulunur ve bu gibi ihlallerin gönderilen yazılarda bulunmaması öncelikli olarak yazar(lar)ın sorumluluğudur.

Dergiye gönderilen tüm yazılar, değerlendirme sürecine alınmadan önce iThenticate programından geçirilerek benzerlik raporu alınır.

Rapor sonucunda benzerlik oranının %15 ve üzeri çıkması durumunda editör ilgili rapor sonucunu yazarla paylaşarak yazıyı değerlendirme sürecine sokmadan reddederler.