Rekabetedebilirlik Kavramı Işığında Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikası ve İstanbul Kalkınma Ajansı Örneği

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 1, 259 - 282, 15.03.2016

Fethi Ufuk Özışık

Öz

Avrupa Birliği’ne uyum
süreci çerçevesinde Türkiye, 2006 yılından itibaren Kalkınma Ajansları’nı
kurmaya başlamıştır. Hâlihazırda 26 Kalkınma Ajansı faal durumdadır. Bununla
birlikte, Kalkınma Ajansları’nın kurulması Türkiye’nin ekonomik rekabetedebilirlik
politikası ile de birlikte düşünülmelidir. Kalkınma Ajansları ile “ekonomik”
bir bölgeselleşme siyaseti güdülmekte ve bu sayede hem rekabetedebilirliğin
arttırılması hem de yönetişim yapılarının kurulması da hedeflenmektedir.
Sorulması gereken soru, aşırı merkeziyetçi bir yönetim geleneğine sahip olan
Türkiye’nin yerel ve bölgesel kalkınma dinamiklerinin önünü açacak kapsamlı bir
yerelleşme politikasını ve anlayışını hayata geçirip geçiremeyeceğidir.
Merkeziyetçi refleksler, bölgesel ekonomik kalkınma ve rekabetedebilirliğin
desteklenmesi önünde bir engel teşkil edebilmektedir. Bu bağlamda bu
çalışma  Türkiye’de rekabetedebilirlik
kavramını bölgesel ekonomik kalkınma politikası çerçevesinde açıklamayı ve
tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, İstanbul Kalkınma Ajansı örneği
üzerinden de konu derinleştirilecek ve tartışmaya açılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rekabetedebilirlik, Bölgesel Kalkınma Ajansları, Yönetişim, Yeni Bölgecilik, Kent-Bölgecilik, Merkeziyetçilik, Avrupa Birliği, Küreselleşme, İstanbul

The Concept of Competitiveness through Regional Development Policy in Turkey and the Case of Istanbul Development Agency

Öz

In the
process of accession to the European Union, Turkey has begun the process of
creating the Regional Development Agencies (RDA) in 2006. Currently, twenty-six
RDAs became operational. Furthermore, the creation of these RDAs must also be
understood in the context of the country's economic competitiveness policy. If
economic regionalization will achieve these objectives, it must also meet the
requirements of economic competitiveness and to those of governance. The
question is to what extent Turkey, with a strong tradition of centralized
administration is capable and ready to move towards a genuine decentralization
policy that would support and encourage local and regional development
initiatives avoiding centralizing reflexes of the political-administrative
system. In this perspective, this work aims to study the concept of
competitiveness and its involvement in territorial development policies in
Turkey through the creation of regional development agencies. The issue will be
addressed as part of a case study is that of ISTKA, the Istanbul Development
Agency.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness, Regional Development Agencies, Governance, New Regionalism, City-Regionalism, Centralism, Decentralization, European Union, Globalization, Istanbul

Kaynakça

• Amin A. (1999) “An Institutionalist Perspective on Regional Economic Development”, Joint Editors and Blackwell Publishers Ltd, 365-378
• Amin, A. (2004) “Regions Unbound: Towards a New Politics of Place”, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 86 (1), 33-44.
• Börzel T., Risse T. (2000) “When Europe Hits Home: Europeanization and Domestic Change”, European Integration Online Papers (EIOP), vol.4(15).
• Harrison, J. (2006) “Re-reading the New Regionalism - a Sympathetic Critique. Space and Polity”, Loughborough University Institutional Repository, 10(1): 21-46.
• Harrison, J. (2007), “From Competitive Regions to Competitive City-Regions: A New Orthodoxy, But Some Old Mistakes”, Journal of Economic Geography, 7, 311–332
• İstanbul Kalkınma Ajansı (2014) İstanbul Bölge Planı 2014-2023, www.istka.org.tr.
• Jonas A. (2013) City-Regionalism as a Contingent ‘Geopolitics of Capitalism’. Geopolitics, 18(2): 284-298.
• Karasu K. (2009) “Yerelleşme Söylemi ve Bölge Kalkınma Ajansları”, Memleket Siyaset Yönetimi, no: 11: 1-43.
• Kayasü S. (2006) “Institutional Implication of Regional Development Agencies in Turkey: An Evaluation of Integrative Forces of Legal and Institutional Frameworks”, 42nd ISOCARP Congress.
• Le Galès, P. (2003) Le retour des villes européennes. Sociétés urbaines, mondialisation, gouvernement et gouvernance, Paris: Presses de Sciences Po.
• MacLeod, J. (2001) “New Regionalism Reconsidered: Globalization and the Remaking of Political Economic Space”, International Journal of Urban and Regional Research, vol. 25(4): 804-829.
• OECD Territorial Reviews (2006) Competitive Cities in the Global Economy, OECD Press.
• Ökmen, M., P, B. (2008) Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler - İlkeler Yaklaşımlar ve Mevzuat, İstanbul: Alfa Aktüel Yayını.
• Özışık, F. U. (2013) “Küreselleşme-Yerelleşme Sürecinde Kentsel Yönetişim: Kalkınma Ajansları ve İzmir Örneği”, Kent Akademisi, Kent Kültürü ve Yönetimi, www.kentakademisi.com, no.12.
• Özışık, F.U. (2012) L’Européanisation de la politique de développement régional en Turquie, Thèse de doctorat non publiée, soutenu à l’Institut d’Études Politique d’Aix-en-Provence, http://www.theses.fr/2012AIXM1035.
• Özışık, F.U. (2015) “Kent-Bölge Kavramı Işığında Türkiye’de Büyükşehir Belediye Sisteminde Değişim ve Kalkınma Ajansları: Yerel Ölçekte Mekânın ve Yönetişimin Yeniden Tanımlanması”, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), vol.10(1): 317.
• Pierre, J. (1999) “Models of Urban Governance: The Institutional Dimension of Urban Politics”, Urban Affairs Review, 34: 372-396.
• Rodriguez - Pose, A. (2008) “The Rise of the “City-Region” Concept and its Development Policy Implications”, European Planning Studies,16 (8): 1025-1046.
• Scott, A. J., Storper, M. (2003) “Regions, Globalization, Development”, Regional Studies, vol.37(6-7): 579–593.
• Scott, A. J. (2001) “Globalization and the Rise of City-Regions”, European Planning Studies, 9(7): 813-826.
• Turan, M. (2005) Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?, Ankara: Yayed.
• Young-Hyman T. (2007) “The Potential for Effective Regional Development Agencies in Turkey: A Comparative Analysis”, Regional & Federal Studies, vol.18(4): 375-402.