Kovanlı Ok Uçlarının Koruma ve Onarımında Organik Malzeme Tespiti

Yıl 2013, Cilt: 7 Sayı: 8, 42 - 50, 01.04.2013

Ceren Baykan

Öz

Antik Çağ’da değişik tip ve boyutta ok uçları kullanılmıştır, bunlardan bir kısmı da “kovanlı” olarak adlandırdığımız, okun gövde kısmının metal ok ucunun içerisine girdiği örneklerdir. Burada kovanlı ok uçlarının içerisinde organik kalıntıların bulunma ihtimaline değinilecek, benzer örneklerde yapılabilecek uygulamalar hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır. Korumayı sağlayan ortam koşullarında ahşap objeler parçalanmadan kalabilirken, uygun olmayan şartlarda ahşap objelerin varlığına işaret eden nadir bulgu toprakta bıraktıkları izlerdir. Kimi zaman metal buluntular ahşap gibi organik malzemelerin izlerinin üzerini korozyonlarıyla kapatarak onun şeklini alır ve böylece organik malzemenin dokusuna ait izleri günümüze taşırlar. Nif Dağı Kazısı’nda ele geçen buluntular üzerinden örnekler sunulacaktır

Anahtar Kelimeler

Nif Dağı, Karamattepe, Ballıcaoluk, Kovanlı Ok ucu, Organik Kalıntılar

Organic Material Detection at the Conservation of Socketed Arrowheads

Öz

Some of the many different types and sizes of arrowheads used during the Ancient Period can be classified as “socketed” where the body of the arrow is inserted into the metal arrowhead. This article will underline the possibility of finding organic remains inside the socketed arrowheads, and will try to provide information on possible applications over similar examples. Some wooden objects could remain intact inside the arrowheads where there are convenient environmental conditions, while the existence of other wooden objects under inconvenient environmental conditions can be signified by the rare marks they leave on the soil. Sometimes metal finds cover organic materials, such as wood, with their corrosion and take the shape of it, helping to bring the shape organic material to our times. This article will include data on some samples from Nif Mountain Excavation.

Anahtar Kelimeler

Nif Mountain, Karamattepe, Ballıcaoluk, Sockedet Arrowhead, Organic Remains

Kaynakça

• Baykan (C) 2013: Baykan, C., “Nif Dağı Kazısı Demir Eserlerin Koruma ve Onarımları”, III. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı Türkiye Arkeolojisinde Metal: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar Prof. Dr. Halet Çambel Onuruna 3-5 Ekim 2013 Bildiriler Kitabı, Ekim 2013, Ankara, 2013, 198-205.
• Baykan (D) 2012: Baykan, D., “Nif (Olympos) Dağı Kazısı Metal Buluntularının Tipolojik ve Analojik Değerlendirmesi”, 27. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2012, 231-246.
• Baykan (D) 2013a: Baykan, D., “Batı Anadolu’dan Yeni Arkeo-metalürjik Veriler”, 28. Arkeometri Sonuçları Toplantısı (28 Mayıs-1 Haziran 2012), Ankara, 2013, 191-204.
• Baykan (D) 2013b: Baykan, D., “M.Ö.1 Bin Batı Anadolu Demirciliğine Ait Yeni Veriler”. III. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı: Türkiye Arkeolojisi’nde Metal: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar, Prof. Dr. Halet Çambel Onuruna (3-5 Ekim 2013), Ed. P.Ayter, Ş.Demirci, A.M.Özer, Ankara, 2013, 157-165.
• Canevali vd. 2011: Canevali, C., vd., “A multi-analytical approach for the characterization of powders from the Pompeii archaeological site”, Anal Bioanal Chem 401, 2011, 1801-1814.
• Costain 2000: Costain, C. G., “Evaluation of Storage Solutions for Archaeological Iron”, Journal of the Canadian Association for Conservation 25, 2000, 11-20.
• Cronyn 2002: Cronyn, J. M., The Elements of Archaeological Conservation, Routledge, Londra, 2002.
• Gilberg-Seeley 1982: Gilberg, M. R. - Seeley, N.J., “The Alkaline Sodium Sulphite Reduction Process for Archaeological Iron: A Closer Look”, Studies in Conservation 27 (4), 1982, 180-184.
• Jegdic vd. 2012: Jegdic, B., Polic-Radovanovic, S., Ristic, S., Alil, A., “Corrosion Archaeological Artefact Made of Forged Iron”, Metall. Mater. Eng. 18 (3), 2012, 233-240.
• Kökten 1993: Kökten, H., “Balıkesir, Üçpınar Tümülüsü Araba Buluntuları Konservasyon Projesi”, XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1993, 413-419.
• Kökten 1994: Kökten, H., “Balıkesir, Üçpınar Tümülüsü Araba Buluntuları Konservasyon Projesi Sonuçları ve Sardes, Bintepeler Tümülüsü Araba Buluntuları Ön Çalışması”, X. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1994, 221-227.
• Muralha vd. 2011: Muralha, V. S. F., Rehren, T., Clark, R. J. H., “Characterization of an iron smelting slag from Zimbabwe by Raman microscopy and electron beam analysis”, Journal of Raman Spectroscopy 42 (12), 2011, 2077- 2084.
• Rimmer- Wang 2010: Rimmer, M. - Wang, Q., “Assessing the effects of alkaline desalination treatments for archaeological iron using scanning electron microscopy”, The British Museum Technical Research Bulletin 4, 2010, 79-86.
• Rimmer-Watkinson 2010: Rimmer, M. - Watkinson, D., “esidues of Alkaline Sulphite Treatment and Their Effects on the Corrosion of Archaeological Iron Objects”, Metal 2010: Proceedings of the Interim Meeting of the International Council of Museums Committee for Conservation Metal Working Group, Ed.: P. Mardikian, C. Chemello, C. Watters, P. Hull, 11-15 Ekim 2010, Charleston: Clemson Üniversitesi, 2010, 1-7.
• Rimmer vd. 2012: Rimmer, M., Watkinson, D., Wang, Q., “The efficiency of chloride extraction from archaeological iron objects using deoxygenated alkaline solutions”, Studies in Conservation 57 (1), 2012, 29-41.
• Schmutzler- Ebinger Rist 2008: Schmutzler, B. - Ebinger-Rist, N., “The conservation of iron objects in archaeological preservatio - Application and further development of alkaline sulphite method for conservation of large quantities of iron finds”, Materials and Corrosion 59 (3), 2008, 248-253.
• Scott 2002: Scott, David A., Copper and Bronze in Art Corrosion, Colorants, Conservation, Los Angeles, 2002.
• Simpson-Hatcher 2004: Simpson, M. S. - Hatcher, P. G., “Determination of black carbon in natural organic matter by chemical oxidation and solid-state 13C nuclear magnetic resonance spectroscopy”, Organic Geochemistry 35, 2004, 923-935.
• Tuğrul - Bilgi 1993: Tuğrul, A. B. - Bilgi, Ö., “Radyografi Teknikleri ile İkiztepe Kazısı’92 Metal Buluntularının Restorasyon-Konservasyon Öncesi Değerlendirmesi”, IX. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1993, 77-100.
• Tuğrul 1999: Tuğrul, A. B., “Korozyona Uğramış Eserlerin Radyografi Tekniği ile Değerlendirilmesi”, XIV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1999, 53-64.
• Tulunay 2006: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Araştırma Projesi: 2004 yılı Yüzey Araştırması”, 23. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Ankara, 2006, 189-200.
• Tulunay 2007: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Araştırma Projesi: 2005 Yılı Yüzey Araştırması”, 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2007, 351-362.
• Tulunay 2008: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Kazı ve Araştırma Projesi: 2006 Yılı Kazıları”, 29. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, Ankara, 2008, 79-98.
• Tulunay 2009a: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Kazı ve Araştırma Projesi: 2007 Yılı Kazıları”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, Ankara, 2009, 411-426.
• Tulunay 2009b: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Kazısı - 2008”,TEBE Haberler 27, 2009, 21-22.
• Tulunay 2010: Tulunay, Elif Tül, “Nif (Olympos) Dağı Kazı ve Araştırma Projesi: 2008 Yılı Kazıları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, Ankara, 2010, 387-408.
• Tulunay 2012: Tulunay, Elif Tül, “Smyrna (İzmir) Yakınlarında Birçok Kültürü Barındıran Dağ: Nif (Olympos)”, Colloquium Anatolicum XI, 2012, 81- 99.
• Tulunay vd. 2011: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Kazı ve Araştırma Projesi: 2009 Yılı Kazıları”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, 2011, 405- 423.
• Tulunay vd. 2012: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2010 Yılı Kazısı”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, Ankara, 2012,147-171.
• Tulunay vd. 2013: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2011 Yılı Kazısı”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 2, Ankara, 2013, 233-252.
• Tulunay vd. 2014: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2012 Yılı Kazısı”, 35. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 2, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Basımevi, 2014, 343-357.
• Tulunay vd. 2015: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2013 Yılı Kazısı”, 36. Kazı Sonuçları Toplantısı Cilt 3, Ankara, 2015, 695-717.
• Tulunay vd. 2016: Tulunay, Elif Tül, vd., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2014 Yılı Kazısı”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Ankara, 2016, 383-406.
• Turgoose 1985: Turgoose, S., “The Corrosion of Archaeological Iron During Burial and Treatment”, Studies in Conservation 30, 1985, 13-18.
• Wagner vd. 2011: Wagner, U., Häusler, W., Wagner, F.E., “The stabilization of archaeological iron objects: Mössbauer and XRD studies”, ICAME 2011: Proceedings of the 65th Yamada Conference and the 31st International Conference on the Applications of the Mössbauer Effect,Kobe / Japonya (25-30 Eylül 2011), Ed.: Y. Yoshida, K. Mibu, 2011, 691-696.
• Wang 2007: Wang, Q., “An Investigation of Deterioration of Archaeological Iron”, Studies in Conservation 52, 2007, 125-134.
• Wharton - Kökten Ersoy 2002: Wharton, G., Kökten Ersoy, H., “Arkeolojik Kazılarda Metal Buluntuların Konservasyonu”, Kazı Notları Arkeolojik Konservasyon ve Antik Yerleşimlerin Korunması İçin Pratik Rehberler Sayı 11, Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü, Ankara, 2002.