Bilecik’te Bir Höyük Yerleşmesi: Arıcaklar

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 1-2, 1 - 32, 29.11.2020

Sevingül Bilgin

Öz

20. yy.’ın başında, ağırlıklı olarak epigrafik kalıntılar üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılar tarafından literatüre tanıtılan Arıcaklar Köyü ve aynı isimle anılan höyük, arkeolojik faaliyetler açısından ise Anadolu prehistoryasına katkılar sağlayacağı düşüncesiyle 1950’lerde yeniden incelenmiştir. Bu dönemden itibaren belli aralıklarla köy ve çevresinde devam eden yüzey araştırmaları, özellikle M.Ö. 2. bin dönemlerine ilişkin verileriyle dikkati çekmiş; epigrafik saha çalışmaları sonucunda ise Roma İmparatorluk ve Geç Antik Çağ’ı hakkında bilgiler sunmuştur. Bununla birlikte, çalışmaya konu edilen seramik buluntuları, yukarıda bahsedilen dönemlerin dışında, arada kalan bir süreci işaret etmektedir. Aşağıda detaylarıyla sunulan dönemi ilgilendiren buluntu grubu, 2016 yılından beri her yıl sistematik olarak sürdürülen yüzey araştırmalarında toplanan malzeme arasından seçilerek tasnif edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilecik, höyük, keramik, Arkaik

Destekleyen Kurum

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Proje Numarası

2016-01.BŞEÜ.04-04 numaralı bilimsel araştırma projesi

Teşekkür

Doç. Dr. Deniz SARI; Dr. Öğr. Üyesi Mustafa BİLGİN; Neslişah ÖZKAN (arkeolog)

Kaynakça

• ACO Concilium universale Chalcedonense, Ed. Schwartz, E., Acta Conciliorum oecumenicorum II. 1-6, Berlin, 1932-1938.
• Athen. Athenaios, The Deipnosophists, C.B. Gulick, Çev., The Loeb Classical Library, Londra, 1971.
• Cod. Theodos. Theodosianus, Codex Theodosianus: Theodosiani libri XVI cum constitutionibus Sirmondianis I–II, Ed. Krüger, P., Mommsen, T. ve Meyer, P. M., Berlin, 1954.
• Hie. Hierokles, Le Synekdèmos d’Hiéroklès, Ed. Honigmann, E., Brüksel, 1939.
• Ignat. Ignatios, The Correspondence of Ignatios the Deacon. Text, Translation, and Commentary by C. Mango, C. Mango, Çev., Corpus fontium historiae Byzantinae 39, Washington, D.C., 1997.
• Modern Kaynaklar
• Alkaç 2006: Alkaç, E., “Tarsus Müzesinde Bulunan Bir Grup Lekythos”, OLBA XIV, 2006, 53-70.
• Amyx - Pritchett 1958: Amyx, D A., Pritchett, W. K., The Attic Stelai: Part III. Vases and Other Containers, Hesperia 27.4, 1958, 255-310, DOI: 10.2307/147190
• Amyx - Lawrence 1975: Amyx, D. A., Lawrence, P., “Archaic Corinthian pottery and the Anaploga well”, Corinth, Cilt 7.2, Princeton, 1975.
• Amyx 1988: Amyx, D. A., Corinthian vase-painting of the archaic period, California studies in the history of art 25, Berkeley, 1988.
• Aslan 2017: Aslan, H., “Börükçü’den Bir Grup Siyah Figürlü Lekythos”, SEFAD 38, 2017, 481-492, DOI: 10.21497/sefad.377492.
• Aydın Tavukçu 2006: Aydın Tavukçu, Z., Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 2006.
• Behr 1988: Behr, D., “Neue Ergebnisse zur pergamenischen Westabhangkeramik”, Istanbuler Mitteilungen 38, 1988, 97-178.
• Belke 2020: Belke, K., Bithynien und Hellespont, Ed. Koder, J., Tabula Imperii Byzantini 13, Teil 1, Viyana, 2020.
• Benndorf 1883: Benndorf, O., Griechische und sizilische Vasenbilder, Berlin, 1883.
• Berlin 1999: Berlin, A., “Studies in Hellenistic Ilion: the Lower City. Stratified assemblages and chronology”, Studia Troica 9, 1999, 73-157.
• Bilgin 2017: Bilgin, M., “Keramik Buluntular”, Ed. Peker, M., Baykan, C. ve Baykan, D., Nif Dağı: Ballıcaoluk (2008-2016): Prof. Dr. Elif Tül Tulunay Onuruna, İstanbul, 2017, 32-109.
• Boardman 1996: Boardman, J., Rotfigurige Vasen aus Athen: ein Handbuch. Die Klassische Zeit, Kulturgeschichte der antiken Welt 48, Mainz am Rhein, 1996.
• Bulut 2013: Bulut, H., “West Slope Ware from Daskyleion”, Istanbuler Mitteilungen 63, 2013, 75-127.
• Burney 1956: Burney, C. A., “Northern Anatolia before Classical times”, Anatolian Studies 6, 1956, 179-203, DOI: https://doi.org/10.2307/3642409.
• Bruneau 1970: Bruneau, P., “Tombes d’Argos”, Bulletin de correspondance hellénique 94, 1970, 437-531, DOI: 10.3406/bch.1970.4871
• Crowfoot - Crowfoot - Kenyon 1957: Crowfoot, J. W., Crowfoot, G. M., Kenyon, K. M., The objects from Samaria, Samaria-Sebaste; reports of the work of the Joint expedition in 1931-1933 and of the British expedition in 1935 3, Londra, 1957.
• Çokay Kepçe 2006: Çokay Kepçe, S., Antalya Karaçallı Nekropolü, Adalya Ek Yayın Dizisi 4, İstanbul, 2006.
• Çokay Kepçe 2010: Çokay Kepçe, S., “Pamphylia’da Klâsik Dönem’de Saptanan Yerel ve Yunan Unsurlar Üzerine Bir Değerlendirme”, Ed. Alpaslan, M., Peker, H., Alpaslan, M. ve Engin, Y. G., Colloquium Anatolicum IX, İstanbul, 2010, 213-227.
• Darrouzès 1981: Darrouzès, J., Notitiae Episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Géographie ecclésiastique de l’Empire Byzantin 1, Paris 1981.
• Dereboylu 2003: Dereboylu, E., “Daskyleion Kabartma Kâseleri ve Batı Yamacı Kapları Kronoloji ve Üretim Yeri Problemleri”, Ed. Reynal, C. A., Les céramiques en Anatolie aux époques hellénistique et romaine: Actes de la table ronde d’Istanbul, 22-24 mai 1996, Varia Anatolica 15, İstanbul, 2003, 55-63.
• DeVries 2005: DeVries, K., “Greek pottery and Gordion chronology”, Ed. Kealhofer, L., The Archaeology of Midas and Phrygians: recent work at Gordion, Philadelphia, 36-55.
• DeVries 2008: DeVries, K., “The Age of Midas at Gordion and Beyond”, Ancient Near Eastern Studies 45, 2008, 30-64.
• Efe 1992: Efe, T., “1990 Yılında Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları”, IX. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1992, 561-583.
• Fenn 2016: Fenn, N., “Späthellenistische und frühkaiserzeitliche Keramik aus Priene: Untersuchungen zu Herkunft und Produktion”, Archäologische Forschungen 35, Wiesbaden, 2016.
• Fischer 1963: Fischer, F., Die hethitische Keramik von Boğazköy, Berlin, 1963.
• French 1981: French, D.: Roman roads and milestones of Asia Minor 1: The pilgrim’s road, British Archaeological Reports, International Series 105, Oxford, 1981.
• Goldman 1950: Goldman, H., Excavations at Gözlü Kule, Tarsus: 1. The Hellenistic and Roman Periods, Princeton, 1950.
• Gülsefa 2016: Gülsefa, G., “2006-2013 Myndos Kazılarında Ele Geçen Amphoralar ve Amphora Mühür Buluntuları”, Ed. Şahin, D., Myndos Kazı ve Araştırmaları 2004-2013, Ankara, 2016, 35-160.
• Gürtekin Demir 1998: Gürtekin Demir, G. R., Lydia seramiğinde yabancı etkiler Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 1998.
• Gürtekin Demir 2002: Gürtekin Demir, G. R., “Lydian painted pottery at Daskyleion”, Anatolian Studies 52, 2002, 111-143.
• Gürtekin Demir 2007: Gürtekin Demir, G. R., “Provincial Production of Lydian painted pottery”, Ed. Çilingiroğlu A. ve Sagona, A., Anatolian Iron Ages 6: the proceedings of the Sixth Anatolian Iron Ages Colloquium held at Eskişehir, 16-20 August 2004, Ancient Near Eastern studies. Supplement 20, Leuven, 2007, 47-77.
• Görkay 1999: Görkay, K., Batı Anadolu’ya Korinth ve Attika Siyah Figür Seramiğinin İthali, Dağılımı ve Değerlendirmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 1999.
• Greenewalt 1966: Greenewalt, C. H., Lydian Pottery of the Sixth Century BC. The Lydion and Marbled Ware, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Pensilvanya Üniversitesi, Philadelphia, 1966.
• Greenewalt 1978: Greenewalt, C. H., “Lydian elements in the material culture of Sardis”, Ed, Akurgal, E., The proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology, Ankara - İzmir 23. - 30. IX. 1973, Ankara, 1978, 37-45.
• Haspels 1936: Haspels, C. H. E., Attic black-figured lekythoi, Paris, 1936.
• Inaishvili - Vashakidze 2010: Inaishvili, N., Vashakidze, N., “Typology and Chronology of Greek, Roman and Early Byzantine Amphorae From Petra-Tsikhisdziri”, Ed. Kassab Tezgör, D. ve Inaishvili, N., PATABS I, production and trade of amphorae in the Black Sea : actes de la Table Ronde internationale de Batoumi et Trabzon, 27 - 29 avril 2006, Varia Anatolica 21, Paris, 2010, 151-152.
• Koçak Yaldır 2011: Koçak Yaldır, A., “Imported trade amphoras in Daskyleion from the seventh and sixth centuries BC and the Hellespontine-Phyrygia route”, World Archaeology 43.3, 2011, 364-379, DOI: 10.1080/00438243.2011.607610
• Kossatz 1990: Kossatz, A. U., Funde aus Milet. Teil 1: Die megarischen Becher, Berlin, 1990.
• Kökten 1951: Kökten, İ. K., “Kuzeybatı Anadolu’nun Tarihöncesi Hakkında Yeni Gözlemler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Dergisi 9.3, 1951, 201-214.
• Kurtz 1975: Kurtz, D. C., Athenian white lekythoi: patterns and painters, Oxford, 1975.
• Laumonier 1977: Laumonier, A., La céramique hellénistique à reliefs. 1. Ateliers “ioniens”, Exploration Archéologique de Délos 31, Paris, 1977.
• Lawall 2011: Lawall, M. L., “Early Hellenistic Amphoras from Two Closed Contexts: Kerynia Shipwreck and Ephesos Well LB”, Ed. S. Drougou, Z’ Epistēmonikē Synantēsē gia tēn ellēnistikē keramikē: Aigio, 4-9 April 2005, Praktika, Atina, 2011, 673-682.
• Leroux 1913: Leroux, G., Lagynos: recherches sur la céramique et l’art ornemental hellénistiques, Paris, 1913.
• Lynch - Matter 2014: Lynch, K., Matter, S., “Trade of Athenian Figured Pottery and the Effects of Connectivity”, Ed. Oakley, J. H., Athenian potters and painters III, Oxford, 2014, 107-115.
• Mendel 1900: Mendel, G., “Inscriptions de Bithynie”, Bulletin de Correspondance Hellénique 24.1, 1900, 361-426, DOI: 10.3406/bch.1900.3421
• Meriç 2002: Meriç, R., Späthellenistisch-römische Keramik und Kleinfunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, Forschungen in Ephesos 9.3, Viyana, 2002.
• Mitsopoulos Leon 1991: Mitsopoulos Leon, V., Die Basilika am Staatsmarkt in Ephesos: Kleinfunde. 1. Teil: Keramik hellenistischer und römischer Zeit, Forschungen in Ephesos 9.2.2, Viyana, 1991.
• Monachov 1999: Monachov, S. Y., “Towards a typology of Knidian amphoras of 4th–2nd century BC.”, Ed. Vachtina, M. Ju., The phenomenon of Bosporan Kingdom: Greek culture at the periphery of ancient world: the materials of international scientific conference, December 1999, St. Petersburg, 1999, 161-172.
• Moore - Philippides Pease 1986: Moore, M. B., Philippides Pease, M. Z., “Attic black-figured pottery”, The Athenian Agora, Cilt 23, Princeton, 1986.
• Neeft 2012: Neeft, C. W., “Absolute Chronology and Corinthian Pottery”, Ed. Panvini, R. ve Sole, L., LA SICILIA IN ETÀ ARCAICA Dalle apoikiai al 480 a.C., Atti del Convegno Internazionale, Caltanissetta Museo Archeologico, 27-29 marzo 2008, Caltanissetta, 2012, 485-496.
• Ochotnikov 2006: Ochotnikov, S. B., “The Chorai of the ancient cities in the lower Dniester area (6th century BC-3rd century AD)”, Ed. Bilde, P. G. ve Stolba, V. F., Surveying the Greek chora : The Black Sea region in a comparative perspective, Black Sea studies 4, Aarhus, 2006, 81-98.
• von der Osten 1937: von der Osten, H. H., The Alishar Hüyük seasons of 1930-32, Researches in Anatolia 7, Chicago, 1937.
• Payne 1931: Payne, H., Necrocorinthia: a study of Corinthian art in the archaic period, Oxford, 1931.
• Richter - Milne 1935: Richter, G. M. A., Milne, M. J., Shapes and names of Athenian vases, New York, 1935.
• Rogl 2001: Rogl, C., “Eine Vorschau zu den reliefverzierten Trinkbechern der ephesischen Monogramm-Werkstätte”, Ed. Krinzinger, F., Studien zur hellenistischen Keramik in Ephesos, Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien Heft 2, Viyana, 2001, 99-111.
• Rogl 2014: Rogl, C., “Mouldmade Relief Bowls from Ephesos. The Current State of Research”, Ed. Guldager, P. ve Lawall, M. L., Pottery, peoples and places: study and interpretation of Late Hellenistic pottery, Black Sea studies 16, Aarhus, 2014, 113-139.
• Rotroff 1982: Rotroff, S.I., “Hellenistic pottery: Athenian and imported moldmade bowls”, The Athenian Agora, Cilt 22, Princeton, 1982.
• Rotroff 1991: Rotroff, S.I., “Attic West Slope vase painting”, Hesperia 60, 1991, 59-102.
• Rotroff 1997: Rotroff, S.I., “Hellenistic pottery: Athenian and imported wheelmade table ware and related material”, The Athenian Agora, Cilt 29, Princeton, 1997.
• Rotroff 2002: Rotroff, S.I., “West Slope in the East”, Ed. Blondé, F., Ballet, P. ve Salles, J. F., Céramiques hellénistiques et romaines: productions et diffusion en Méditerranée orientale (Chypre, Egypte et côte syro-palestinienne), Lyon, 2002, 97-115.
• Rotroff - Oliver 2003: Rotroff, S.I., Oliver, A., The Hellenistic pottery from Sardis: the finds through 1994, Ed. Kiefer, K. ve Ramage, A., Archaeological Exploration of Sardis 12, Cambridge, 2003.
• Rotroff 2006: Rotroff, S.I., “ Hellenistic pottery: The plain wares”, The Athenian Agora, Cilt 33, Princeton, 2006.
• Sakarya 2016: Sakarya, İ., Trade Relations of Ancient Burgaz From Archaic to Mid of 4th Centuries: The Amphorae Evidence Within the Domestic Contexts, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 2016.
• Sarı 2017: Sarı, D., “Frigya’nın Doğusunda, Antik Germia ve Civarında Yer Alan Tunç ve Demir Çağı Yerleşimlerinden Toplanan Çanak Çömleğin Genel Bir Değerlendirmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi Sayı, 42, 2017, 488-508, DOI: 10.16992/ASOS.12098
• Sarı 2019: Sarı, D., “Bilecik İli 2017 Yılı Yüzey Araştırması”, 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, Ankara, 439-454.
• Schäfer 1968: Schäfer, J., Hellenistische Keramik aus Pergamon, Pergamenische Forschungen 2, Berlin, 1968.
• Sparkes 1962: Sparkes, B. A., “The Greek kitchen”, The Journal of Hellenic Studies 82, 1962, 121-137, DOI: 10.2307/628548.
• Sparkes - Talcott 1970: Sparkes, B. A., Talcott, L., “Black and plain pottery of the 6th, 5th, and 4th centuries B.C.”, Athenian Agora, Cilt 12, Princeton, 1970.
• Tekkök Biçken 1996: Tekkök Biçken, B., The Hellenistic and Roman pottery from Troia: second century B.C. to sixth century A.D., Yayımlanmamış Doktora Tezi, Missouri Üniversitesi, Columbia, 1996.
• Tekocak - Yıldız - Doksanaltı - Ünlü 2017: Tekocak,M., Yıldız, V., Doksanaltı, E. M., Ünlü, Y., “Mersin Müzesi’nden Beldam Ressamı veya Atölyesi’ne Ait Bir Grup Lekythos”, Ed. Adak Adıbelli, I., İlgezdi Bertram, G., Matsumura, K., Baştürk, E., Koyuncu, C., Kızılarslanoğlu, H. A., Yedidağ, T. Y. ve Topaloğlu Uzunel, A., Barış Salman Anı Kitabı, İstanbul, 2017, 233-247.
• Thompson 1934: Thompson, H. A., “Two centuries of Hellenistic pottery”, Hesperia 3, 1934, 310-480.
• Tölle Kastenbein 1974: Tölle Kastenbein, R., Das Kastro Tigani: die Bauten und Funde griechischer, römischer und byzantinischer Zeit, Samos XIV, Bonn, 1974. Tuna Nörling 1995: Tuna Nörling, Y., Die attisch-schwarzfigurige Keramik und der attische Keramikexport nach Kleinasien: die Ausgrabungen von Alt-Smyrna und Pitane, Istanbuler Forschungen 41, Tübingen, 1995.
• Tuna Nörling 1999: Tuna Nörling, Y., Daskyleion I: Die attische Keramik, Ed. Malay, H., Arkeoloji Dergisi VI, İzmir, 1999.
• Yıldız 2019: Yıldız, V., “Alanya Müzesi’nde Bulunan Beldam Atölyesi’ne Ait Bir Grup Lekythos”, Ed. Demir, T., Ekici, M., Şahan Dinç, M., Tarhan ve Ç. M., Rifat Ergeç Armağanı, Ankara, 2019, 343-356.
• Waagé 1948: Waagé, F. O., Antioch-on-the-Orontes IV, Part 1, Ceramics and Islamic coins, Princeton, 1948.
• Watzinger 1901: Watzinger, C., “Vasenfunde aus Athen”, Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung 26, 1901, 50-102.
• Wintermeyer 2004: Wintermeyer, U., Die hellenistische und frühkaiserzeitliche Gebrauchskeramik: auf Grundlage der stratifizierten Fundkeramik aus dem Bereich der Heiligen Strasse, Ed. Tuchelt, K., Didyma. Dritter Teil, Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen seit dem Jahre 1962 2, Mainz am Rhein, 2004.
• Young 1953: Young, R. S., “Making History at Gordion”, Archaeology 6, 1953, 159-166.
• Zabehlicky Scheffenegger - Sauer - Schneider 1996: Zabehlicky Scheffenegger, S. - Sauer, R. - Schneider, G., “Graue Platten aus Ephesos und vom Magdalensberg: Vorläufige Typologie, Herstellung und Fundumstände”, Ed. Herford Koch, M., Mandel, U. ve Schädler, U., Hellenistische und kaiserzeitliche Keramik des östlichen Mittelmeergebietes. Kolloquium Frankfurt, 24.-25. April 1995, Frankfurt, 1996, 41-59.
• Zahn 1904: Zahn, R., “Thongeschirr: Die Gefässe”, Ed. Wiegand, T. ve Schrader, H., Priene 1895-98, Berlin, 1904, 394-448.
• Ziegenaus - de Luca 1968: Ziegenaus, O., de Luca, G., Das Asklepieion. Teil 1: Der südliche Temenosbezirk in hellenistischer und frührömischer Zeit, Altertümer von Pergamon 11, Teil 1, Berlin, 1968.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR
• Uzantı 1: https://classics.uc.edu/troy/grbpottery/html/hell-r-gray.html (07.05.2020) Uzantı 2: http://sardisexpedition.org/en/essays/latw-greenewalt-lydian-pottery (07.05.2020)