ALTYAPI SPORCULARININ AHLAKİ KARAR ALMA TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 57 - 68, 31.12.2018

Atakan Çağlayan Nurper Özbar Muhsin Duran Oğuzhan Tarakçı

Öz

Bu makale, alt yapı sporcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi amacına odaklanmıştır. Araştırmada araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ve Lee, Whitehead ve Ntoumanis (2007) geliştirdiği, Gürpınar (2014) Türkçeye uyarlamasını yaptığı “Altyapı Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeği” (Attitudes to Moral Decision-making in Youth Sport Questionnaire – AMDYSQ) kullanılmıştır. Katılımcıların ahlaki karar alma tutumları, yaş, cinsiyet, gelir düzeyi, branş, sporcu lisans yılı, sınıf ve kulüp değişkenleri açısından karşılaştırılmıştır. Araştırmanın evrenini Düzce ve İstanbul İllerinde Düzce Belediye Spor, Düzce 1907, Vakıfbank ve Ekol Spor kulüplerinin 10-15 yaş grubu sporcuları oluştururken, örneklemini ise, yine bu evren içinden araştırmaya gönüllü olarak katılan 92’si kadın, 49’u erkek sporcu olmak üzere genel toplamda 141 alt yapı sporcusu oluşturmaktadır. Katılımcılardan elde edilen veri analizleri istatistik paket programı (SPSS) ile yapılmıştır. Karşılaştırmalı istatistikler için Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Tüm değişkenlerin ortalama ve standart sapma değerleri tanımlayıcı istatistik ile belirlenmiştir. Araştırmanın katılımcılarından elde edilen bulgulara göre, voleybol altyapı sporcularının, futbol ve basketbola göre daha az hileyi benimsedikleri ve yarışma severliği benimsedikleri söylenebilir. Hileyi benimsemek ve yarışma severliği benimsemek ahlaki karar alma tutumları p değerleri 0,05 ten küçük olduğuna göre branşlar arasında anlamlı bir fark vardır. Altyapı sporcuları arasında adilce kazanmayı korumak ve yarışma severliği benimsemek tutumları için anlamlılık düzeyleri (p<0,022-0,019) 0,05 ten küçük olduğu için anlamlı bir fark vardır. Yarışma severliği tutumu için 0-2000 gelir düzeyi ortalaması yüksektir. Adilce kazanmayı korumak tutumu ise 3000-4000 gelir düzeyi ortalaması diğerlerine göre daha yüksektir ve anlamlı farklılık vardır. Sonuç olarak alt yapı sporcularının ahlaki karar alma tutumları ile demografik değişkenleri arasında genel anlamda, anlamlı farklılıklara rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Ahlak, Karar Alma

Kaynakça

• Adiloğulları, B. (2008). Çocuk Tribünü Uygulamasının Çocuklar ve Futbol Taraftarları Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Boone, H.N. ve Boone, D.A. (2012). Analyzing Likert data. Journal of Extension, April, V.50, N.2.Cevizci, A. (2000). Felsefe Terimleri Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul.Doğal, B. (2007). Spor Sosyolojisi ve Uygulamalı Spor Sosyolojisine Giriş, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.Durusoy, F. (1991). Spor Ahlakı Doping Sorunu, Türk Alman Kültür Diyaloğunda Spor Ahlakı ve Spor Felsefesine Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu, Maya Matbaası, İstanbul.Erdemli, A. (1996). İnsan Spor ve Olimpizm, 1. Baskı, Sarmal Yayınevi, İstanbul.Erdem H. (2003). Ahlak Felsefesi, Hü-er Yay., Konya.Gürpınar, B. (2014). Altyapı Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Bir Türk Örnekleminde Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Eğitim ve Bilim, 39(176), 405-412Lee, M. J., Whitehead, J. ve Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decision- making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.Loland, S. (1998). Fair play: historical anachronism or topical ideal? In: Ethics and sport. Ed: McNamee, M. J. ve Parry, S. J. London and New York: Routledge. (pp. 79-103).Lumpkin, A., Stoll, S. K. ve Beller, J. M. (2003). Sport ethics: Applications for fair play. 3rd ed. McGrawHill.İnal, N. (2003). Beden Eğitimi ve Spor Bilimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.Özer, K. (1990). Sporda Eğitim ve Öğretim”, Spor Şurası Bildirileri, Başbakanlık GSGM Yayını, Ankara.Sezen Balçıkanlı, G. (2009). Profesyonel Futbolcuların Fair Playe Yönelik Davranışları ile Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişki, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.Yıldıran, İ. (2002). Fair Play Kapsamı, Türkiye’deki Görünümü ve Geliştirme Perspektifleri, 7. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya.Weiss, M. R. ve Bredemeier, B. J. L. (1990). Moral development in sport. Exercise and sport sciences reviews, 18(1), 331-378.Zelyurt, M. K., & Şaşmaz Ataçocuğu, M. (2014). Bir çalışma alanı olarak amatör futbol: Amatör futbolcuların çalışma süreçleri üstüne bir alan araştırması. International Journal of Human Sciences, 11(1), 338-356. doi: 10.14687/ijhs.v11i1.2788Zelyurt, M.K., Şaşmaz Ataçocuğu, M. (2016). Problems of Amateur Football: A Qualitative Methodo-logical Review. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1421-1435. Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi Ankara.Zaichkowsky, Ld. & Baltzell, A. (2001). Arousal and Performance. Der. Rn Singer, Hj Hansenblas Ve C Janelly. Handbook Of Sport Psychology (2nd Ed.), New York: Wiley, 319-334.