KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE UYUM ÇALIŞMALARI: TÜRKİYE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 376 - 392, 01.08.2018

Burhan Davarcıoğlu

Öz

İklim, canlıların yaşama
alanı ve özelliklerini belirleyen en önemli unsur olmakla birlikte, insanoğlu
için tüm yaşama gereksinimlerini karşılayan kaynağın kendisidir. İklim
değişikliği, çok ciddi çevresel ve sosyo-ekonomik sonuçlara yol açabilecek çok
yönlü ve küresel bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Küresel ısınma,
ortalama küresel sıcaklık artışının uzun-dönemli eğilimi anlamına gelmektedir.
İklim değişikliği ise ortalama küresel ısınmayla sonuçlanan küresel iklimdeki
değişikliktir. İklim değişikliğinin olası etkilerine karşı Türkiye’nin fiziki konumuna
bakıldığında, potansiyel etkiler açısından Türkiye’nin risk grubu ülkeler
arasında yer aldığı görülmektedir. Böylece, iklim değişikliğinin
Türkiye’de neden olabileceği sosyo-ekonomik ve çevresel etkilerin önemi de
ortaya çıkmaktadır. İklim değişikliği etki analizlerinin yapılması; Türkiye’de
iklim değişikliğinin çeşitli sektörler ve sosyal kesimlere olan etkilerinin
belirlenmesi, iklim değişikliğine uyum çalışmalarının fayda ve maliyetlerinin
hesaplanması, iklim değişikliği çalışmaları konusunda farklı görüşteki
paydaşların uzlaşmalarının sağlanması, belirsizliklerin azaltılması ve
dolayısıyla önceliklerin netleştirilmesi açısından önemlidir. Etkisi her ne şekilde olursa olsun, iklim şartlarının değişmesi doğal
kaynaklardan sosyo-ekonomik yapıya kadar insana dair birçok alanı
etkilemektedir. İklim değişikliği bir kalkınma sorunudur. İklim değişikliğine sebep olan kaynaklar azaltılsa
ve hatta hemen şimdi kesilse bile atmosferde kalan sera gazları, iklim
olaylarını değiştirmeye devam edecektir. Sera gazı salımlarının azaltılması ve
uyum çalışmalarının ekonomik maliyeti, iklim değişikliğinin vereceği zararın
maliyetinden çok daha düşük olacaktır. Sanayi
sektörü küresel emisyonların büyük bir kısmına neden olmaktadır. İklim
değişikliği ile ilgili yapılan uluslararası ve ulusal düzenlemeler sanayide
büyük bir dönüşüm sürecini başlatmıştır. Sanayide iklim değişikliğine uyum
nedeniyle ortaya çıkması beklenen, doğrudan üretimi ve rekabet gücünü olumsuz
yönde etkileyecek unsurlara karşı önlemlerin alınması gereklidir. İklim değişikliğine uyum
konusunda suyun önemi yadsınamaz bir gerçek olduğundan; kent ve su arasındaki
koruma kullanma dengesinin sağlanmasına yönelik uyumlu stratejiler
geliştirebilmek için, üst ölçekte uyum politikaları geliştirilerek işbirliği
teşvik edilmeli, ortak amaçlar tanımlanarak paydaşları bir araya getirecek
bilgi paylaşım platformları organize edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, İklim değişikliğine uyum, Sera etkisi, Küresel ısınma

Kaynakça

• Ait Hsine, E., Benhammou, A., Pons, M.N., (2005), Water Resources Management in Soft Drink Industry-Water Use and Wastewater Generation, Environmental Technology, 26(12): 1309-1316.Akın, G., (2006), Küresel Isınma, Nedenleri ve Sonuçları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46(2): 29-43.Aksay, S.A., Ketenoğlu, O., Kurt, L., (2005), Küresel Isınma ve İklim Değişikliği, Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 1(25): 29-41.Alkaya, E., Böğürcü, M., Ulutaş, F., Demirer, G.N., (2010), Sanayide İklim Değişikliğine Uyum: Eko-Verimlilik Yaklaşımı ile Su Tasarrufuna Yönelik Pilot Uygulamalar, International Sustainable Water and Wastewater Management Symposium, October 26-28, Konya-Turkey, sf:21-29.Alkaya, E., Böğürcü, M., Ulutaş, F., Demirer, G.N., (2012), Adaptation to Climate Change in Industry: Demonstration Projects for Water Saving Through Eco-Efficiency Approach, Proceedings of the ERSCP Conference Bregenz, May 2-4, Austria, sf:14-26.Alpan-Atamer, S., (2008), İklim Değişikliğine İlişkin Uluslararası Sözleşmeler ve Türkiye, TMMOB İklim Değişikliği Sempozyumu, 13-14 Mart, Ankara, sf:337-357.Altunbaş, D., (2004), Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Ekseninde Türkiye’deki Kurumsal Değişimlere Bir Bakış, Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1-2): 103-118.Arat, G., Türkeş, M., Saner, E., (2003), Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Stratejileri Teknoloji Öngörü Projesi-Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli Vizyon ve Öngörü Raporu, TÜBİTAK, Ankara, ss:64.Bahadır, M., (2011), Türkiye’de İklim Değişikliğinin İklim Bölgelerine Yansımasında Kuzey-Güney Yönlü Sıcaklık ve Yağış Değişim Öngörüleri, Akademik Bakış Dergisi, 26: 1-18.Busch, T., (2011), Organizational Adaptation to Disruptions in the Natural Environment: The Case of Climate Change, Scandinavian Journal of Management, 27(4): 389-404.Cangir, C., Yüksel, O., Boyraz, D., (1996), Trakya’da Toprak Sanayinin Yarattığı Sorunlar ve Bu Sektörde Alınması Gerekli Önlemler, Trakya’nın Bugünü ve Geleceği için Trakya’da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu, 3-6 Ocak, Çorlu, sf:303-317.Cangir, C., Boyraz, D., (1997), Ülkemizde Yanlış ve Amaç Dışı Arazi Kullanımının Boyutları ve Toprak Yönetimi ile Arazi Kullanım Planlanmasına Yönelik Stratejik Yaklaşımlar, Doğal Kaynaklar ve Çevre, Özener Matbaası, İstanbul, sf:19-69.Cangir, C., Türkeş, M., Boyraz, D., Akça, E., Kapur, B., Kapur, S., Haktanır, K., (2005), Uluslararası Sözleşmelerin Türkiye Tarımına Etkileri, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 3-7 Ocak, Milli Kütüphane Ankara, Cilt 1, sf:35-63.Cangir, C., Boyraz, D., (2008), İklim Değişikliği ve Çölleşme veya Toprak/Arazi Bozulumunun Türkiye’deki Boyutları ve Çölleşme ile Mücadele, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2): 169-186.Çalıkoğlu, E., (2004), Enerji Verimliliği ve EİEİ Tarafından Yürütülen Çalışmalar, 23. Ulusal Enerji Verimliliği Kongresi, EİE İşleri Genel Müdürlüğü-Enerji Tasarrufu Koordinasyon Kurulu Yayını, Ankara, sf:59-64.Çinko, L., (2003), Yeni Ekonominin İktisadi Etkileri, Marmara Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 5(20): 157-162.Das, T., (2005), Toward Zero Discharge, Innovative Methodology and Technologies for Process Prevention, Wiley, New York, sf:11-23.Davarcıoğlu, B., (2017), Adaptation to Climate Change and Eco-Efficiency (Cleaner Production) for More Effective Environmental Management in Industry, International Journal of Recent Trends in Engineering and Research, 3(2): 100-112.Davarcıoğlu, B., Lelik, A., (2017), Sanayide İklim Değişikliğine Uyum ve Eko-Verimlilik (Temiz Üretim) Programı: Örnek Uygulamalar, Mesleki Bilimler Dergisi, 6(2): 94-105.Demirer, G.N., (2003), Kirlilik Önleme Yaklaşımlarının Temel Prensipleri, Çevre ve Mühendis-TMMOB, 25: 13-20.Demirer, G.N., (2011), Endüstriyel Simbiyoz Kavramı ve Uygulama Örnekleri, İskenderun Körfezi’nde Endüstriyel Simbiyoz Projesi Bilgilendirme Toplantı ve Çalıştayı, 22 Eylül, Adana Sanayi Odası, sf:1-37.Gandhi N.M.D., Selladurai, V., Santhi, P., (2006), Unsustainable Development to Sustainable Development: A Conceptual Model, Management of Environmental Quality: An International Journal, 17(6): 654-672.Glavic, P., Lukman, R., (2007), Review of Sustainability Terms and Their Definitions, Journal of Cleaner Production, 15(18): 1875-1885.Grutter, J., Egler, H.P., (2004), From Cleaner Production to Sustainable Industrial Production Modes, Journal of Cleaner Production, 12(3): 249-256.Gumbo, B., Mlilo, S., Broome, J., Lumbroso, D., (2003), Industrial Water Demand Management and Cleaner Production: A case of Three Industries in Bulawayo, Zimbabwe, Physics and Chemistry of the Earth, 28(20-27): 797-804.Güngör, K., Demirer, G.N., (2000), Kirlilik Önleme ve Sanayiden Bir Başarı Öyküsü, Endüstri ve Otomasyon, 39: 66-69.Hamed, M.M., El Mahgary, Y., (2004), Outline of a National Strategy for Cleaner Production: The case of Egypt, Journal of Cleaner Production, 12(4): 327-336.Hilmioğlu, B., Avinal, A., Çakmak, E.G., Doğan, T., Türe, İ., Dinçbaş, T., Şatır, D.S., Konaklı, B., (2015), İklim Değişikliği ve Sanayi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ankara, ss:244.Houghton, J., (2005), Global Warming, Report on Progress in Physics, 68(6): 1343-1403.