A Conceptual Analysis Towards Correct Usage Of Control And Audit Concepts

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 20, 01.06.2016

Nuran Cömert

Öz

In English, control and audit
concepts are used as two different concepts. However, Turkish equivalents of audit
and control concepts are often confused and sometimes used interchangeably.
Moreover, when the similar concepts used in older language, such as
"revizyon", "teftiş", "murakabe" (revision,
inspection, and supervision) are involved; there is a complete confusion of
concepts. Especially when we look at the regulations related to commercial and financial
legislation, the concept of control is confused with audit, and as a
consequence, the functions of internal control and internal audit in businesses
and their responsibilities to undertake these functions are not well
understood. As long as we do not give correct meaning to concepts, we are less
likely to construct "right" structures based on those concepts. For
this purpose, the concepts of control and internal control and then audit and
internal audit concepts were analyzed and the differences between them were put
forward in this study. In this context, shedding light to structuring internal
control and internal audit within the organization was aimed.

Anahtar Kelimeler

Control, Internal Control, Audit, Internal Audit, Independent Audit

İşletmelerde Kontrol ve Denetim Kavramlarının Doğru Kullanılması Amacına Yönelik Kavramsal Bir İnceleme

Öz

İngilizce’de "contro" ve "audit"  kavramları, anlamları pek de birbirine karıştırılmayan iki ayrı sözcükle ifade edilirken bunların Türkçe karşılıkları olan kontrol ve denetim" kavramları sıklıkla birbirine karıştırılmakta ve zaman zaman da birbirinin yerine kullanılmaktadır. Revizyon, teftiş,  murakabe gibi biraz daha eski dili yansıtan sözcükler de işin içine girdiğinde tam bir kavram kargaşası yaşanmaktadır. Özellikle ticari ve mali mevzuat ile ilgili düzenlemelere baktığımızda kontrol kavramı denetimle karıştırılmakta, bunun devamı olarak da işletmelerde iç kontrol ve iç denetimin işlevleri ve bu işlevleri üstlenme sorumlulukları iyi anlaşılamamaktadır. Kavramlara doğru anlamlar yüklemediğimiz sürece o kavramlara dayalı doğru yapılar kurma ihtimalimiz düşük demektir. Bu amaçla bu çalışma kapsamında öncelikle kontrol ve iç kontrol kavramları daha sonra da denetim ve iç denetim kavramları çözümlenerek aralarındaki farklar ortaya konulmuş ve bu bağlamda iç kontrol ve iç denetimin örgüt kapsamında nasıl yapılandırılması gerektiğine ışık tutulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kontrol, İç Kontrol, Denetim, Bağımsız Denetim, İç Denetim

Kaynakça

• Arkun, O. F. (1980). İşletmelerde Muhasebe Denetimi. Nihat Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayınları, No. 317-550.
• Cömert, N., Selimoğlu S.,Uzay,Ş., Uyar,S.(2013), Uluslararası Denetim Standartları Kapsamında Bagımsız Denetim, Sakarya Üniversitesi, SÜEAM, 1.Basım.
• Davis, R. C. (1928).The Principles of Factory Organization and Management, New York: Harper.
• Davis, R. C. (1940). Industrial Organization and Management, 2nd. Edition, New York: Harper.
• Diemer, H. (1924). The Principles Underlying Good Management , Industrial Management, Vol. 67.
• Dimock, M. E. (1945).The Executive in Action, New York: Harper & Bros.
• Dumitrescu, I. B. (2004). Internal Audit in Banking Organizations, BIATEC, Vol. 12, Noradna Banka Slovenska.
• Goetz, B. E. (1949). Management Planning and Control, New York, McGraw-Hill,
• Hodgetts, R. M. (1999).Yönetim, Teori Süreç ve Uygulama. 2.baskı, Çev.: Canan Çetin, Esin Can Mutlu, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kılıç, Cengiz, John Locke: Bilginin Kaynağı ve İdeler Sorunu, EKEV Akademi Dergisi, Yıl 18, sayı 58. [Çevrimiçi] http://www.ekevakademi.org/Makaleler/607402153_21%20Cengiz%20KILIC.pdf [Erişim Tarihi: 14/11/2016].
• Knedler, K. (2003). Internal Audit and Financial Control in the Light of Adjustment to EU Standards, The Polish Yearbook of Civil Service. [Çevrimiçi] http://www.usc.gov.pl/_gAllery/19/15/1915/374.pdf [Erişim: 30/11/2015].
• Koontz, H. A. (1958). Preliminary Statement of Principles of Planning and Control. Journal of the Academy of Management, Vol. 1.
• Koontz, H. And O’Donnell, (1959). C. Principles of Management, 2nd. Edition. New York: McGraw-Hill.
• Kulak,Fatih. (2009), "Merkez Bankalarında İç Kontrol ve İç Denetim: Kavramsal Çerçeve ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nda İç Kontrol ve İç Denetimin Etkililiği Konusunda Bir Değerlendirme" Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mockler, R. J. (1970). Readings in Management Control. New York: Appleton-Century-Crofts.
• Newman, W. H. Administrative Action, New York: Prontice-Hall. (1951).
• Reeves, T. K. and Woodward, J. (1970). The Study of Managerial Control. Industrial Organization: Behavior and Control, London: Oxford University Press,
• Şengül, R. Henri Fayol’un Yönetim Düşüncesi Üzerine Notlar. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt. 14, (2007). [Çevrimiçi] < http://www.bayar.edu.tr/~iibf/dergi/pdf/C14S22007/RS.pdf > [erişim 30/10/ 2015]
• Sherwin, D. S. (1956), The Meaning of Control, Dun’s Review and Modern Industry.
• Taylor, D. H ve Glazen, G. W. (1991).Auditing Integrated Concepts and Procedures. 6th. Edition. John Wiley & Sons. Inc.
• Yörüker, S. İngiltere Sayıştay’ı, Finansal Denetim Alan Elkitabı Modülü- İç Kontroller (Çev). (2004). [Çevrimiçi]. http://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Ingiltere_FD_Alan_Elkitabi.pdf [Erişim Tarihi: 25/12/2015].
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu-BDDK (2006). Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik. [Çevrimiçi]. http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/mevzuat/bankacilik_kanununa_iliskin_duzenlemeler/11013bankalarin_ic_sistemleri_hakkinda_yonetmelik_24_02_2011.pdf [Erişim Tarihi: 01/11/2014].
• Basel Committee on Banking Supervision. (2002). Internal Audit in Banks and the Superviosor’s Relationship with auditors: A survey. [Çevrimiçi]. http://www.bis.org/publ/bcbs92.pdf [Erişim Tarihi: 20/12/2015].
• CIPFA: The Chartered Institute of Public Finance and Accountancy (CIPFA). Code of Practice for Internal Audit In Local Government In The United Kingdon. [Çevrimiçi]. http://www.cotswold.gov.uk/media/604319/Constitution-Part-E8-Code-of-Practice-for-Internal-Audit-in-Local-Government.pdf [Erişim Tarihi: 14/11/2016].
• Committee on Basic Auditing Concepts, A Statetment of Basic Auditing Concepts (Sarasota, Fla.:AAA,1973).
• COSO. Internal Control- Integrated Framework, Executive Summary, [Çevrimiçi] https://na.theiia.org/standards-guidance/topics/Documents/Executive_Summary.pdf [Erişim: 29/10/2014].
• Internal Auditing in Europe, (2005). European Conference of Institutes of Internal Auditing (ECIIA), Possion Paper, Appendix 3 Standards Glossary, February, Brussels. [Çevrimiçi] http://portalcodgdh.minsaude.pt/images/9/9a/Prise_de_position_eciia.pdf.
• [Erişim: 29/11/2015].
• Internal Audit. AICPA- American Institute of CPAs. [Çevrimiçi]. http://www.aicpa.org/About/JobsatAICPA/Pages/InternalAudit.aspx [Erişim:01/10/2014].
• International Federation of Accountants(IFAC), (2009). International Standard On Auditing 610 Using The Work of Internal Auditors. [Çevrimiçi] http://www.ifac.org/system/files/downloads/a034-2010-iaasb-handbook-isa-610.pdf [Erişim Tarihi: 15/11/2015].
• Resmi Gazete, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar [Çevrimiçi] http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/12/20051231M3-4.htm [Erişim Tarihi: 15/10/2015].
• Sayıştay, Performans ve Risk Denetim Terimleri. [Çevrimiçi].
• http://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar/Performans_Risk_Denetim_Terimleri.pdf [Erişim Tarihi: 10/10/2015].
• Sermaye Piyasası Kurulu-SPK, Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ile Yatırım Kuruluşlarına İlişkin Rehber. [Çevrimiçi].
• http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=1163&ext=pdf [Erişim Tarihi: 25/10/2015].
• The Institute of Internal Auditors, International Professional Practices Framework (IPPF), 2013.
• The Institute of Internal Auditors. Definition of Internal Auditing. [Çevrimiçi]. www.theiia.org. [Erişim Tarihi: 14/11/2016].
• Türkiye Sigorta Birliği. Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin İç Sistemlerine İlişkin Yönetmelik. [Çevrimiçi]. http://www.tsb.org.tr/default.aspx?pageID=654&yid=58 [Erişim Tarihi: 20/10/2015].
• Robert, P. Le Nouveau Petit Robert Dictionnaire de la langue française, Paris. (1993).
• The Oxford Dictionary of Etymology,(1966)., C.T. Onions, G.W.S. Friedrichsen & R.W. Burchfield, Oxford University Press Inc, USA.
• Webster, R. R. (1925). Fundamentals of Business Organization, New York: McGraw-Hill.