Yalvaç Hisarardı Köyü Geleneksel Sivil Mimari Konutlarının Ekolojik Özelliklerinin Araştırılması

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 1081 - 1111, 27.12.2025

Hatice Eda Gül , Hilal Tuncer Pürselim , İrem Aslankara

Abstract

Günümüzde yerel kültürel miras değerlerinin korunması, iyileştirilmesi, işlevsellik kazandırılması, yerel sosyo-ekonomik yapısının geliştirilmesi ve yerel farkındalığın artırılması açısından atıl durumdaki geleneksel evlerinin ekolojik karakterinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Türkiye'deki kırsal yerleşim yerleri hakkında kapsamlı araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, önceki çalışmalar ağırlıklı olarak yerleşim yerleri veya koruma altındaki köyler üzerinde yoğunlaşmış, bu da Göller Bölgesi'ndeki atıl durumda kalan yerleşim yerleri hakkında araştırma eksikliğine yol açmıştır. Bu çalışma, Hisarardı Köyü'ndeki (Yalvaç, Isparta) terk edilmiş geleneksel evlerin mimari ve ekolojik özelliklerinin kapsamlı bir analizi yoluyla bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Köyün seçimi, koruma altında olmayan bina stokunun bütünlüğü ve bölgesel geleneksel mimariyi temsil edici olması temelinde yapılmıştır. Alan araştırmaları, kerpiç, taş ve ahşabın baskın olarak kullanıldığını, kalın toprak duvarların ve taş temellerin pasif termal konfor ve çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunduğunu ortaya koymuştur. Bulgula ise, geleneksel inşaat yöntemlerinin doğasında bulunan ekolojik mantığı vurgulamakta ve koruma çabaları ve gelecekteki araştırmalar için değerli bir referans noktası sunmaktadır.

Keywords

Geleneksel mimari , eko-köy , kırsal peyzaj , kültürel miras , Hisarardı Köyü , Isparta-Yalvaç

Investigation of Ecological Characteristics of Yalvaç Hisarardı Village Traditional Civil Architectural Houses

Abstract

Determining the ecological character of abandoned traditional houses is crucial for the preservation of rural cultural heritage, the support of local socio-economic development, and the strengthening of community awareness. Although rural settlements in Türkiye have been widely studied, previous research has largely focused on inhabited or protected villages, leaving abandoned settlements in the Lakes Region under-examined. This study addresses this gap through a comprehensive analysis of the architectural and ecological characteristics of abandoned traditional houses in Hisarardı Village (Yalvaç, Isparta). The village was selected due to the integrity of its unprotected building stock and its representativeness of regional vernacular architecture. Field surveys revealed the predominant use of adobe, stone, and timber, with thick earthen walls and stone foundations contributing to passive thermal comfort and environmental sustainability. The findings highlight the ecological logic embedded in traditional construction and provide a valuable reference for conservation and future research.

Keywords

Vernacular architecture , eco-village , rural landscape , cultural heritage , Hisarardı Village , Isparta-Yalvaç

Ethical Statement

This article was produced as part of the project titled “Investigation of the Ecological Characteristics of Traditional Civil Architecture Houses in Yalvaç Hisarardı Village” under the TUBİTAK 2209 A University Students Research Projects Support Program 2022/2. We would also like to thank TUBİTAK for its financial support of the project, as well as Adil ŞENOL and his family for granting us permission to research their home in Yalvaç Hisarardı Village. The article complies with national and international research and publication ethics.

References

• Anonymous, (2017). Yalvaç Koruma Alanları 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği. 150960895859facdfe377bf.pdf (Accessed on: 06.03.2024)
• Aydemir, C. (2022). Sürdürülebilir Köy Tasarım Rehberi Modeli; Hisarardı Köyü Örneği. T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık, Planlama ve Tasarım Anabilim Dalı, Doktora Tezi, p.215. Isparta.
• Climate-data.org. (2021). Yalvaç iklim. Erişim Adresi: İklim: Yalvaç - İklim grafiği, Sıcaklık grafiği, İklim tablosu, https://pt.climate-data.org/ (Accessed on: 05.03.2024)
• Çelmeli, E., Uzun, Ö. F. Gül, A. (2020) Isparta Yalvaç Yöresinin Somut Kültürel Değerleri ve Geleceği. (Ed: Bayram, Murat) 6. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu Bildiri Kitabı 1 -3 Ekim 2020, Denizli (6. International Turkish World Tourism Symposium Proceeding October 1, 2020), p.475-493. Denizli Detay Yayınları: 124, (1, Ekim 2020), ISBN: 978-605-254-301-6, Ankara.
• Erdem, M. (2012). Kırsal Yerleşim Peyzaj Kimlik Özelliklerinin Tespiti, Korunması ve Geliştirilmesine Yönelik Değerlendirme Matrisi Önerisi. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gül, A., Bostan, Ç. & Akın, T. (2019a). Kırsal Yerleşimlerde Yerel Kimlik ve Mekânsal Tasarımın Önemi’’. III. Congress of International Applied Social Sciences Uluslararası Uygulamalı Sosyal Bilimler Kongresi C-İASOS 2019. ISBN: 978-606-94423-1-9, 04th-06th April 2019, p.377-388. Çeşme İzmir.
• Gül, A., Pekgöz, M. & Akın, T. (2019b). Isparta-İslamköy özelinde kültürel miras değerleri ve geleceği. (The future and cultural heritage values of Isparta- İslamköy). Eurasian Education & Literature Journal (Avrasya Bilimler Akademisi Avrasya Eğitim ve Literatür Dergisi) Özel Sayı: UTKM3, ISSN: 2149- 3510. p.388-404.
• Gül, A., Cesur, B., Bostan, Ç. (2019c). Kültürel turizm kapsamında yerel kimlik oluşturma yöntem yaklaşımı. (Approach to method of local identation in cultural tourism). Eurasian Education & Literature Journal (Avrasya Bilimler Akademisi Avrasya Eğitim ve Literatür Dergisi) Özel Sayı: UTKM3, 15.06.2019. July 2019, ISSN: 2149-3510. p.461-476. http://utkmkongresi.mu.edu.tr/Belgeler/29/29/UTKM3bildirikitabi.pdf
• Gül, A., Akın, T., Pekgöz, M., Apaydın, A., Aydemir, Ç. Cesur, B., Meydan, S. & Gül, İ. E. (2020a). İslamköy Yerleşimi Doğal ve Kültürel Kaynak Değerleri Envanteri (Bölüm 2). Gül, A. (Ed.) ve Gül, İ. E. (Yrd. Ed.), (2020). Kültürel Miras Değeri, Yerel Kimliği ve Köy Planlaması &Tasarımı Açısından İslamköy’ün Mevcut Durumu ve Geleceği (p: 23-52) içinde. Astana Yayınları. Access address: http://www.astanayayinlari.com. (Publish Date: 1 Ağustos 2020 s. 424) ISBN: 978-625-7890-27-4. Ankara.
• Gül, A., Aydemir, Ç., Akın, T., Cesur, B. & Demirel, Ö. (2020b). İslamköy Yerel Öz Kimlik Değerleri ve Algısal Düzeyi (Bölüm 7). Kültürel Miras Değeri, Yerel Kimliği ve Köy Planlaması & Tasarımı Açısından İslamköy’ün Mevcut Durumu ve Geleceği (p:221-238) . Ankara, Astana Yayınları , Access address: http://www.astanayayinlari.com.
• Kaya, N. S. (2017). Somut Olan ve Somut Olmayan Kültürel Mirasın Yalvaç Hisarardı Köyü Üzerinden İncelenmesi ve Koruma Önerilerinin Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Isparta.
• Köstüklü, N. (2010). Yalvaç Tarihi Üzerine Araştırmalar:(Tanzimat'tan Cumhuriyet'e). Yalvaç Belediye Başkanlığı.
• Kuter, N. & Erdoğan, E. (2006). Yalvaç, Pisidia Antiocheia Antik kenti ve çevresinin peyzaj özellikleri ve turizm açısından değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2006, ISSN: 1302-7085, p: 111-123.
• Republic of Türkiye Ministry of Culture and Tourism. (2021). Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. https://www.ktb.gov.tr/ (Accessed on March 20, 2022.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı, (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) İşgücü Piyasası ve Genç İstihdamı Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Yalvaç Belediyesi Kent Rehberi, (2016). Eski Yalvaç Evleri. https://www.yalvac.bel.tr/kentrehberi (Accessed on March 03, 2022).
• Yalvaç Municipality, (2017). Çınaraltı. https://www.yalvac.bel.tr/kentrehberidetay/699 -(Accessed on March 20, 2022).
• Yalvaç Municipality, (2017b). Yalvaç Koruma Alanları 1/5000 Ölçekli Nazim İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği Araştırma Raporu. https://www.yalvac.bel.tr/images/upload/150960895859facdfe377bf.pdf (Accessed on March 20, 2022).
• Yalvaç Municipality, (2022). Belediye Tarihi. Yalvaç Belediyesi. https://yalvac.bel.tr/) (Accessed on March 20, 2022).