1960’dan Günümüze Kadarki Apartman Tipi Konutlarda Mekânsal Dönüşümün İncelenmesi: Gaziantep Örneği

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 21 - 51, 26.12.2018

Yurdagül Görücü

https://doi.org/10.30785/mbud.393881

Öz

Konutların mekânsal kuruluş özellikleri incelendiğinde yaşam biçimi, yapılış dönemi özellikleri, mekân kullanımları gibi birçok konuda bilgi edinmek mümkündür. Cumhuriyetin ilanı ile başlayan toplumsal hayattaki değişimler yaşam biçimi ve dünya görüşünü de değiştirmiştir. Değişen yaşam biçimiyle ilişkili olarak konut kullanımı ve konut iç mekân dizilişi değişmiştir. Bu çalışma, Cumhuriyet sonrası sosyal, kültürel ve ekonomik hayatta yaşanan değişimlerin mimariye ve konut kullanımına etkisini 1960’dan günümüz dönemine kadar Gaziantep’teki apartmanlar özelinde incelemeyi hedeflemiştir. Araştırmada, çalışma alanı kapsamında ele alınan mahallelerde cephe karakteristiklerine bakılarak on iki apartman tipi konut fotoğrafları çekilerek tespit edilmiştir. Tespit edilen apartman adresleri ve ada, parsel bilgileri belirlenerek mimari projelerine ulaşmak için Gaziantep Belediyesi İmar Müdürlüğü arşivinde detaylı bir araştırma yapılmıştır. Projelerin onay/ruhsat tarihleri dikkate alınarak 1960’den günümüz dönemine kadar 20’şer yıllık dönemlere ayrılarak projeler gruplandırılmıştır.

Tespit edilip mimari projelerine ulaşılan on iki apartman tipi konut için detaylı analiz tablolarının hazırlanması ve dönemsel olarak karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. Bu tablolarda konutların, ada-parsel bilgileri, yapı nizamı, taban alanı kat sayısı, kat alanı kat sayısı, bağımsız ünite sayısı gibi genel karakteristik bilgilerinin yanı sıra, mekânların analizine yönelik olarak mekân türleri, mekân sayıları, toplam kullanım alanları, erişim grafiği ve şematik diyagramından meydana gelmektedir.

Gaziantep kenti özelinde apartman tipi konut yapıları planlama ve tasarım sürecinin, temel ilkelerini ve geçirmiş olduğu değişim-dönüşüm sürecini tarihsel arka plana dayalı olarak analiz etmeyi amaçlamayan bu araştırma sonucunda, apartman yapılarında tipolojik değişikliklerin yaşandığı tespit edilmiştir. Plan şeması, erişim grafiği ve alansal büyüklükler açısından bakıldığında dönemler arasında bir değişim yaşandığı görülmüştür. 

_________________________________________________________________________________

Analysis of Spatial Transformation of Apartment Type Houses From 1960 Till Today: Gaziantep Case

Abstract

When the spatial structure characteristics of the houses are examined, it is possible to obtain information about life style, construction period features, use of space. The changes in the social life, started with the proclamation of the Republic, have changed the way of life and the world view. Housing use and housing interiors have also changed in relation to the changing lifestyle. The aim of this study is to analyze the effects of the changes in the social, cultural and economic life exercised in the After Republican Period on architecture and housing use on the basis of apartments of Gaziantep from 1960s till today.

In the study, twelve apartments in the study area neighborhoods have been determined and photographed on the basis of facade characteristics. A detailed search was carried out in the archives of the Directorate of Development of the Municipality of Gaziantep in order to find out the architectural projects from addresses and island, parcel information. By taking into consideration of project approval/license dates, projects have been grouped into 20 year periods from 1960s to the present.

Detailed analysis tables were prepared for twelve apartments, architectural projects are maintained and comparative periodical analyzes were conducted. These tables are composed of information of general characteristics of the buildings such as island-parcel information, building order, floor area coefficient, total area coefficient, number of storeys, number of independent units besides space types, space numbers, total area usage, access graphic and schematic diagrams.

As a result of this study, which has not aimed to analyze the basic principles and the change-transformation process of the apartment housing type in Gaziantep city based on the historical background, it has been determined that typological changes are experienced in apartments. In terms of plan diagram, access graph, and spatial dimensions, a change was observed between the periods.

Keywords: Apartment, space, typology

Anahtar Kelimeler

Apartman, mekan, tipoloji

Kaynakça

• Arı, H. (1994). Ekonomik ve Toplumsal Gelişmelerin Apartmanlaşma Sürecinde Konut Birimlerine Etkileri. İstanbul: İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Görgülü, T. (2010). Türkiye’de İlk Apartmandan Günümüze; Çok Katlı Konutlarda Yaşanan Dönüşümler, Kent Kültür Konut Bildiri Kitabı, Yem Yayınları, İstanbul, 1. Baskı, ss.90-98.
• Hillier, B. and Hanson, J. (1984). The Social Logic of Space. Cambridge: Cambridge University Press.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1947). Kiralık Konak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Keleş, R. (2000). Kentleşme Politikası (5.Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Kongar, E. (2007). Türkiye'nin Kültürel Öz-Anlayışı: Avrupa Birliği İçin Bir Zenginlik, , e.t. 10 Eylül 2018.
• Mutdoğan, S. (2014). Türkiye'de Çok Katlı Konut Oluşum Sürecinin İstanbul Örneği Üzerinden İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-24.
• Ulusoy, M. (2006). Konya'da Apartman Yapılarının Tarihsel Gelişimi. Konya: Memleket A.Ş.
• Yenice, S. (2014). Türkiye'de Kentsel Dönüşümün Tarihsel Analizi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), s. 76-88.