Kent Parklarında Ekosistem Hizmetlerinin Rolü

Year 2021, Volume: 6 Issue: 1, 348 - 357, 01.07.2021

Yasemin Akkurt , Murat Akten

https://doi.org/10.30785/mbud.812292

Abstract

Kentsel yeşil alanlar kent ekosisteminin önemli bir kısmını oluşturmaktadır, ayrıca doğaya, çevreye ve yaşam döngüsüne sağladığı birçok yararı bulunmaktadır. Bu yararlar; biyoçeşitliliği destekleme, karbondioksiti hapsedip oksijen sağlama, kent mikroklimasını düzenleme, kentlerin estetik görünümüne katkı sağlama, kentte yaşayanlara hem fiziksel hem de psikolojik açıdan katkı sağlama gibi birçok ekosistem servisi sağlamaktadır. İnsan refahı için doğrudan tüketilen ve yararlanılan ekolojik ürünler olarak tanımlanan ekosistem servisleri; kaynak sağlayan servisler, düzenleyici servisler, destekleyici servisler ve kültürel servisler olarak 4 kategoride sınıflandırılmıştır. Ekosistem hizmetlerini destekleyen unsurların başında yeşil alanlar gelmektedir. Ekosistemler ve kent parkları doğal sistemin devamlılığı açısından önemli katkılar sağlarken aynı zamanda insanların yaşam kalitesini destekleyici özellikleri vardır. Bu çalışmada, kent parkları kavramı ve kent parklarında yer alan ekosistem hizmetleri incelenmiştir.

Keywords

Kent parkları, yeşil alanlar, kamusal alanlar, ekosistem hizmetleri

Thanks

Bu makale, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir. Makalede, ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

The Role of Ecosystem Services in Urban Parks

Abstract

Urban green spaces constitute an important part of the urban ecosystem, and they have many benefits to nature, environment and life cycle. These benefits are; It provides many ecosystem services such as supporting biodiversity, capturing carbon dioxide and providing oxygen, regulating urban microclimate, contributing to the aesthetic appearance of cities, contributing both physically and psychologically to those living in the city. Ecosystem services which defined as ecological products directly consumed and utilized for human welfare classified in four categories like provisioning services, regulating services, supporting services and cultural services. Green areas are at the top of the list of elements that support ecosystem services. While ecosystems and city parks make important contributions to the continuity of the natural system, they also have features that support people's quality of life. In this study, the concept of urban parks and ecosystem services in urban parks have been examined.

Keywords

Urban parks, green spaces, public space, ecosystem services

References

• Aydemir, S.E. (2004). Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı. Akademi Kitabevi, 332, Trabzon.
• Atanur, G. S. ve Ersöz, N. D. (2020). Kavramsal Gelişim Süreçleri ve Tasarım Bileşenleri Bağlamında Kent Parkları. Ağaç ve Orman, 1 (1), 66-71.
• Bekiryazıcı, F. (2015). Kentsel Yeşil Alanların Sağladığı Ekosistem Hizmetleri. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Bolund P.S. ve Hunhammar, S. (1999). Ecosystem Services in Urban Areas”, Ecological Economics, vol. 29, pp. 293-301. May.
• Boyacı, E. (2010). Ülkemizde Kent Parkı İşlevlerini Belirleyen Etmenler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bulut, Z., Kılıçaslan, Ç., Deniz, B. ve Kara, B. (2010). Kentsel Ekosistemlerde Sürdürülebilirlik ve Açık-Yeşil Alanlar. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi. IV, (s 1484-1493).
• Civan, N. (2003). Kent Parkları Planlamasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanılması Ortaköy Vadisi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çağlayan, S.D., Balkız, Ö., Arslantaş, F., Sanalan, K.C., Lise, Y., ve Zeydanlı, U. (2020). Şehir Planlama Aracı Olarak Ekosistem Hizmetleri: Çankaya İlçesi Örneği. Doğa Koruma Merkezi, 236 sayfa. Ankara.
• Elinç H ve Polat A. T. (2011). Alanya Abdurrahman Alaettinoğlu Parkı Kullanıcılarının Demografik Özellikleri ile Parkın Görsel Kalitesi Arasındaki İlişkiler. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3): 287-296.
• Gökdayı, İ. (1996). Doğal Kaynakların ve Çevrenin Korunmasında Önemli Bir Tehdit Unsuru: Ekolojik Bunalım ve Sorunun Kapitalizmden Kaynaklanan Sonuçlarının Dünyanın Geleceğine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1 (1). Isparta.
• Kart, A. (2002). Emirgan Parkı’nda Kullanıcıların Memnuniyet Derecelerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, M. E. (2017). Kent Parkları Üzerine… Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği. Erişim Adresi (10.02.2021) https://www.skb.gov.tr/kent-parklari-uzerine-s25204k/
• Kaya, M. Y. ve Uzun, O., (2019). Ekosistem Hizmetleri ve Mekânsal Planlama İlişkisinin Peyzaj Planlama Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (2019) 2166- 2193.
• Millennium Ecosystem Assessment, (2005). Ecosystems and Human Well-Being: Synthesis (Island Press, Washington, DC).
• Muhacir, S.E. (2014). Ekosistem Servisleri Kapsamında Kırsal Turizm Alternatiflerinin Değerlendirilmesi: Ankara-Haymana İlçesi Örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Onur, B. E. ve Demiroğlu, D. (2015). Kentsel Hayal Mekânlar: Ekolojik Parklar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 66(1), 340-355, İstanbul.
• Özdemir, B. ve Polat, A. T. (2014). The Evaluation of User Preferences: the Case of Urban Parks in Konya. The Journal of MacroTrends in Energy and Sustainability, Macro Journals, 2 (1), Konya.
• Özkır, A. (2007). Kent Parkları Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztan, Y. (1980). Ankara Şehri ve Çevresi Yeşil Saha Sisteminin Peyzaj Mimarisi Prensipleri Yönünden Etüd ve Tayini, A.Ü Ziraat Fakültesi Yayınları No:344/217, 198s Ankara.
• Rebele, F. (1994). Urban Ecology and Special Features of Urban Ecosystems. Global Ecology and Biogeography Letter, vol. 4, pp. 173–187, Nov.
• Uyanık, H. N. (2016). Yeni Kent Kurgusunda Rekreatif Yeşil Alanlar ve Parklar Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, Z. (2006). Kentsel Parklar ve Kent Tasarım İlişkisi “İstanbul/Gülhane Parkı Örneğinin İrdelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yorulmaz, A. (2006). Harikalar Diyarı Parkının Kullanıcı Profili ve Beklentilerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.