Mimarlıkta Çoklu Bağlamsallıklar Sorunsalı

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 763 - 780, 30.12.2022

Rifat Gökhan Koçyiğit

https://doi.org/10.30785/mbud.1172754

Cited By: 3

Öz

Bağlam kavramı ilkin dil felsefesi, göstergebilim gibi alanlarda anlamın oluşma şartlarını açıklamak için kullanılmaya başlamıştır. Mimarlıkta ise yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren tasarım nesnesini çevreleyen şartları açıklamak için kullanılmaktadır. Ontolojik açıdan kimi zaman fiziksel gerçeklik içinde, kimi zaman da sosyal gerçeklik içinde parça-bütün ilişkisine göndermede bulunabilmektedir. Epistemolojik açıdan ise bağlam, bir yandan mimari nesneyi konu edinen yargı, söylem veya bilginin anlam ve doğruluk koşullarına göndermede bulunan betimleyici ve analitik bir kavram olarak karşımıza çıkarken bir yandan da tasarımı yönlendirici normatif temelli, tasarımı keyfilikten uzaklaştıran kural koyucu ve doktriner nitelikte bir kavram olarak ortaya çıkmaktadır. Tüm bu çok boyutlu, çok anlamlı ve çok katmanlı yapı çözümlenip, ayrımlar ortaya konmadığında, kavram anlamsal belirsizlik nedeniyle hem pratikte hem de kuramsal alanda giderek işlevselliğini yitirmektedir. Bu çalışma mimarlık kuramlarında yer alan bağlam kavramsallaştırmalarını epistemolojik ve ontolojik açıdan çözümleyerek kavramın mimarlık alanında daha belirli hale getirilmesini amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bağlam, çoklu bağlam, mimari bağlam, epistemolojik bağlam, ontolojik bağlam

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

The Problematic of Multi-Contextuality in Architecture

Öz

The concept of context began to be used in fields such as language philosophy and semiotics to explain the conditions for forming meaning. In architecture, it has been used to explain the conditions surrounding the design object since the second half of the twentieth century. From an ontological point of view, it can sometimes refer to the part-whole relationship in physical reality and sometimes in social reality. From an epistemological point of view, on the one hand, context appears as a descriptive and analytical concept that refers to the meaning and truth conditions of judgment, discourse, or knowledge. On the other hand, it emerges as a normative and doctrinal concept that directs the design, with a normative basis, and keeps the design away from arbitrariness. When this multidimensional and multi-layered structure is not analyzed and the distinctions are not revealed, the concept gradually loses its functionality in practice and the theoretical field due to semantic ambiguity. This study aims to make the concept more specific in architecture by analyzing the context conceptualizations in architectural theories from an epistemological and ontological point of view.

Anahtar Kelimeler

Context, multi-context, architectural context, epistemological context, ontological context

Kaynakça

• Baç, M. (2012). Epistemoloji, 242, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 242.
• Bilgin, İ. (2001). Emre Arolat Profili, Arredamento Mimarlık, Boyut Yayıncılık, İstanbul, (10): 57-59.
• Bonnemasison, S. ve Christine, M. (2017). The Dwelling-Garden Dyad in Twentieth-Century Affordable Housing, The Routledge Companion to Biology in Art and Architecture Ed.: Terranova C N. and Tromble M. s.105
• Caragonne, A. (1995). The Texas Rangers, Cambridge, Mass., London, England, The MIT Press, s.2.
• Cohen, S. (1974). Physical Context/ Cultural Context: Including it All, Oppositions (2) 1-39.
• Dilthey, W. (2021). Tarihsel Dünyanın Tin Bilimlerinde Kurulumu, Çev. Aslan Topakkaya, Fol Kitap, İstanbul.
• Eisenman, P. (1984). Editor‟s Introduction, The Houses of Memory: The Texts of Analogy, The Architecture of the City, The MIT Press, Oppositions Books Series, Cambridge, Massachusetts, 5-8.
• Ellis, W. (1979). Type and Context in Urbanism: Colin Rowe’s Contextualism, Oppositions (18) 3-27.
• Frampton, K. (1983). Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of Resistance. The Anti-Aesthetic: Essays on Postmodern Culture. Ed. Hal Foster. Seattle, WA: Bay Press.
• Frampton, K. (1992). Critical Regionalism: Modern Architecture and Cultural Identity, Modern Architecture, a Critical History, Thames and Hudson, World of Art, London s. 314-327.
• Frampton, K. (1996). Prospects for a Critical Regionalism, Theorizing a New Agenda for Architecture: an Anthology of Architectural Theory 1965-1995, p. Ed. K. Nesbitt, Princeton Architectural Press, New York, s470-482.
• Fırıncıoğulları, S. (2016). Hermeneutik yöntem, ontolojik hermeneutik ve Hans Georg Gadamer, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 53, 288.
• Gadamer H. G. (2009). Hakikat ve Yöntem, Çev. Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları: 40 Cilt 1, İstanbul.
• Geuss, R. (2002). Eleştirel Teori, Habermas ve Frankfurt Okulu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, s.110.
• Grice, H. P. (1968). Utterer's Meaning, Sentence Meaning and Word Meaning, Foundations of Language 4, 225-242.
• Grünberg, T. (1971). Anlama belirsizlik ve çok-anlamlılık üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 0, 301-388.
• Grünberg, T. ve Onart, A. (1976). Mantık Terimleri Sözlüğü Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Türk Dil Kurumu yayınları, 428.
• Gülgönen, A. (2001). Architectural Ethics as the Basis of Practice and Theory and Architectural Education”, Re-integrating Theory & Design in Architectural Education, Nur Çağlar, 19th European Association For Architectural Education International Conference, Nurol Matbaacılık, Ankara, 98.
• Güçlü, A., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü.H. (2002). Felsefe Sözlüğü, Süreç Felsefesi, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, s.1374-1375.
• Güzer, A. (2000). Modernizmin Yerellikle Uzlaşma Arayışı: Holl. Steven Holl, Çağdaş Dünya Mimarları 2, Boyut Matbaacılık, İstanbul, 58-59.
• Güzer, A. (2007). Mimarlıkta gerçekle taklidin sınırları, dosya: gerçek ile taklit arasında mimarlık, Mimarlık, 333.
• Heidegger, M. (1997). Building Dwelling Thinking", Rethinking Architecture: A Reader in Cultural Theory, Neil Leach, Routledge, London, 100-108.
• Holl, S. (2007). Architecture Spoken, Rizzoli International Publications, New York, 45-47, 105-108, 158, 256.
• Hurtt, S. (1983). Conjectures on urban form. Cornell Journal of Architecture (2) 54-78.
• Isenstadt, S. (2005). Contested Contexts, Site Matters: Design Concepts, Histories, and Strategies, Carol Burns, Andrea Kahn, Routledge, New York, Great Britain, 157-179.
• İnan, İ. (2013). Dil Felsefesi, Anadolu Üniversitesi Yayınları: 2649, Eskişehir.
• Koçyiğit, R. G. (2007). Mimarlıkta Yersizleşme ve Yerin Yeniden Üretimi, MSGSÜ, FBE Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Kuhn Thomas, S. (1995). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, çev. Nilüfer Kuyaş, 4. Basım, İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Le Corbusier. (2005). Bir Mimarlığa Doğru. Yapı Kredi Yayınları, (Çev: Serpil Merzi). İstanbul.
• Leatherbarrow, D. (1993). The Roots of Architectural Invention, Cambridge University Press, Cambridge, 18.
• Lynch, K. (1960). The Image of the City, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
• Nesbitt, K. (1996). Introduction, Contextualism: Urban Ideals + Deformations, Thomas L. Schumacher, Theorizing a New Agenda For Architecture, An Anthology of Architectural Theory, 1965-1995, Kate Nesbitt, Princeton Architectural Press, New York, 294-295.
• Nişanyan S. (2018) Nişanyan Sözlük: Bağlam, http://www.nisanyansozluk.com
• Norberg-Schulz, C. (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. New York: Rizzoli, 1980, s. 5-8, 43-47.
• Oxford Learner’s Dictionaries: Context (2022) https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/context?q=context.
• Grice, H. P. (1968). Utterer's Meaning, Sentence Meaning, and Word Meaning,"Foundations of Language, 4. Reprinted as ch.6 of Grice 1989, p. 117–137.
• Rossi, A. (2006). Şehrin Mimarisi, Çev. N. Gürbilek, Kanat Yayınları, İstanbul.
• Rowe, C. (1963/64). The Teaching of Design in New Architectural Curriculum, Typescript Manuscript, Cornell University Archives.
• Rowe, C. ve Koetter, F. (1978). Collage City, MIT Press, Cambridge.
• Rysiew, P. (2016). Epistemic Contextualism. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), Edward N. Zalta (Ed.).
• Schulz, C. N. (1980) Genius Loci, Towards a Phenomenology of Architecture, Rizzoli, New York.
• Schumacher, T. (1971). Contextualism: Urban ideals and deformations, Casabella (359-360) 79-86.
• TDK. (2022). Güncel Türkçe Sözlük: Bağlam https://sozluk.gov.tr/
• Tschumi, B. (1993). The architecture of the event. Architectural Design, Academy Editions, Londra, s.13-19.
• Tschumi, B. (1996). Architecture and Disjunction. The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 207-226, 259.
• Tzonis, A. ve Lefaivre, L. (1985). The Grid and the Pathway: an Introduction to the Work of Dimitris and Suzanna Antonakakis in the Context of Greek Architectural Culture, Atelier 66: The Architecture of Dimitris and Suzanna Antonakakis, Rizzoli International Publishing, New York, s. 14-25.
• Tzonis, A. ve Lefaivre, L. (1996). Why Critical Regionalism Today?, Theorizing a New Agenda for Architecture: an Anthology of Architectural Theory 1965-1995, Ed. K. Nesbitt, Princeton Architectural Press, New York, s. 484-492.
• Tzonis, A. (2003). Introducing an Architecture of the Present. Critical Regionalism and the Design of Identity, Critical Regionalism, Architecture and Identity in a Globalized World, Prestel Publishing, New York, s. 12-21.
• Wittgenstein, L. (2007). Felsefi Soruşturmalar, Metis Yayınları, İstanbul.
• Wittgenstein, L. (2008). Tractatus Logico-Philosophicus, Metis Yayınları, İstanbul.