6 February 2023 Kahramanmaraş Earthquakes: Evaluation of the Site Analysis of the Types of Building Damage and Types of Building Demolition

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: Special Issue, 327 - 352, 06.02.2024

Sema Kırıcı , Asena Soyluk

https://doi.org/10.30785/mbud.1318488

Öz

The earthquake that occurred in Pazarcık and Elbistan districts of Kahramanmaraş province in Turkey on February 6, 2023 and caused destruction in 11 provinces; The number of destroyed buildings, the size of the affected width, the number of deaths and injuries are considered to be one of the most destructive earthquakes in the last century. The greatness of the structural damage and the occurrence of different types of demolition raise the questions of why and how the demolished reinforced concrete buildings were demolished. While seeking answers to these questions, the role of architectural ethics in demolition was also examined. At the same time, in this article, building damage types and building destruction types were analyzed in the context of Kahramanmaraş earthquakes. The reasons behind the collapse of the building have been tried to be explained depending on its type.This study has been prepared as a product of preliminary examination reports, earthquake reports, literature and news sources prepared and published by various institutions and organizations. In the study, types of demolition were discussed through examples with qualitative research method.

Anahtar Kelimeler

Reinforced concrete buildings, Earthquake, building damage types, collapse building types

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinde Meydana Gelen Yapı Hasar Türleri ve Yapı Yıkım Çeşitlerinin Saha Analizlerinin Değerlendirilmesi

Öz

6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’de Kahramanmaraş ili Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve 11 ilde yıkıma neden olan deprem; yıkılan bina sayısı, etkilenen alanın büyüklüğü, ölen ve yaralanan insan sayısı sebebiyle son yüzyılda görülen en yıkıcı depremlerden biri olarak kabul edilmektedir. Yapısal hasar boyutunun çok büyük olması ve farklı şekillerde yıkımların meydana gelmesi, yıkılan betonarme binaların neden ve nasıl yıkıldığı sorularını ortaya çıkarmaktadır. Bu soruların cevapları aranırken yıkım çeşitlerinde mimarlık etiği rolünün ne derece büyük olduğu da irdelenmiştir. Aynı zamanda bu makalede, Kahramanmaraş depremleri bağlamında yapı hasar türleri ve yapı yıkım çeşitleri analiz edilmiştir. Yapının yıkılma türüne bağlı olarak arkasındaki nedenler açıklanmaya çalışılmıştır. Çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanan ve yayınlanan ön inceleme raporları, deprem raporları, literatür ve haber kaynakları taramasının ürünü olarak bu çalışma hazırlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi ile örnekler üzerinden yıkım çeşitleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, yapı hasar türleri, yapı yıkım türleri, betonarme binalar

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir

Kaynakça

• Aköz, F. & Çakır, Ö. (2014). Betonarme korozyonu. Hazır Beton Dergisi, 124, s.70-85.
• Akbaş, A. ve Çalışkan, Ö. (2023). Deprem Etkisinde Hasar Alan Betonarme Yapıların Düzensizlik Türleri ile İncelenmesi. 2 nd International Conference on Scientific and Academic Research.
• Anadolu Ajansı. (AA). (2023). 25 yıl önceki Ceyhan depremi sonrası güçlendirilen kolon son depremde ayakta tuttu. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/25-yil-onceki- ceyhan-depremi-sonrasi-guclendirilen-kolon-son-depremde-ayakta-tuttu,FnEGiFAT506AgvFAT-Hy3A/k5zq75G7oUm68hgDClU23w
• Anadolu Ajansı (AA). (2023). Diyarbakır’da yıkılan Diyar Galeria İş Merkezi’ne ilişkin 3 kişi gözaltına alındı. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.birgun.net/haber/diyarbakir-da-yikilan-diyar-galeria- is-merkezi-ne-iliskin-3-kisi-gozaltina-alindi-421539
• Bursa Teknik Üniversitesi [BTÜ]. (2023).6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Pazarcık Mw=7.7 ve Elbistan Mw=7.6 Depremleri İnceleme ve Değerlendirme Raporu. Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi. S. 15-17. Erişim Adresi (12.07.2023): https://depo.btu.edu.tr/img/sayfa//1679553802_ca8ac2514a7dccf673c0.pdf
• Büyükkaragöz, A. (2007). Zayıf kolon ve güçlü kiriş birleşimlerinin deneysel olarak incelenmesi ve nümerik olarak incelenmesi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19(4), 553-560.
• Çatal, H. H. (2019). Deprem Nedeniyle Binalarda Oluşan Hasarlar. 3rd International Symposium On Innovative Approaches in Scientific Studies, Section: Engineering and Natural Sciences, 19(21), pp. 310-315.
• Dallı, M. ve Soyluk, A. (2022). Ethical analysis of architecture on structural irregularities in ajör earthquakes in Turkey. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, (ahead-of- print). Erişim Adresi (12.07.2023): https://doi.org/10.1108/IJDRBE-01-2022-0012
• Demirören Haber Ajansı. (DHA). (2023). Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde 2 deprem; 5 bölge sallandı, çok sayıda ilde yıkım var. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.dha.com.tr/gundem/kahramanmaras-merkezli-7-7-ve-7-6-buyuklugunde-2-deprem-5-bolge-sallandi-cok-sayida-ilde-yikim-var-2201357
• Demirören Haber Ajansı (DHA). (2023). Belediye yerle bir oldu, o binanın camı bile kırılmadı. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/belediye-yerle-bir-oldu-o-binanin- cami-bile-kirilmadi-2051599?ysclid=ljzu85ocp3969101325
• Düzce Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Giresun Üniversitesi. (2023). Kahramanmaraş (Pazarcık Mw=7.7 ve Elbistan Mw=7.6) Depremleri ve Artçılarını, Saha Gözlemlerini, Yapısal Hasarları ve İleriye Yönelik Önerileri İçeren Değerlendirme Raporu.
• Ergün, A. ve Yurtçu, Ş. (2007). Yığma ve betonarme yapılarda deprem sonrası oluşan hasarların teknik analizi. Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi, 3(1), 65-76.
• Ertürk, E., Aykanat, B., Altunışık, A. C. ve Arslan M. E. (2022). Seismic damage assessment based on site observation following the Düzce (Gölyaka) earthquake (Mw= 5.9, November 23, 2022). Journal of Structural Engineering & Applied Mechanics, 5(4), 197-221.
• Galli, P. (2000). New empirical relationships between magnitude and distance for liquefaction. Tectono-physics 324(3):169–187
• Huang, Y. ve Yu, M. (2013). Review of soil liquefaction characteristics during ajör earthquakes of the twenty-first century. Natural hazards, 65, 2375-2384.
• İhlas Haber Ajansı (İHA). (2023). Depremde yıkılan binaların içinde kurtarılmayı beklediler. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.sondakika.com/haber/haber-ailesi-enkaz-altinda-kalan-adam- konustu-hatay-15614008/
• Karancı, A. N., Kalaycıoğlu, S., Erkan, B. B. B., Özden, A.T., Çalışkan, İ. ve Özakşehir, G. (2011). Tabanlı-Van (23 Ekim 2011) ve Edremit Van (9 Kasım 2011) Depremleri İnceleme Raporu, ODTÜ, Ankara, 28ss.
• Koç, V. (2016). Deprem sonrası ağır hasarlı bina hasarlarının sınıflandırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 2(1), s.46-65.
• Kırçıl, M. S. (2012). Betonarme Yapı Tasarımı Dersi. Kolon betonarme hesabı, güçlü kolon-zayıf kiriş prensibi, kolon-kiriş birleşim bölgelerinin kesme güvenliği. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.academia.edu/44368244/BETONARME_YAPI_TASARIMI_DERS%C4%B0_Kolon_betonarme_hesab%C4%B1_G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_kolon_zay%C4%B1f_kiri%C5%9F_prensibi_Kolon_ki ri%C5%9F_birle%C5%9Fim_b%C3%B6lgelerinin_kesme_g%C3%Bcvenli%C4%9Fi
• Körfez Gazete. (2023). İşte Hatay’da Deprem Öncesi ve Sonrası. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.korfezgazete.com/iste-hatayda-deprem-oncesi-ve-sonrasi/
• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ). (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri: Pazarcık (Mw=7,7) & Elbistan (Mw=7,6) Ön Değerlendirme Raporu. Erişim Adresi (12.07.2023): http://yonetim.mu.edu.tr/Icerik/Haber/basin.mu.edu.tr/MSKU_InsaatMuh_Kahramanmaras%20Depremleri%20Raporu1.pdf
• Mollamahmutoğlu, M. ve Babuççu, F. (2021). Zeminlerde Sıvılaşma Analiz ve İyileştirme Yöntemleri, Akademisyen Kitabevi, 1-300.
• Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ). (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Pazarcık Mw=7.7 ve Elbistan Mw=7.6 Depremleri Ön Değerlendirme Raporu.s.36-48. Erişim Adresi (12.07.2023): https://eerc.metu.edu.tr/tr/system/files/documents/DMAM_2023_Kahramanmaras-Pazarcik_ve_Elbistan_Depremleri_Raporu_TR_final.pdf
• Önel, M. M. (2023). 6 Şubat’taki depremlerin merkez üssü Kahramanmaraş’ta yıkılan binalar. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/6-subattaki-depremlerin-merkez- ussu-kahramanmarasta-yikilan-binalar/0
• Polat, F. (2023). Depremin merkez üssü Maraş’ta 3. Gün | Kent yerle bir, hala destek sağlanmayan bölgeler var. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.evrensel.net/haber/481479/depremin-merkez- ussu-marasta-3-gun-kent-yerle-bir-hala-destek-saglanmayan-bolgeler-var
• Ricci, P., De Luca, F. ve Verderame, G. M. (2011). 6th April 2009 L’Aquila earthquake, Italy: reinforced concrete building performance. Bulletin Of Earthquake Engineering, 9, 285-305.
• Sharma, K., Deng, L. ve Noguez, C. C. (2016). Field investigation on the performance of building structures during the April 25, 2015, Gorkha earthquake in Nepal. Engineering Structures, 121, 61-74.
• Schweier, C. ve Markus, M. (2004). Assessment of the search and rescue demand for individual buildings. In Proceedings of the 13th World Conference on Earthquake Engineering, Vancouver, BC, Canada (pp. 1-6).
• TBDY. (2018). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2023). Bakan Kurum: “11 ilimizde 279 bin binanın acil yıkılacak, ağır hasarlı, yıkık veya orta hasarlı olduğunu tespitini yaptık”. Erişim Adresi (12.07.2023): //csb.gov.tr/bakan-kurum-11-ilimizde-279-bin-binanin-acil-yikilacak-agir-hasarli-yikik-veya-orta-hasarli-oldugunun-tespitini-yaptik-bakanlik-faaliyetleri-38479
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMBO). (14 Şubat 2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık Ve Elbistan depremleri Ön Değerlendirme Raporu. Erişim Adresi (12.07.2023): https://www.imo.org.tr/Eklenti/8175,imo-deprem-raporu-2pdf.pdf?0
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMBO). (23 Şubat 2023). TMMOB Mimarlar Odası 6 Şubat 2023 Depremleri Tespit ve Değerlendirme Raporu. Erişim Adresi (12.07.2023): http://www.mo.org.tr/_docs/MO06022023DEPREMTESPIT.pdf
• Yüksel, İ. (2008). Betonarme binaların deprem sonrası acil hasar değerlendirmeleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 24(1), 260-276.