Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Mimarın Rolü ve 6 Şubat Depremlerinde Yaşanan Kayıplarda Mimarın Sorumluluklarının Meslek Etiği Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: Special Issue, 163 - 178, 06.02.2024

Asena Soyluk , Esra Dabaz

https://doi.org/10.30785/mbud.1319270

Öz

Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 şiddetinde iki büyük deprem meydana gelmiştir. Yaşanan büyük afette 11 ilde 50 binden fazla insan bina enkazlarının altında can vermiştir. Yapılara iskân veren ve denetleyen kurum olan belediyelerde çalışan birçok meslek disiplininden kişiler güvenilir yapı ve yapılaşmadan sorumludurlar. Bu çalışma kapsamında belediyelerde mimarın görevleri araştırılarak iskân ve yapı ruhsat sürecindeki rolleri ve sorumlulukları yapılan literatür taraması sonucu ortaya konulmuştur. İkinci aşamada ise mimarların uyması gereken etik ve davranış kuralları UIA (Uluslararası Mimarlar Birliği) ve TMMOB (Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) Mimarlar Odasının etik kodları kapsamında incelenmiştir. Sonuç olarak, yapı üretim süreçlerinde görev olan mimarlar ve bütün disiplinler etik değer ve sorumlulukları doğrultusunda depreme dayanıklı Türkiye ilkesini mutlaka benimsemelidirler.

Anahtar Kelimeler

Yerel yönetimde mimar, mimarlık etik kodları, 6 Şubat Depremleri

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

The Role of the Architect in Local Governments in Türkiye and the Evaluation of the Architect's Responsibilities in terms of Professional Ethics in Losses in the February 6 Earthquakes

Öz

Two major earthquakes with magnitudes of 7.7 and 7.6 occurred in our country on February 6, 2023, centered in Kahramanmaraş. In the great disaster, more than 50 thousand people died under building debris in 11 provinces. People from many professional disciplines working in municipalities, which are institutions that settle and supervise buildings, are responsible for reliable structures and construction. Within the scope of this study, the duties of the architect in municipalities were investigated and their roles and responsibilities in the settlement and building permit processes were revealed as a result of the literature review. In the second stage, the ethical and behavioral rules that architects must comply with were examined within the scope of the ethical codes of the UIA (International Union of Architects) and TMMOB (Union of Chambers of Engineers and Architects of Turkey) Chamber of Architects. As a result, architects and all disciplines involved in building production processes should definitely adopt the principle of an earthquake-resistant Turkey in line with their ethical values and responsibilities.

Anahtar Kelimeler

Architect in local government, architecture ethics codes, February 6 Earthquakes

Kaynakça

• Arslan, R. (2020). 1943 Ladik depremi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (1), 143-160. Erişim Adresi (19.01.2024): https://dergipark.org.tr/tr/pub/johut/issue/54220/733083
• Belediye Kanunu. (2005, 07 13). T.C. Resmi Gazete (Sayı:5393). Başbakanlık Basımevi, Ankara. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=5393&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Boulanger, Ö. (2023). Mücavir alan kavramı ve köy mücavir alanlarının anayasanın 127. Maddesine uygunluk sorunu. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20 (1), 77-112. Erişim Adresi (04.06.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/yuhfd/issue/76099/1261125
• Erdi, A. (2009). Mimarlık Meslek Pratiğinde Etik Değer ve Sorumlulukların Değerlendirilmesi İçin Bir Yöntem Önerisi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi. İstanbul. Açık Erişim (08.05.2023): https://polen.itu.edu.tr/items/10473b03-53f7-475d-a333-26ed5a701b09
• Gül, A. ve Keçer, H. (2023). The Role and Importance of Municipalities in Earthquake Disaster Risk and Crisis Management. III. International Architectural Sciences and Applications Symposium (IARCSAS-2023). Italya. Açık Erişim (23.01.2024): https://www.researchgate.net/publication/375742006_THE_ROLE_AND_IMPORTANCE_OF_MUNICIPALITIES_IN_EARTHQUAKE_DISASTER_RISK_AND_CRISIS_MANAGEMENT
• İnan, C. E. (2016). Türkiye’de göç politikaları: İskân Kanunları üzerinden bir inceleme. Göç Araştırmaları Dergisi, (3), 10-33. Açık Erişim (31.05.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/gad/issue/43300/526452
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.a). Deprem ve Zemin İnceleme Şube Müdürlüğü, İstanbul.
• Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/109
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.b). Tesisler Bakım ve Onarım Şube Müdürlüğü, İstanbul.
• Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/124
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.c). Emlak Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/144
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.d. Altyapı Projeler Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/100
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.e). Yapı İşleri Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/80
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.f). İmar Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/106
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.g). Kültür Varlıkları Projeler Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/96
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.h). Yeşil Alan ve Tesisler Yapım Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/64
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi [İBB]. (t.y.ı). Raylı Sistem Projeler Şube Müdürlüğü, İstanbul. Erişim Adresi (13.06.2023): https://www.ibb.istanbul/Permission/Detail/188
• Kaplan, Ç. (2009). Kamu Yönetiminde Etik ve Kamu Çalışanlarının Etik Kavramını Algılayışları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 14 (3). 343-355. Erişim Adresi (30.12.2023): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/194642
• Karataş, E. ve Tarhan, A. (2021). Yerel yönetimlerde e-belediye uygulamaları: Büyükşehir belediyeleri üzerine bir içerik analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 317-335. DOI: 10.52642/susbed.899679. Erişim Adresi (01.06.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/60651/899679#article_cite
• Mızrak, K. C. ve Tolon, M. (2017) Development of disaster management in Turkey: from 1999 Kocaeli Earthquake to 2011 Van Earthquake, International Journal of Engineering Science and Application, 1. Erişim Adresi (01.06.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijesa/issue/33450/360986#article_cite
• Sadri, H. (2012). Mimarlıkta Meslek Etiği ve Mimarların İnsanlığa Karşı Sorumlulukları. İş Ahlakı Dergisi, 5 (9), 71-96. Erişim Adresi (30.12.2023): https://isahlakidergisi.com/content/6-sayilar/9-5-cilt-1- sayi/m0048/sadri.pdf
• Sadri, H. (2015). Mimarlık ve etik: Mesleki etik olur mu?. Middle East Technical University Journal of the Faculty of Architecture, 32(1), 91-104. Erişim Adresi (08.06.2023): https://metujfa.arch.metu.edu.tr/index.php/jfa/article/view/2015.1.5/26
• Şimşek, E. (2021). Emsal Harici Alan Kullanımlarının İmar Mevzuatı, Kentsel Yaşam Kalitesi ve Etik Açılardan İrdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi. İstanbul. Açık Erişim (30.12.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği [TMMOB] Mimarlar Odası. (2009, 17 04). Mesleki Davranış Kuralları Yönetmeliği, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara. Erişim Adresi (13.06.2023): http://www.mimarlarodasi.org.tr/index.cfm?sayfa=belge&sub=list&bid=220&mid=220
• Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği [TMMOB] TMMOB Mimarlar Odası. (2023). 6 Şubat 2023 Depremleri Tespit ve Değerlendirme Raporu. TMMOB Mimarlar Odası, Ankara. Erişim Adresi (14.06.2023): https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/mo06022023depremtespit.pdf
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı [TSBB]. (2023). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. Erişim Adresi (19.06.2023): https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-ve-hatay- depremleri-raporu/
• T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD]. (t.y.a). AFAD ve Tarihçesi, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara. Erişim Adresi (11.06.2023): https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda#
• T.C İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. [AFAD]. (t.y.b). Türkiye Deprem Tehlike Haritası, T.C İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara. Erişim Adresi (11.06.2023): https://www.afad.gov.tr/turkiye-deprem-tehlike-haritasi
• Tortop, N. (1985). Yönetim sistemimiz içinde belediyelerin önemi, sorunları ve yeni düzenlemeler. Amme İdaresi Dergisi, 18 (4), 3-12. Erişim Adresi (08.06.2023): https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Türkiye Belediyeler Birliği. (2014). Yapı Ruhsat Süreçleri Rehberi. Erişim Adresi (19.05.2023): https://www.clouds.com.tr/web/uploads/dosya/284179.pdf
• Union International des Architects [UIA]. (2017). Guidelines for the UIA Accord on Recommended International Standards of Professionalism in Architectural Practice Policy on Ethics and Conduct, UIA Mesleki Uygulama Programı Ortak Sekreterliği, Amerika. Erişim Adresi (30.12.2023): https://www.uia-architectes.org/wp- content/uploads/2022/03/guideline_on_codes_and_ethics_udpated_2017.11.pdf