The Effects of February 6, 2023 Kahramanmaraş Earthquake on Antakya City Identity: The Case of Antakya Zenginler Neighborhood

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: Special Issue, 219 - 244, 06.02.2024

Aybüke Aktemur Yüksel Ünlükaplan

https://doi.org/10.30785/mbud.1334961

Cited By: 1

Öz

In this study, the general settlement structure of eight streets/avenues in Zenginler Neighborhood, which is defined as one of the Old Antakya neighborhoods, was examined. In this context, Urban Identity Acceptance Criteria were created and Kevin Lynch's (1960) city images were processed on the plans of the street/ avenues, and the strengths and weaknesses, threats and opportunities were revealed by SWOT analysis by taking into account the street/avenue ratings. In the study, it was determined that Kahraman Street had the highest and Saydam Avenue had the lowest value in terms of Perceptual Status, Positive/Negative Effects and Sensory Evaluation Criteria. It has been revealed that especially Kahraman Street, Kırk Asırlık Türk Yurdu Avenue, Günlü Street and Prof Dr Ataman Demir Streets are the streets that contribute the most to the identity of the city. However, in the Kahramanmaraş-centered earthquake of February 6, 2023, most of the urban image elements such as Unesco Gastronomy House, Expo House, Capital Mosque and Catholic Church were destroyed and severely damaged. In addition, it has been determined that the historical texture is lost with the disappearance of the elements that form the borders of the neighborhood, the roads lost with the destroyed buildings and the images that serve as the edge.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Zenginler Neighborhood, urban identity, SWOT, 6 February 2023 Kahramanmaraş Earthquake

Proje Numarası

-

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depreminin Antakya Kent Kimliği Üzerine Etkileri: Antakya Zenginler Mahallesi Örneği

Öz

Bu çalışmada Eski Antakya mahallelerinden biri olarak tanımlanan Zenginler Mahallesindeki sekiz cadde/sokağın genel yerleşim yapısı incelenmiştir. Bu kapsamda Kent Kimlik Kabul Kriterleri oluşturulmuş ve cadde/sokaklara ait planlara Kevin Lynch (1960)’ın kent imgeleri işlenmiş ve sokak/caddelerin puanlamaları dikkate alınarak, SWOT analizi ile güçlü ve zayıf yönleri, tehditleri ve fırsatları ortaya konulmuştur. Çalışmada Algısal Durum, Olumlu/Olumsuz Etki Veren Ögeler ve Duyumsal Değerlendirme Kriterleri açısından en yüksek değere Kahraman Sokağın, en düşük değere ise Saydam Caddesinin sahip olduğu tespit edilmiştir. Özellikle Kahraman Sokak, Kırk Asırlık Türk Yurdu Caddesi, Günlü Sokak ve Prof. Dr. Ataman Demir Sokaklarının kentin kimliğine en çok katkı sağlayan sokaklar olduğu ortaya konulmuştur. Ancak, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depreminde Unesco Gastronomi Evi, Expo Evi, Sermaye Camii, Katolik Kilisesi gibi kentsel imaj ögelerinin büyük çoğunluğu yıkılmıştır. Bununla birlikte mahallenin sınırlarını oluşturan ögelerin, yıkılan yapılarla kaybolan yolların ve kenar görevi gören imgelerin yok oluşuyla tarihi dokunun da kaybolduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Zenginler Mahallesi, kent kimliği, SWOT analizi, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi

Proje Numarası

-

Teşekkür

Bu makale Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan ve “Hatay Zenginler Mahallesi Tarihi Dokusunun Kent Kimliğine Katkısının Swot Analizi İle İncelenmesi” adlı Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Anonim, (2023). 06 Şubat 2023 Ekinözü Kahramanmaraş Depremi Basın Bülteni. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Dae. Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi, İstanbul. (06.03.2023): http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/06-subat-2023-ml7-5-ekinozu-kahramanmaras-depremi/
• Arıman, B. (2002). Antakya Kenti Tarihi Doku İçinde Tipolojik Analiz Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. (13.05.2020): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bayramoğlu, N. (2010). Kullanıcı Algısı Bağlamında Kentsel Kimlik: Barbaros Bulvarı – Büyükdere Kentsel Aksı (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. (01.10.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Bingöl, B. (2017). Kent mobilyalarının kentsel mekanlarda kent kimliği ile ilişkilendirilmesi: Isparta Kaymakkapı Meydanı örneği. İleri Teknolojileri Bilim Dergisi, 6, 193 – 202. 3.
• Bulut, Y. ve Kara, M. (2011). Mahalle muhtarlarının kent ve mahalle güvenliğine ilişkin yaklaşımları: Antakya örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8,1-27.15.
• Bulut, Y. ve Karaca, Z. (2016). Hatay’da (Antakya) Kent ve çevre sorunlarının nasıl algılandığına ilişkin bir inceleme. Kent Akademisi, 9, 1-8.25.
• Cavcav, D. (2007). Gelişmekte Olan Ülke Kentlerinde Küreselleşme Sürecinin Kent Kimliğine Etkisi: Ankara Örneği (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (13.06.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çelik, D. (2007). Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Yenileme Çalışmalarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Araştırılması: Beypazarı Örneği (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi. Veri tabanından erişildi (15.05.2021) : https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Demir, A. (1996). Çağlar İçinde Antakya. Akbank Yayınları.460s, İstanbul.
• Demirsoy, M. S. (2006). Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliği Üzerindeki Etkisi: Lübnan-Beyrut-Solidere Kentsel Dönüşüm Projesi Örnek Alan İncelemesi ( Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. (03.09.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Diker, M. (2014). Kent Kimliğinin Oluşmasında İbadet Yapılarının Yeri ve Önemi: Antakya Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Veri tabanından erişildi (06.06.2022) : https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Erdoğan, G. ve Akay Çorbacıoğlu, S. (2018). Denizli kent kimliği bileşenleri. Kent Akademisi, 3, 459-473.11(33).
• Erdoğan, R, Oktay, E. ve Selim, C. (2021). Tarihi çevre yenileme çalışmalarının peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi: Muratpaşa Cami örneği. Journal of Architectural Sciences and Applications, 6 (1), 195-205. DOI: 10.30785/mbud.886207.
• Google Earth - Uydu Görüntüsü. Erişim Adresi (21.07.2021) : https://earth.google.com/
• Göncü, N. (2007). Kent Öğelerinin Kent Kimliği Üzerindeki Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul. (12.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Günaçan, S. ve Erdoğan, E. (2018). Peyzaj mimarlığı ve hafıza mekânları: İstanbul, Tarihi Yarımada Örneği. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi (MBUD), 3 (1), 34-53.
• Ilgar, E. (2008). Kent Kimliği ve Kentsel Değişimin Kent Kimliği Boyutu: Eskişehir Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. (12.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kaypak, Ş. (2010). Antakya’nın kent kimliği açısından irdelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 373-392.14.
• Kocaoğlu, S. E. (2016). Antakya Tarihi Kent Dokusunun Kentsel Tasarım Açısından İrdelenmesi ve Bir Örnek Çalışma (Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın. (12.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Korkmaz, H. (2006). Antakya’da zemin özellikleri ve deprem etkisi arasındaki ilişki. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2, 49- 66.
• Lynch, K. (1960). The Image of The City. The MIT Press, 208p, Cambridge.
• Ocakçı, M. (1993). Kimlik Elemanlarının Şehirsel Tasarıma Yönlendirici Etkisi. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, 25-27 Mayıs, İstanbul, s. 239-245.
• Oğurlu, İ. (2014). Çevre-kent imajı-kent kimliği-kent kültürü etkileşimlerine bir bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Sayı: 26, s. 275-293.
• Oral, E. (2009). Tarihi Kentsel Çevrelerin Korunmasında Yasal Düzenlemelerin Kent Kimliğine Etkileri Sulukule Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Veri tabanından erişildi (14.06.2019) : https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ömeroğlu, C. (2006). Antakya Kentinin Özgünlüğü ve Günümüz Koruma Sorunlarının Antakya Kentsel Sit Alanında İrdelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. (15.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Önem, A. B. ve Kılınçaslan, İ. (2005). Haliç Bölgesinde çevre algılama ve kentsel kimlik. İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama ve Tasarım, 4,115-125.1.
• Özdeş, G. (1985). Şehircilik, Şehir-Şehirlerin Fonksiyon Bölgeleri, 15-40. İTÜ Matbaası, İstanbul.
• Sağlık, A., Kartal, F., Şenkuş, D. ve Özcan, Ç. B. (2021). Kent kimliğinde peyzaj donatı elemanlarının önemi Çanakkale Çarşı Caddesi örneği. Journal of Architectural Sciences and Application, 6 (1), 125-140. DOI: 10.30785/mbud.869581
• Salıcı, A., Güzelmansur, A. ve Altunkasa, M. F. (2007). Kentsel Yapı Değişiminin Tarihi Kent Dokusuna Etkilerinin İrdelenmesi: Antakya Örneği. 38. Icanas Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, s. 707-716, Ankara.
• Taşçıoğlu, S. (2018). Kent Kimliği Açısından Tarihi Çevre Koruma ve Yenileme Çalışmalarının Değerlendirilmesinde Bir Model Önerisi (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana. (12.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Tezcan, E. Ö. (1999). Özgün Çevrelerde Tarihi ve Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği ve Yeni Binaların, Kent Kimliği ve Kentsel Süreklilik Üzerindeki Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Veri tabanından erişildi (15.05.2021) : https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Uçkaç, L. (2006). Kentsel Tasarımın Kent Kimliği Üzerine Etkileri: Keçiören Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. (12.05.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Ward, J. H. (1963). Hierarchical Grouping to Optimise an Objective Function. American Statistical Association Journal, 58, 236–244.