Examination of the Design Competence of Superstructures and Outdoor Facilities in the Dilek Peninsula Büyük Menderes Delta National Park

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 350 - 367, 30.07.2024

Burhan Eşlik , Tendü Hilal Göktuğ

https://doi.org/10.30785/mbud.1453592

Öz

The design proficiency of recreational areas, superstructures, and outdoor facilities in national parks is a crucial aspect in the context of the identity of the National Park and visitor satisfaction. This research endeavors to assess the adequacy of 20 frequently utilized superstructures and outdoor facilities within the Dilek Peninsula Büyük Menderes Delta National Park, focusing on 16 design criteria. Observations conducted for this purpose revealed that directional signs received the highest rating, while trash bins received the lowest. Among the observed locations, the main axis location achieved the highest success percentage, whereas Kavaklıburun Bay scored the lowest. Considering the average success percentage across all locations, it was concluded that the Dilek Peninsula Büyük Menderes Delta National Park attained a partial success rate of 65.76%. In light of the results, new designs are proposed to enhance the d of the superstructures and outdoor facilities in the national park.

Anahtar Kelimeler

Protected area, national park, outdoor facilities, design, recreation.

Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nda Bulunan Üst Yapı Tesisleri ve Donatı Elemanlarının Tasarım Yeterliliğinin İncelenmesi

Öz

Milli parklarda rekreasyon alanlarının tasarımı, üst yapı tesisleri ve donatı elemanlarının tasarım yeterliliği milli parkın kimliği ve ziyaretçi memnuniyeti bağlamında önemli hususlardan biridir. Bu araştırma, Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı içerisinde sıklıkla kullanılan 20 üst yapı ve dış mekân tesisinin yeterliliğini 16 tasarım kriterine odaklanarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla yapılan gözlemler ve değerlendirmeler sonucunda en yüksek puanı yön tabelaları, en düşük puanı ise çöp kutuları almıştır. Gözlemlenen lokasyonlar arasında en yüksek başarı yüzdesini ana aks lokasyonu elde ederken, en düşük başarı yüzdesini Kavaklıburun Koyu elde etmiştir. Tüm lokasyonlardaki ortalama başarı yüzdesi dikkate alındığında Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nın %65,76 oranında kısmi başarı oranına ulaştığı sonucuna varılmıştır. Sonuçlar ışığında milli parktaki üstyapı tesisleri ve donatı elemanlarının tasarım yeterliliğini artıracak yeni tasarımlar önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Korunan alan, milli park, donatı elemanları, tasarım, rekreasyon.

Kaynakça

• Aksu, V. (1998). Kent Mobilyalarının Yer Aldıkları Mekanlara Etkileri Üzerine-Trabzon Kenti Örneği- Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Access Adress (06.03.2024): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ZaUkqAKyeHgjyOgi36Qi7Q&no=ZaUkqAKyeHgjyOgi36Qi7Q
• Aksu, Ö. V. (2014). Yaya üst geçitlerinde tasarım kriterlerinin irdelenmesi: Trabzon kenti örneği. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 64 (1)-12-28, İstanbul. Access Adress (06.03.2024): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/175448
• Aksu, Ö. (2015). Korunan Doğal Rekreasyon Alanlarında Donatı Elemanlarının Tasarımları: Altındere Vadisi Milli Parkı Örneği. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 15(2), 267-278. https://doi.org/10.17475/kuofd.07523
• Anonymous. (2016). Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı. Acces Address (16.12.2023): https://tr.wikipedia.org/wiki/Dilek_Yar%C4%B1madas%C4%B1- B%C3%BCy%C3%BCk_Menderes_Deltas%C4%B1_Mill%C3%AE_Park%C4%B1
• Anonymous, (2020). İçmeler Koyu. Acces Address (18.12.2023): https://gezicini.com/wp- content/uploads/2020/02/icmelerkoyu.jpg
• Anonymous, (2022a). Aydınlık Koyu. Acces Address (18.12.2023): https://nomatto.com/asset/files/cem/aydin/aydinlik_koyu.jpg
• Anonymous, (2022b). İçmeler Koyu. Acces Address (18.12.2023): https://visitaydin.com/media/2022/05/YENImilli_park_icmeler_koyu_baran_vardar-2.png
• Atabeyoğlu, Ö. & Bulut, Y. (2007). Kamu Kurum ve kuruluşları dış mekan kalite yeterliliklerinin puanlama yöntemi ile değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 92-106. Access Adress (06.03.2024): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/195542
• Atmış, E., Günşen, H. B. & Yıldız, D. (2020). Tabiat Parklarının Korunan Alan Statülerinin Değerlendirilmesi: Batı Karadeniz Örneği. Turkish Journal of Forestry, 21(2), 148-158 Access Adress (06.03.2024): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1185590
• Belir, Ö. (2021). Engelli Dostu Milli Park. Yapı Dergisi. Access Address (10.01.2023): https://yapidergisi.com/engelli- dostu-milli-park/
• Bingöl, B. (2011). Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın koruma ve kullanım ilkeleri açısından rekreasyon planlaması üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. TC Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. Ankara.
• Caner, G. (2007). Ulusal ve Uluslararası Doğa Koruma Kriterleri Ve Natura 2000 (Yüksek Lisans Tezi). Y.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü. Access Address (05.05.2021): http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/6062
• Cırık, U. (2007). Milli Parklar ve Uzun Devreli Gelişme Planları. Planlama, 1, 45-50.
• Dearden, P., Bennett, M. & Johnston, J. (2005). Trends in global protected area governance, 1992–2002. Environmental Management, 36(1), 89-100. doi: 10.1007/S00267-004-0131-9.
• Demirayak, F. Y. (2006). Türkiye’de Korunan Alanlar İçin Yeni Bir Yaklaşım Ortaklaşa Yönetim (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Kent ve Çevre Bilimleri. Access Adress (06.03.2024): https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/28076
• Eşlik, B. & Göktuğ, T. H. (2023a). Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkından çekilen özgün fotoğraflar.
• Eşlik, B. & Göktuğ, T. H. (2023b). Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı için tasarlanan üst yapı tesisleri ve donatı elemanları özgün tasarımları.
• Göktuğ, T. H. (2011). Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın Rekreasyonel Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Erzurum. Access Adress (18.12.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Gülgün, B., Sayman, M. & Aktaş E. (2008). Doğa koruma kavramı çerçevesinde Milli Park olgusu. Ziraat Mühendisliği, (351), 38-43. Access Address (15.05.2021): https://dergipark.org.tr/en/pub/zm/issue/52117/681010
• Karakaya B. & Kiper T. (2011). Hastane Dış Mekân Tasarımlarının Edirne İli Örneğinde İrdelenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(2), 49-64. Access Address (15.05.2021): https://dergipark.org.tr/en/download/article- file/178409
• Kılıç, M. & Kervankıran, İ. (2019). Türkiye’de milli parkçılığın kısa bir hikâyesi: Yozgat Çamlığı Milli Parkı örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (72), 21-34. Access Address (15.05.2021): https://dergipark.org.tr/en/download/article- file/728714
• Yücel, M. (1995). Protected Areas and Planning. Publication No. 104, Cukurova University Press, Adana, Turkey, 255 p. (in Turkish).
• Yücel, M. & Babuş, D. (2005). Doğa korumanın tarihçesi ve Türkiye’deki gelişmeler. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Doğa Dergisi, 11, 151-175.