EMBASSY RELATIONS OF TURKS WITH THE CHINESE

Yıl 2022, , 256 - 268, 30.03.2022

Sait Şahin

https://doi.org/10.32579/mecmua.998957

Öz

The history of the relations of the ancient Turks with the Chinese dates back to rather old times. Bilateral relations between the Turkish-Chinese nations gained momentum as the Turks existed on the borders of China. Developments such as the military and social activities of the Turks were reported by Chinese army and became the subject of Chinese history books. The Turkish would decide on the country administration and the relations to be established with other states in the assembly that called “Toy”. In addition to the traditional understanding of state administration, the embassy initiatives made Turks one of the unique and powerful states of the period. During the Hun state, the Chinese princess Lu Xi Jun came as a bride to the Turks and peace was achieved. It seems that diplomatic relations of Turkish-Chinese nations were used pretty much by Turkish states. It appears in the palace visitor’ books of the Ming dynasty, where the Ottoman ambassador Rumi maintained high-level diplomatic relations with the Ming Empire between 1423 and 1618. The research hypothesis was formed by using the qualitative research method with the data obtained by considering the historical research perspective.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Chinese, Embassy, Ottoman, Ming dynasty

Türklerin Çinlilerle Elçilik İlişkileri

Öz

Kadim Türklerin Çinlilerle olan münasebetlerinin geçmişi oldukça eskiye dayanmaktadır. Türkler, Altay ve Tanrı Dağlarından sonra Çin sınırlarında varlık göstermeye başlamasıyla Türk-Çin milletleri arasında ikili ilişkiler hız kazanmıştır. Türklerin askeri ve toplum faaliyetleri gibi gelişmeler dönemin Çin ordusu ve sınır koruma muhafızları tarafından raporlanarak Çin tarih kitaplarına konu olmuştur. Türkler “Toy” meclisi adını verdikleri ortamda derin düşünceler neticesinde ülke yönetimi ve diğer devletlerle kurulacak münasebetleri kararlaştırırlardı. Türkler geleneksel devlet yönetim anlayışının yanı sıra ortaya koydukları elçilik girişimleri onları dönemin eşsiz ve güçlü devletlerinden kılmıştı. Hun devleti döneminde Çinli prenses Lu Xi Jun Türklere evlilik yoluyla gelin gelmiş ve sulh sağlanmıştı. Türk-Çin milletlerinin diplomatik ilişkileri Türk devletlerinin hepsinde olağan biçimde kullandığı görülür. Osmanlı elçisi Rumi’nin 1423-1618 yılları arasında Çin’in Ming imparatorluğuyla üst düzey diplomatik ilişkiler yürüttüğü Ming hanedanlığının saray ziyaretçi defterlerinde ortaya çıkmaktadır. Eski Türklerde devlet yönetimi, Türk - Çin milletlerinin karşılıklı elçilik ilişkileri gibi konuları tarihsel araştırma perspektifinden ele alınarak elde edilen veriler nitel araştırma yöntemi kullanılarak araştırma hipotezi oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk, Çin, Elçilik, Osmanlı, Ming hanedanlığı

Kaynakça

• AhmetBeyoğlu, A. (2017) Göktürkler. İstanbul Üniversitesi, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/tarih_ao/gokturkler.pdf adresinden 10.08.2021 tarihinde alınmıştır.
• Arsal, S. M. (1974). Türk Tarihi ve Hukuk.Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Aslanapa, O. (1989). Türk Sanatı, Remzi Kitabevi.
• Ayan, E. (2015). Karahanlı Üyelerinin Gazneliler ve Selçuklularla Sıhriyeti, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (5), 401.
• Bedirhan, Y. (2019). İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü. Eğitim Yayınevi.
• Çakır, A. (2007). Bozkır Kültür Çevrelerinde Sosyal Yapı ve Teşkilatlanma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi.
• Çandarlıoğlu, G. (2011). Uygurların Çinlilere Yaptıkları Yardımlar ve Bunların İçyüzü. Tarih Dergisi, (0), 37-46.
• Çay, A. M. (2009). Türklerin Müslüman Oluşu ve İlk Müslüman Türk devleti. Kültür ve Turizm bakanlığı.https://www.kulturportali.gov.tr/Common/DownloadFile.aspx?f=3.TrklerinMslmanOluuvelkMslmanTrkDevletleri3.1.Karahanllar_20151214141500033_2_20190321154702253.pdf adresinden 12.05.2021 tarihinde alınmıştır.
• Dağ, E. A. (2004). Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü. Anka Yayınları.
• Dönük, A. (1988). Eski Türk Devletlerinde İdari-Askeri Unvan ve Terimler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Durmuş, İ. (2001). Türkler’ de Cumhuriyet Fikrinin Tarihi Temelleri ve Günümüze Yansımaları. Akademik Bakış, I (I), 21.
• Erdoğan, A. (2014). İslamiyet’ten önce Türk Devletlerinde Meclis Anlayışı: Toy, Kengeş, Kurultay Örneği. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, (11) 1, 39-52.
• Harmata, J. (1972). Irano-Turcica. Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae Akadémiai Kiadó, (25) 1, 270-273.
• İsenbike, T., Kara, G. ve Baysal, C. (2006). Çin kaynaklarında Türkler, Eski T’ang Tarihi (Chiu T'ang-Shu) 194a. Türkler bölümü. Türk Tarih Kurumu.
• Kafesoğlu, İ. (2014a, 1984b). Türk Milli Kültürü. Ötüken Neşriyat.
• Kafesoğlu, İ. (2008). Türk İslam Sentezi. Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Karadağ H. (2002). Kangal Yer Adı ve Kangal Köpeğinin Orijinal Üzerine Görüşler. Milli Folklor. 14, (56), 43.
• Karnas, M. (2015). Dünyayı Titreten Moğol Cengiz Han. Noetika Medya yayıncılık.
• Liu, M. (2006). Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. (Çev. Kayaoğlu, E ve Banoğlu, D). Selenge Yayınları.
• Ma, Y. (2018). Ming Hanedanlığı Dönemi Çin’de Lu Mi Elçilerinin Ziyaretleri Üzerine Bir Çalışma. Çin-Guang Dong Kuzey Azınlıkları Üniversitesi Dergisi, 140 (2), 41.
• Mandaoğlu, M. (2012). İslamiyet’ten Önce Türklerde Toplantı ve Törenler. TSA Dergisi, 16 (2), 211-232.
• Merçil, E. (1975). Fars Atabegleri: Salgurlular, Türk Tarih kurumu.
• Merçil, E. (1981). Gazneliler’de Bir Saray Memuriyeti: Resuldârlık. II, TTK Bildirileri. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Muheymid, A. (2010). Karahanlılar Devletinin Gaznelilerle Siyasi İlişkileri. (Çev. Aksu, A). İstem Dergisi, 8 (15), 300.
• Onat, A. (1987). Han Döneminde Hun-Çin Ekonomik İlişkileri (M. Ö. 206-M. S. 220). BELLETEN, 51 (200), 611-624. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ttkbelleten/issue/64306/977303
• Orkun, H. N. (1994). Eski Türk Yazıtları. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ögel, B. (1957). Doğu Göktürkleri Hakkında Vesikalar ve Notlar. Türk Tarih Kurumu.
• Salman, H., Gürsoy, E, ve Naskali A. (Ed.). (2007). Göktürk ve Türgiş Devletlerinin Çin ile Hediyeleşmesi. Koç Kitabevi.
• Su, C. L ve Xin, Q. L. (2012). Those Historical Things. Shen Yuluo Yanjiang Mountain Drunkenness. Pekin: Xin Chao Publishing House.
• Şahin, S. (2020). Türk Tarihi Açısından Altay-Tanrı Dağlarında Yer Alan Balbal-Mezar Anıtların Önemi ve Özelliklerinin Araştırılması. Journal of Universal History Studies, 3(2), 275-292. DOI: 10.38000/juhis.794182
• Turan, O. (2003). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi. Ötüken Neşriyat.
• Vardan, N. (2012). İslam Öncesi Türk Kültüründe Elçi ve Elçilik Müessesesi. İstanbul Üniversitesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/49539.pdf 15.01.2021 tarihinde eşim sağlanmıştır.
• Zhang, T. Y. (1984). Ming Shi (Ming Tarihi). Pekin: Zhong Hua Shu Ju.