YAŞAR KEMAL’İN İNCE MEMED-I ROMANININ MEKÂN-İNSAN İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Sayı: 2 - Güz, 36 - 48, 25.12.2016

Alev Uysal

Öz

Toplumcu gerçekçi yazar olarak Türk edebiyatında
önemli bir yeri olan Yaşar Kemal ötelenmiş, bastırılmış toplulukların sözcüsü,
onların çığlıklarını duyuran sesidir. Yaşar Kemal bu sesin metne dökülmüş hali ‘İnce Memed’ ile ağa-bey; düzen-halk
ilişkisini anlatırken dönemin sosyal yaşamını resmetmek ve bir düşü
gerçekleştirmek gayesindedir. Yazar, bu düşü gerçekleştirirken anlatıya yön
veren, vakanın ilerleyişine katkıda bulunan, edebi eserlerin temel noktasını
temsil eden mekânı kullanır. Çünkü mekân, anlatı karakterlerinin hayata karşı duruşlarına
göre seçilir. Mekân, edebi eserlerde sanatçıların ona yükledikleri anlama göre
bir yer işgal eder. Eserlerin kahramanları arasındaki bir çatışmanın parçası
olarak veya kişilerin dünyayı anlamlandırma biçimlerinin yansıması olarak değer
kazanır. Bu nedenle mekân, insan hayatının önemli bir tarafını kurar. İnsanın
varoluşunu gerçekleştirdiği, kendisini konumlandırdığı, ruhunun oturma alanı
kıldığı, bedeniyle bütünleştirdiği dış dünya ve nesnelerden oluşur. Bu sayede
metnin mekân-insan açısından incelenmesi okura yeni bakış açıları kazandırır. Bütün
bunlar ışığında çalışmamızın temel gayesi ‘İnce Memed-I’ romanını insan ve
mekân açısından inceleyerek mekânın insan psikolojisi üzerindeki tesirini ve bireyin
var oluş macerasına katkısını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekân-insan ilişkisi, Ev-Ocak Kültü, Umu, Aidiyet, Sevi

THE STUDY ON “INCE MEMED-I” OF YAŞAR KEMAL IN THE ASPECT OF PLACE-PERSON CORRELATION

Öz

As a social realist standing as the cornerstone
of Turkish literature Yaşar Kemal is the spokesman of the separated crowds and
the voice pleading their cries.  With the
typed form of this voice, “İnce Memed”, Yaşar Kemal aims to realize a dream and
depict the social life of the period by telling the landowner-lord;
system-society correlation. While realizing this dream the author uses the
place, which gives direction to the narration, contributes to the progress of
the case and refers to the triangulation of the literary works. Since, the place
is determined according to attitudes of characters against life. In this way,
studying the text in the aspect of place-person brings new points of view to
the reader. In the light of the foregoing, the main ideal of our study is to
expose the effect of the place on human psychology and the contribution to the
existential adventure of the individual analyzing the novel  “İnce Memed-I” in the aspect of place-person.

Anahtar Kelimeler

Place-person Correlation, The Home-Family Cult, Hope, Concern, Love

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Bachelard, Gasthon (1996). Mekânın Poetikası, (Çev. Aykut Derman), Kesit Yayınları, İstanbul.
• Coelho, Paulo (2012). Simyacı, Can Sanat Yayınları, İstanbul.
• Demir, Ayşe (2011). Mekânın Hikâyesi Hikâyenin Mekânı, Kesit Yayınları, İstanbul.
• Eliuz, Ülkü (2008). “Orhan Kemal’in Murtaza Romanında Yapı”, Turkish Studies, Volume 3/4, Summer, s. 912-915
• Eröz, Mehmet (1977). Türkiye’de Alevîlik – Bektaşîlik, Otağ Matbaacılık, İstanbul.
• Ergiydiren, Sevinç (2001). Edebiyat Araştırmaları, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul.
• Fromm, Erich (2012). Sevme Sanatı, (Çev. Ayşen Türkmen), Altınpost Yayınları, Balıkesir.
• Hobsbawn, Erıc J, (1997). Eşkıyalar, (Çev. Orhan Akalın, Necdet Hasgül), Avesta Yayınları, İstanbul.
• http://www.yasarkemal.net/soylesi/docs/tekinsonmez.html 27.10.2016.