NEDÎM İLE İZZET ALÎ PAŞA ARASINDAKİ BİR MUTÂYEBEYİ METİNLERDEN OKUMAK

Yıl 2017, Sayı: 3 - Bahar, 16 - 28, 23.06.2017

Ahmet Tanyıldız

Öz

Sanat eserlerinin şekil ve muhteva açısından
çeşitlenip renklendiği XVIII. yüzyıl dîvân edebiyatı, klâsik nazîre geleneğinin
ötesinde müşâare hevesinin farklı tür ve biçimlerde boy gösterdiği bir dönem
olarak da düşünülebilir. Bu zaviyeden bakıldığında yüzyılın önde gelen
şairlerinden Nedîm ile İzzet Alî Paşa’nın şahsî dostluklarının sanat
hayatlarına da tesir etmesi ilgi çekici görünmektedir. Bu çalışmanın konusu
çeşitli vesilelerle birbirleri hakkında manzûmeler yazmış olan dost iki şairin
latîf bir mevzû üzerine müşâarede bulunmasıdır. Nedîm’in mahbubesiyle geçirdiği
bir macera etrafında teşekkül eden bu müşâarede İzzet Alî Paşa’nın 1 gazeli ve
mahbube diliyle yazdığı 1 mektubu bulunmaktadır. Nedîm ise bu gazeli taştîr
edip Dîvânı’na almış, ayrıca Farsça 1 kıt’ayla aynı hadiseyi tasvîr etmiştir.
Şair ayrıca mahbube diliyle kendisine yazılan mektubu da şerh ederek ona cevap
vermiştir. Çalışmamızda iki şairin söz konusu gönül macerası çerçevesinde
kaleme aldıkları manzûmeler ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Nedîm, İzzet Alî Paşa, Mutâyebe, Müşâare

READING VIA TEXTES THE BANTER OF NEDÎM AND İZZET ALÎ PAŞA

Öz

18^th century Divan literature that the shape and content of the works have
been diversified and colorful may be thought to be a period that enthusiasm of
mutual poems have been seen in different kinds and forms rather than custom of
classical nazira. When considered from this aspect, influence of personal
friendship of Nedȋm and İzzet Alî Paşa who are outstanding
poets of the period to their art life is quite interesting. Subject of this
study is mutual poems about a nice theme of these two poet friends who wrote
poems about each other for a variety of reasons. These mutual poems that are
about adventure of Nedȋm with his love involve a gazelle of İzzet
Alî Paşa and his letter that he wrote in wording of the
darling. Nedȋm included this gazelle by adding some verses in his Divan and
also described that case by a quatrain in Persian. The poet expounded the
letter that has ben written to him in wording of darling and answered to it
also. In our study, it will be investigated these poets’ poems that are written
about mentioned affair.

Anahtar Kelimeler

Nedîm, İzzet Alî Paşa, Banter, Mutual Poems

Kaynakça

• Albayrak, Nurettin (2001), “İzzet Alî Paşa”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 23, s. 556-557.
• Aypay, A. İrfan (1998), Lale Devri Şairi İzzet Ali Paşa-Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği-Dîvân-Nigâr-nâme, İstanbul.
• Erdem, Sadık (1994), Râmiz ve Âdâb-ı Zürefâsı (İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük), Ankara, AKM Yayınları.
• Gölpınarlı, Abdülbaki (2004), Nedîm Dîvânı, İstanbul, İnkılâp Yayınları.
• Halîl Nihâd (1340), Nedîm Dîvânı, İstanbul, İkdâm Matbaası.
• Horata, Osman (2009), Has Bahçede Hazan Vakti XVIII. Yüzyıl: Son Klasik Dönem Türk Edebiyatı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• İnce, Adnan (2005), Tezkiretü’ş-Şu’arâ-Sâlim Efendi, Ankara, AKM Yayınları.
• Kutkan, Şevket (1992), Nedîm Dîvânı’ndan Seçmeler, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kutlar, Fatma Sabiha (1988), XVIII. Yüzyıldan Bir Şâir: İzzet Ali Paşa, Metin ve İnceleme, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Macit, Muhsin (1994), Nedîm Dîvânı (İnceleme-Tenkidli Metin), Ankara, Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi.
• Macit, Muhsin (1997), Nedîm Dîvânı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Macit, Muhsin (2000), Nedîm (Hayatı, Eserleri ve Sanatı), Ankara, Akçağ Yayınları.
• Macit, Muhsin (2012), Nedîm Dîvânı, E-Kitap, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Mazıoğlu, Hasibe (2012), Nedîm’in Dîvân Şiirine Getirdiği Yenilik, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Mehmet Tevfîk (1870), Mecmûa min-Nevâdiri’l-Üdebâ ve Âsâri’z-Zurefâ, İstanbul, Matbaa-i Âmire.
• Tanyıldız, Ahmet (2015), “Nedîm’in Farsça Şiirleri”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 7, S 14, s. 42-63.