ÂŞIK PAŞA’YA MAL EDİLEN YENİ BİR YÛNUS EMRE GAZELİ ÜZERİNE

Yıl 2018, Sayı: 5 - Bahar, 112 - 121, 02.07.2018

İlyas Kayaokay

https://doi.org/10.32579/mecmua.412452

Öz

 

Klasik Edebiyatımızın problemli
meselelerinden olan, bir manzumenin başka şairlere mal edilmesi durumu, belki
de en fazla Yûnus Emre’nin şiirlerinde görülmektedir. Yûnus mahlaslı pek çok
manzumenin Yûnus Emre’ye mal edildiği bilinmektedir. Bununla birlikte, Yûnus’un
da bazı manzumeleri başka şairlere isnat edilmiştir.          

Bu çalışmada Âşık Paşa’ya mal edilen bir
Yûnus Emre gazeli üzerinde durulacaktır. Garib-nâme adlı eseriyle şöhret bulmuş
olan Âşık Paşa’nın dağınık halde bulunan 54 şiiri tespit edilmiştir. Bu
şiirlerden bazıları Egridirli Hacı Kemâl’in Câmiü’n-Nezâir adlı eserinde yer
almaktadır. Buradaki şiirlerinden bazılarının başka şairlere ait olduğu tespit
edilen Âşık Paşa’nın, araştırmacıların gözden kaçırdığı bir manzumesi daha
vardır. Söz konusu gazel, Nesîmî’ye nazire olarak gösterilmiş olup Miskin
mahlası ile kayıtlıdır.

 

Dikkatlerden kaçan Âşık Paşa’ya isnat
edilen bu gazel, aslında Yûnus Emre’ye aittir. Aralarında zaman farkı olduğunu
için Âşık Paşa’nın Nesîmî’ye nazire yazma ihtimali bulunmamaktadır. Miskin
mahlasını Âşık Paşa değil Yûnus Emre kullanmıştır. Ayrıca Marmara Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi kütüphanesinde bulunan 08802/HS0753 demirbaş numarasıyla
kayıtlı bir “Mecmuatü’l-Eş’ar” içinde bu gazelin Yûnus Emre adına kayıtlı
olduğu tespit edilmiştir. Yine 18. asır şairlerinden Ali Senâyî’nin bu gazele bir
tahmisi mevcuttur. Gazelin Yûnus’a ait olduğu Ali Senâyî tarafından da ifade
edilmiştir. Gazelin üslup özellikleri de Âşık Paşa’dan ziyade Yûnus’un
şiirlerindeki üslup ile benzerlikler göstermektedir. Bütün bu deliller
ışığında, gazelin Yûnus Emre’ye ait olduğu anlaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yûnus Emre, Âşık Paşa, Ali Senâyî, Câmiü'n-Nezâir, Gazel, Mecmua, Tahmis

Kaynakça

• Ergun, Sadeddin Nüzhet (1936). “Âşık Paşa” Türk Şairleri, C.1, No:9, İstanbul: Sebat Basımevi
• Gölpınarlı, Abdülbaki (1935). “Âşık Paşa’nın Şiirleri”, Türkiyat Mecmuası (V) s.s.87-100.
• ………………………. (1965). Yûnus Emre, Risâlat al- Nushiyya ve Dîvân, Eskişehir Turizm ve Tanıtma Derneği Yayınları
• Köksal, Mehmet Fatih (2013). “Âşık Paşa’nın Şiirleri ve Bilinmeyen İki Gazeli”, Burhan Paçacıoğlu Armağanı. (Haz: Hakan Yekbaş, Emin Eminoğlu) Sivas, 41-49.
• ……………………… (2014). “Âşık Paşa” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.
• ……………………… (2016). “Yûnus Emre Dîvânı’nın Yeni Bir Nüshası ve Yûnus’un Yayımlanmamış Şiirleri” Yâ Kebikec Mecmualar Arasında, Kesit Yayınları, s.s.87-118
• Morkoç, Yasemin Ertek (2003). Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmiü’n-Nezâir’i, Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi.
• Okuyucu, Cihan (2006). “Âşık Paşa'nın Yûnus Emre ve Başkaları ile Karışan Şiirleri”, Kültür Dergisi, S.4 s.s.34-39
• Öztelli, Cahit (1992). Yûnus Emre Yaşamı ve Bütün Şiirleri, İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım
• Tatcı, Mustafa (2014). Yûnus Emre Dîvân-ı İlâhiyât, İstanbul: H Yayınları
• Tavukçu, Orhan Kemal (2004). “Yûnus Şiirlerini Ayırt Etmeye Yönelik Bazı Tespitler”, Journal of Turkish Studies / Türklük Bilgisi Araştırmaları, 28/II (IV) 59-84.
• ………………………… (2017). “Âşık Paşa'nın Bilinmeyen Şiirleri”, Mertol Tulum Kitabı, (Ed: Ahmet Kartal, Mehmet Mahur Tulum), Sivrihisar Belediyesi Yayınları, s.645-665.
• Timurtaş, Faruk Kadri (1972). Yûnus Emre Dîvânı, İstanbul: Kervan Kitapçılık
• Toprak, Burhan (2006). Yûnus Emre Dîvânı, Eskişehir: Odun Belediyesi Yayınları
• Mecmuatü’l-Eş’ar, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, 08802/HS0753