THE MIRAJIYAH OF EDIRNE GOVERNOR AHMED IZZET PASHA

Yıl 2018, Sayı: 6 - Güz, 136 - 145, 15.12.2018

Ali Yörür

https://doi.org/10.32579/mecmua.427536

Öz

After the Turks became
Muslims, they have addressed Prophet Muhammad in various ways and mentioned
about him in different literary genres. In this context, mirajwhich is the
miracle of Prophet Muhammad who went from Masjid al-Haram to Masjid al-Aqsa and
ascended up to the empyrean from there at twenty seventh night of the month of
Rajab one /one and a half year before hejira has been included in ottoman
poetries and masnavis. Again, many poetic and prosaic individual works have
been written on this miraj event.

The work, which is the
subject of the present study, is the mirajiyah written in the style of ode
verse by Edirne governor Ahmed Izzet Pasha. The mirajiyah is composed of 21
couplets and involved in poet’s Divançe.

In this study, the Ascension
miracle, mirajiyah genre in Classical Turkish literature and the life of Edirne
governor Ahmed Izzet Pasha were emphasized, the transcription of
thismirajiyahwork and its expression in today’s Turkish were given; and the
work was investigated in terms of form, content, language, and style.

Anahtar Kelimeler

Miraj, Mirajiyah, Edirne, Ahmed Izzet Pasha, Hz. Muhammed

EDİRNE VALİSİ AHMED İZZET PAŞA’NIN Mİ’RÂCİYE’Sİ

Öz

Türkler Müslüman olduktan sonra Hz. Muhammed’i çeşitli yönlerden
ele almış, farklı edebî türlere konu etmişlerdir. Başta na’t olmak üzere
mevlit, mi’râciye, hilye, hicretü’n-nebi, kırk hadis, gazavât-ı Resûlullâh gibi
eserler yazılmıştır. Bu bağlamda Hz. Muhammed’in hicretten bir-bir buçuk yıl
önce Recep ayının yirmi yedinci gecesi Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksâ’ya,
oradan da arş-ı âlâya çıkması mucizesi olan Miraç, divanlar ve mesneviler
içinde yer almıştır. Yine bu miraç hadisesini konu edinen mi’raç-name
veya mi’râciye adı verilen birçok manzum ve mensur müstakil eser kaleme
alınmıştır.

Çalışmamıza konu olan eser, Edirne valisi Ahmed İzzet Paşa’nın
kaside nazım biçimi ile yazılan mi’râciyesidir. Mi’râciye, 21 beyitten
oluşmakta ve şairin Divançe’sinin içinde bulunmaktadır. Divançe’nin
bilinen tek nüshası vardır ve söz konusu nüsha Edirne Selimiye Yazma Eser
Kütüphanesi 22 Sel 2311 numarada kayıtlıdır. Müellif, eseri aruzun “Mefâ’îlün
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün” kalıbıyla ve kaside nazım şekli ile
yazmıştır. Ele alınan eser, dini muhtevalı bir eser olması sebebiyle içinde pek
çok Arapça ve Farsça kelime yer almaktadır. Bu makalede miraç mucizesi, Klasik
Türk edebiyatında miraciye türü ve Edirne valisi Ahmed İzzet Paşa’nın hayatı üzerinde
durulmuş, söz konusu Mi’râciye’nin transkripsiyonlu metni ve günümüz
Türkçesiyle ifadesi verilmiş; eser biçim, muhteva, dil ve üslup açısından
incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Miraç, Mi’râciye, Edirne, Ahmed İzzet Paşa, Hz. Muhammed

Kaynakça

• Ahmed Bâdî Efendi (2014) Riyâz-ı Belde-i Edirne (Hazırlayanlar: Niyazi Adıgüzel-Raşit Gündoğdu), Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne.
• Akar, Metin (1987), Türk Edebiyatında Manzum Mirâc-nâmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara.
• Ayan, Hüseyin (1986), “Abdülbâkî Ârif Efendi‟nin Mi‟râciyyesi”, Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, S. 2, s. 1-11, Konya.
• Bilgin, Orhan (1999), “Aşkî Mustafa Efendi ve Mi‟râc-nâmesi”, Prof. Dr. Nihad M. Çetin‟e Armağan, s. 97-116.
• Bilkan, Ali Fuat (2008), “Nâbî‟nin “Mi‟râc-nâme”si”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 1, s. 1-8, İstanbul.
• Canım, Rıdvan (2010), Divan Edebiyatında Türler, Grafiker Yayınları, Ankara.
• Çiftçi, Ömer (2017) (e-kitap) Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatîn Tezkiresi), http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55976,fatin-tezkiresi-pdf.pdf?0
• Demirkazık, H. İbrahim (2014), “Mecîdî‟nin Miraciye‟si”, Turkish Studies, C. 10/8, 2015, s. 849-886, Ankara.
• Gülüm, Emrah (2014), “Türk Edebiyatı’nda Mirâcnâmeler Üzerine Hazırlanmış Çalışmalar Hakkında Bibliyografya Denemesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 35, s. 105-111.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988), Son Asır Türk Şairleri, Dergah Yayınları, İstanbul.
• Kaya, Hasan (2014), “Ömer Hâfız-ı Yenişehr-i Fenârî’nin Mi‟râciyesi”, Turkish Studies, C. 9/6, s. 677-718, Ankara.
• Kurnaz, Cemal (2001), “Kastamonulu Muslihüddin Vahyî ve Mi‘râcü’l-Beyân’ı”, Birinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, 21-23 Mayıs 2000, Kastamonu: Kastamonu Valiliği Yayınları.
• Özdemir, Sema (1996), “Aksaraylı İsa’nın Miraciyesi”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özkan, Ela (2015), “Harput Valisi Hacı Ahmet İzzet Paşa” Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu.
• Pala, İskender (1986), “Mirac”, “Miraciye (Miraçnâme)”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Devirler / İsimler / Eserler / Terimler), C: VI, Dergâh Yayınları, s. 372-374, İstanbul
• Peremeci, Osman Nuri (2011), Edirne Tarihi, Bellek Yayınları, Edirne.
• Şemseddin Sâmi (1317), Kâmûs-ı Türkî, Dersaâdet.
• Tanyıldız, Ahmet (2013), “Süleymaniye Kütüphanesi‟ndeki 1211 Numaralı Na‟t ve Mi‟râciyye Mecmûası”, Turkish Studies, C. 8/1, s. 525-547, Ankara.
• Türkoğlu, Serkan (2013), “Mehmed Fevzî Efendi ve Kudisyyü’s-Sirâc Fî Nazmi’l-Mi’râc Adlı Eseri”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, S. 8/13, s. 1617-1644.
• Uzun, Mustafa (1995), “Edebiyatımızda ve Musikimizde Miraciyeler”, Mi‘rac Sempozyumu 17 Aralık 1995 Eskişehir, Seha Neşriyat, s. 97-111, İstanbul.
• Yekbaş, Hakan (2011), “Sarıhatipzâdelerden Numan Sâbit Efendi ve Bilinmeyen Miraciyesi”, Kültür Tarihimizde Sivaslı Bir Aile Sarıhatipzadeler, Ed. Alim Yıldız, Buruciye Yay., s. 233-271, Sivas.
• Yıldırım, İsmail (2014), “Kerkükî Abdüssettâr Efendi ve Mi‟râciyye‟si”, Turkish Studies, C. 9/6, s. 1163-1180, Ankara.