CHILD IN THE PRODUCTS OF SAMED BEHRENGÎ

Yıl 2019, Sayı: 7, 62 - 73, 26.03.2019

Seçkin Sarpkaya

https://doi.org/10.32579/mecmua.521537

Cited By: 3

Öz

Samed Behrengî is one of the prominant names of
Iran children’s literature and many of his work were also translated to
Turkish. Behrengî is also a good storyteller and a collector. He worked as a
teacher and a journalist and also made important services for Turkish folklore
with his collections and studies over Azerbaijani folklore. Both Behrengî’s
tales for children and his stories similiar to tales which were translated to
Turkish includes child concept and thoughs and messages about child
development. Behrengî handled various attributes and talents that children
should develop in his writings. In this study, child theme in Behrengî’s tales
and stories will be examined. First, information about Samed Behrengî’s live
and literary personality will be given, based on various sources, and features
of tales will be mentioned. Then, mother, father and child types in Behrengî’s
works will be examined and his thoughts about family will be given place. This
examination will be done according to the position of parents and child in the
family. As conclusion, general structure of family and child in Behrengî’s
tales and stories and messages towards children will be determined and
analyzed.

Anahtar Kelimeler

Samad Behrangi, folk tale, story, family, child

SAMED BEHRENGÎ’NİN ESERLERİNDE ÇOCUK

Öz

Samed
Behrengî, İran Türk çocuk edebiyatının önde gelen isimlerinden biridir.
Eserlerini Farsça yazmak zorunda kalan Behrengî’nin pek çok çalışması dilimize çevrilmiştir.
Behrengî iyi bir masal yazarı ve derlemecisidir. Yazarlığının yanında öğretmenlik
ve  gazetecilik de yapan Behrengî,
özellikle Azerbaycan folkloru üzerine derlemeleri ve çalışmalarıyla  Türk kültürü için önemli hizmetler
gerçekleştirmiştir. Behrengî’nin Türkçeye çevrilen ve çocuklara yönelik
masalları ve masal tarzındaki hikâyeleri, çocukluğa ve çocuk gelişimine dair
birçok düşünce ve ileti içermektedir. Behrengî, yazdıklarıyla çocukların
kazanması gereken çeşitli özellikler ve kabiliyetlere dair düşüncelerini
işlemiştir. Bu makalede Behrengî’nin masal ve hikâyelerindeki çocuk teması incelenecektir.
İlk olarak çeşitli kaynaklardan hareketle Samed Behrengî’nin hayatı ve edebi
kişiliği hakkında bilgi verilecek, bunu takiben masal türünün işlev
özelliklerine kısaca değinilecektir. Daha sonra Behrengî’nin eserlerinde anne,
baba ve çocuk tipleri incelenecek ve yazarın aileyle ilgili düşüncelerine yer
verilecektir. Bu inceleme yapılırken ebeveynlerin ve çocuğun ailedeki konumuna
göre değerlendirmeler yapılacaktır. Sonuç olarak Behrengî’nin masal ve
hikâyelerinde aile ve çocuk düşüncesinin genel yapısı ve çocuklara yönelik
iletiler tespit ve tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Samed Behrengî, masal, hikâye, aile, çocuk.

Kaynakça

• Akçay, Serhat; Baş, Bayram (2015). “Samed Behrengi’nin Hikâyelerindeki Eğitsel İletiler Üzerine Bir Araştırma”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, Sayı 3/3, s. 77-90.
• Bascom, William (2010). “Folklorun Dört İşlevi”, Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, Çeviren: Ferya Çalış, Yayına Hazırlayanlar: M. Öcal Oğuz-Selcan Gürçayır, Ankara: Geleneksel Yayıncılık, s. 71-87.
• Baştuğ, İbrahim (2001). “BEHRENGÎ, Samed (1938-1968)”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, Cilt II, Ankara: AKM, s. 206.
• Behrengî, Samed (2015). Bir Şeftali Bin Şeftali, Çeviren: Deniz Canefe, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2014b). Bir Vardı Bir Yoktu, Çeviren: Haşim Hüsrevşahi, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2016). Bu Gelen Köroğlu’dur, Çeviren: Haşim Hüsrevşahi, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2014a). Deli Dumrul, Çevirenler: Ramin Cabbarlı, Türkan Urmulu, İstanbul: Kaynak Çocuk.
• Behrengî, Samed (2010). Güvercinci Keloğlan, Çeviren: Gülhan Meriç, İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
• Behrengî, Samed (2015). Küçük Kara Balık, Çeviren: Haşim Hüsrevşahi, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2012). Mandalina Kabuğu, Çeviren: Mehmet Kanar, İstanbul: Say Yayınları.
• Behrengî, Samed (2010). Pancarcı Çocuk, Çeviren: Gülhan Meriç, İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
• Behrengî, Samed (2013). Püsküllü (Çıngıraklı) Deve, Çeviren: Deniz Canefe, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2004). Sevgi Masalı, Çeviren: Deniz Canefe, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2015). Ulduz Kız’ın Kargaları, Çeviren: Haşim Hüsrevşahi, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Behrengî, Samed (2014). Ulduz Kız’ın Konuşan Bebeği, Çeviren: Haşim Hüsrevşahi, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Buch, Wilfred (2003). “Masal ve Efsane Üzerine”, Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, Çeviren: Ali Osman Öztürk, Yayına Hazırlayanlar: Gülin Öğüt Eker vd., Ankara: Milli Folklor Yayınları, s. 304-314.
• Ekici, Metin (2011). Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Ekici, Metin (2015). “Türk Dünyası Masal Araştırma Yöntemleri ve Masallardaki Bazı Değerler”, Türk Dünyası Masal Araştırmaları (Tastarakay’dan Keloğlan’a), Editör: İsa Özkan, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, s. 211-230.
• Ertan, Gamze Gizem (2011). Samed-i Behrengi’nin Hikâyeciliği ve İran Çocuk Edebiyatındaki Yeri, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doğu Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Fars Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Fedakâr, Selami (2011). Özbek Sözlü Geleneğinde Masallar, İzmir: Egetan.
• Gaiman, Neil (2002). Coralline, New York: Harper Collins.
• Güney, Eflatun Cem (1966). Folklor ve Eğitim, Ankara: MEB.
• Helimoğlu Yavuz, Muhsine (2013). Masallar ve Eğitimsel İşlevleri, Ankara: Eğiten Kitap.
• Kafkasyalı, Ali (2010). İran Türkleri, Ankara: Bilgeoğuz, .
• Kanar, Mehmet (2002). Samed-i Behrengi Behreng Masalları, İstanbul.
• Kodal Gözütok, Türkan (2008). “Güney Azerbaycanlı Yazar Samed Behrengi’nin Hikâye ve Masal Dünyası,” Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, s. 31-51.
• Kurtulan, İldeniz (1989). Samed Behrengi’nin Yaşam Masalı, İstanbul: Akyüz Yayınları.