TÜRK KÜLTÜRÜNDE MİSAFİRPERVERLİK VE SOFRA AÇMAK / SOFRA ÇEKMEK (SAMSUN ÖRNEĞİ)

Yıl 2019, Sayı: 7, 74 - 81, 26.03.2019

Abdulhamit Toprak

https://doi.org/10.32579/mecmua.534041

Cited By: 6

Öz

Misafirperverlik,
Türk kültürünün ve geleneğinin önemli bir parçasıdır. İslam dini misafire ve
misafirliğe büyük önem vermiştir. Bu hususta Hazreti Muhammed’in (s.a.v.)hadisleri
yol gösterici olmuştur. Atalarımız misafire önem verdiğinden yol üzerinde
hanlar, hamamlar, kervansaraylar inşa etmiş, garipleri, yolcuları, misafirleri
buralarda ağırlamaya çalışmışlardır. Türkler tarih boyunca misafirperverlik
örnekleri göstermişlerdir. Bu çalışmada Türk misafirperverlik ve sofra açmanın
bir örneği olarak Samsun ele alınmıştır. Kavak ve Çarşamba ilçelerinden yapılan
derleme çalışmalarıyla, yöre halkının misafirperverliği ve sofra açma kültürü
ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yapılan derlemelerde yöre halkının, Eski
Türklerde görülen misafirperverlik örneği sergiledikleri görülmüştür. Misafir
ağırlama ve sofra açmanın kültürel ve geleneksel yönleri verilmeye
çalışılmıştır. Yöre halkının, sofra açmadaki cömertliği ve ustalığı; Türk
misafirperverliğini göstermesi açısından önemlidir. Misafire ikramda bulunmak;
Türk örf ve geleneğinin bir gereği olarak görülmüştür. Zamanla hem misafir
kültürünün kaybolması hem de geleneklerin zayıflaması misafire yönelik bakış
açılarının değişmesine sebep olmuştur. Buna rağmen kırsal ve küçük yerleşim
yerlerinde sofra açma geleneğinin devam ettirildiği görülmüştür. Geleneksel
kültür yerine, zamanla şehir kültürünün yerleşmiş olması, geleneklerin, Türk
kültür hayatında önemli bir yeri olan misafirperverlik ve sofra açma kültürünün
de her geçen zayıflamasına ve bazı yerlerde tamamen unutulmasına sebebiyet
teşkil etmiştir. Bu durum doğal olarak yetişmekte olan yeni bir neslin
inşasında, misafirperverlik ve sofra açma kültürünün olmamasına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Samsun, Kültür, Misafir

HOSPITALITYANDLAYING A TABLE IN TURKISHCULTURE (SAMSUN SAMPLE)

Öz

Hospitality
is a significantpart of Turkishcultureandtradition. Islamreligion has
attachedgreatimportancetoguestsandhospitality. ProphetMuhammad’s (pbuh)
sayingswereinstructive in thisrespect. Since ourguestswereimportantforourancestors,
theybuiltinns, publicbaths, andcaravansaries on
theroadsandtriedtohoststrangers, passengersandguests in theseplaces.
Turkishpeopleshowedexamples of hospitalitythroughouthistory. Thisstudyaddresses
Samsun as an example of Turkishhospitalityandlaying a table. The works of Kavak
and Çarşamba were tried to be uncovered in order to reveal the hospitality and
table culture of the local people. It is seen that the local people exhibited
hospitality examples seen in the Old Turks.Culturalandtraditionalaspects of
hostingguestsandlayingtablearediscussed. Generosityandskills of thelocals in
laying a tableareimportant in terms of showingTurkishhospitality.
Servingtheguests has beenconsidered as a requirement of Turkishcustomsandtraditions.
Boththedisappearance of guestcultureandtheweakening of traditions in time
havecausedchanges in attitudestowardguests. However, it has
beenfoundthatthecustom of layingtablestillcontinues in
ruralandsmallresidentialareas. Thefactthattraditionalculturewasreplacedwith
urban culture in time has causedtheculture of hospitalityandlaying a table,
someplacescompletelyforgottenwhichhave a significantplace in Turkishcultural
life, toweakeneveryday. This has led to the absence of a culture of hospitality
and hospitality in the construction of a new generation that is growing
naturally.

Anahtar Kelimeler

Samsun, Kültür, Misafir, Sofra Açma

Kaynakça

• Çağrıcı, Mustafa (2005) “Misafir” İslam Ansiklopedisi C. 30, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul. Ergin, Muharrem (2003), Dede Korkut Kitabı, İstanbul, Boğaziçi YayınlarıKonyevî, Seyda Muhammed (2007), İnsanlığın İftihar Tablosu Örnek İnsan Hz. Muhammed, Reyhani yayınları 3. Baskı, Konya.Soyak, Zeki,(2003) İslam Ahkâmı, İlkadım yayınları, NevşehirHas Hacib,Yusuf,(1994), Kutadgu Bilig II, Ankara, (Çev. R.R. Arat) TTK BasımeviAd-soyad, doğum tarihi, eğitim durumu, mesleği, doğum yeri, derlemenin yapıldığı tarih ve yer.Kk1: Sıtkı Kayaoğlu, 1954, lisans, emekli, Azaklı, 05.05.2018, Samsun.Kk2: Şakir Demirtaş, 1938, okur yazar değil, inşaat ustası, Azaklı, 05.05.2018, Azaklı.Kk3: Hakkı Apaydın, 1928, ilkokul, emekli, Belalan, 13.05.2018, Belalan.Kk4: İbrahim Canbek, 1972 lisans, memur, Çarşamba, 1972. Samsun