KASÎDE-İ BÜRDE’NİN MÜTERCİMİ MEÇHUL BİR MANZUM TERCÜMESİ

Yıl 2023, Sayı: 15, 1 - 31, 30.03.2023

Yunus Kaplan

https://doi.org/10.32579/mecmua.1247218

Cited By: 2

Öz

İslâm Peygamberi Hz. Muhammed’e duyulan muhabbet ve onun şefaatine nail olma arzusuyla Müslüman toplumlarda sayısız edebî eser kaleme alınmıştır. Bunlardan biri de Mısırlı sûfî şair İmam Bûsîrî’nin 13. yüzyılda Arapça kaleme almış olduğu ve “Kasîde-i Bürde” olarak meşhur olan kasidedir. Diğer Müslüman toplumlarda olduğu gibi Türkler tarafından da çok beğenilen bu kaside, daha iyi anlaşılıp istifade edilmesi için birçok şarih tarafından şerh edilmiş; başta Kemalpaşazâde, Leâlî, Ahmed-i Rıdvan, Şemseddin Sivâsî ve Nahîfî olmak üzere onlarca şair tarafından da nazmen tercüme edilmiştir.
Mütercimi belli olan manzum Kasîde-i Bürde tercümeleri dışında mütercimi meçhul bazı tercümelerin varlığı da bilinmektedir. Bunlardan biri de bu çalışmanın konusunu teşkil eden ve şimdiye kadar üzerinde herhangi bir bilimsel çalışmanın yapılmadığı tercümedir. Mütercimi gibi tercüme tarihi de meçhul olan bu manzum tercüme, 159 beyitten müteşekkil olup Busîrî’nin kasidesindeki iki beytin tercümesinden mahrumdur. Kaynak metnin vezin ve kafiyesinden farklılık arz eden tercümedeki beyitlerin büyük çoğunluğu birebir tercüme özelliğine sahiptir.
Bu çalışmada söz konusu manzum Kasîde-i Bürde tercümesinin sahip olduğu şekil ve muhteva özellikleri üzerinde birtakım değerlendirmelerde bulunulduktan sonra çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Busîrî, Kasîde-i Bürde, manzum tercüme

Kaynakça

• Albayrak Sak, V. (2019). Esâsî’nin Kasîde-i Bürde tercümesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi,16, 343-363. https://doi.org/10.29000/rumelide.618956
• Albayrak Sak, V. (2019). Said Paşa’nın Kaside-i Bürde tahmisi. Turkish Studies, 8(9), 523-559. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5038
• Albayrak Sak, V. (2014). Şemseddin Sivâsî’nin Kasîde-i Bürde tercümesi. Turkish Studies, 9(3), 91-110. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6349
• Alıcı, L. (2004). Arif Süleyman ve Hilye-i Nebî adlı eseri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 22, 129-48.
• Armutçuoğlu, İ. (1979). Kaside-i Bürde manzum tercüme. Akyol Neşriyat.
• Ayçiçeği, B. (2015). Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’sinin Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa tarafından yapılan mensur ve manzum tercümesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 15, 27-102.
• Ayçiçeği, B. (2016). Üsküdarlı Abdülhay Celvetî ve Kasîde-i Bürde tercümesi. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu. C. Yılmaz (Ed.). 9/2. 223-265. İstanbul, Türkiye.
• Ayçiçeği, B. (2020). Necîb Efendi’nin Kasîde-i Bürde şerhi muhtasar Tevessül inceleme-Tevessül’le karşılaştırma-metin. DBY Yayınları.
• Çelebioğlu, Â. (1988). Eski Türk edebiyatı araştırmaları. MEB Yayınları.
• Demirayak, K. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 24, ss. 566-67). TDV Yayınları.
• Günaydın, Y. T. (1995). İbn Kemal. Edebi kişiliği ve Kasîde-i Bürde tercemesi (tenkitli metin). [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• İlhan, M. (2017). Na’îmî’nin Manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Journal of Turkish Language and Literature, 34, 42-61. https://doi.org/10.20322/littera.338362
• Kahraman, B. (1997). Le’âlî ve Abdurrahim Karahisarî’nin manzum Kasîde-i Bürde tercümeleri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 57-107. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/258330
• Kaplan, Y. (2021). Fazlî ve manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 25(1), 66-89. https://doi.org/10.53372/turkoloji.944393
• Kaplan, Y. (2021). Nihâdî’nin manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Dede Korkut Dergisi, 25, 45-70. http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut430
• Kaplan, Y. (2022). Sayrafî ve manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 9 (24), 309-38. http://dx.doi.org/10.17822/omad.2022.215
• Karakoç, S. (1997). Üç kaside: Kaside-i Bürde Endülüs’e ağıt bürüyen kaside. Fatih Yayınevi.
• Kaya, M. (2018). İslâmî edebiyatta şaheserler. YEK Başkanlığı Yayınları.
• Kaya, M. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 24, ss. 568-69). TDV Yayınları.
• Keskinsoy, H. (2011). Mekkî ve Nahîfî’nin Kaside-i Bürde tahmisleri (tenkitli metin-inceleme). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sütçü İmam Üniversitesi.
• Koç, H. (2018). Ahmed-i Rıdvan’ın manzum Kaside-i Bürde tercümesi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 5(12), 9-31. https://doi.org/10.17822/omad.2018.97
• Koç, H. (2021). Mustafa Maksûd Resâ Efendi’nin Kasîde-i Bürde tahmisi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 27, 489-546.
• Koç, H. (2021). Paşasaraylı Fazlî Efendi’nin manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 26, 391-425.
• Koç, H. (2022). Kasîde-i Bürde’nin mütercimi belirsiz manzum bir tercümesi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 29, 935-56.
• Köksal, M. F. (2005). Klasik Türk şiiri araştırmaları. Akçağ Yayınları.
• Kuzubaş, M. (2007). Muhammed Fevzî’nin Miftâhu’n-necât adlı eseri (Kaside-i Bürde tahmis ve şerhi). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 156-192.
• Öksüz, (2020). Mütercimi meçhul bir Kasîde-i Bürde tercümesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24 (1), 211-245. https://doi.org/10.18505/cuid.704116
• Özcan, A. (2019). Nazîfî İsmâil Akhisarî ve manzum Kasîde-i Bür’e tercümesi: İklîdu’s-sa’âde. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Sezer, İ. H. (2000). Kaside-i Bürde ve nesir ve manzum tercümesi. SÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10, 65-88.
• Sezer, İ. H. (1985). İmam Busîrî ve bürde’si. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Şahin, E. S. (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe şerh ve tercümeleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Yazar, S. (2011). Anadolu sahası klâsik Türk edebiyatında tercüme ve şerh geleneği. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Yazar, S. (2018). Amasyalı Seyyid Hüseyin Efendi ve manzum Kasîde-i Bürde tercümesi. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 145-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/491776
• Yıldız, M. (2018). Niyâzî-i Mısrî. Kaside-i Bürde tesbiʻi. Elif Yayınları.
• Yılmaz, A. (2012). Türk İslâm edebiyatı el kitabı. Grafiker Yayınları.
• Yücel, Y. İ. (2016). Kaside-i Bürde üzerine son dönemde yapılan ilmi çalışmalar. İslam Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1, 86-106.