CUMHURİYET DÖNEMİNDE KISA SÜRELİ BİR MECMUA: DUMLUPINAR VE DUMLUPINAR’DAKİ ŞİİRLERE BAKIŞ

Yıl 2025, Sayı: 19, 141 - 158, 27.03.2025

Handan Gürbüz Yeni

https://doi.org/10.32579/mecmua.1578139

Öz

Süreli yayınlar bir yandan kamuoyu oluştururken bir yandan da eğitim organı gibi faaliyet gösterirler. Üstelik yayımlandıkları dönemin sosyal, siyasi, kültürel yaşamıyla ilgili bilgileri günümüze taşırlar. Bu doğrultuda hareket etmek isteyen süreli yayınlardan biri de Dumlupınar’dır. Mustafa Kemal’in politikalarıyla ilerlemeyi gaye edinen ve bu amaç doğrultusunda çıkarılan Dumlupınar kısa soluklu bir mecmuadır. Mecmuanın ilk sayısı 23 Mart 1341’de son sayısı olan beşinci sayı 15 Kanun-ı Evvel 1341 yılında yayımlanır. Dumlupınar beşinci sayıdan sonra yayın hayatına devam edememiş olsa da çıkış gayelerinin belirtildiği “Dumlupınar’ın Gayesi” adlı yazıda yazarların kendilerini Cumhuriyet ideolojisinin savunucusu ve koruyucusu olarak görmeleri son derece iddialı olduklarını gösterir.
Dumlupınar mecmuası kapılarını hem şiire hem düzyazıya açmıştır. Mecmuada düzyazıya göre şiir sayısı fazladır. Bu sebeple makalede şiirler incelenmiştir. Şiirlerde toplumsal ve bireysel konuların yer aldığı tespit edilmiştir. Şiirlerde az da olsa Mustafa Kemal’e olan bağlılık, inkılap hareketlerine verilen destek ve vatan sevgisi gibi toplumsal konuların işlendiği tespit edilmiştir. Eğitim başlığı altındaki şiirlerde ise modern çağa uygun eğitim kurumunun gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bireysel şiirlerde ise şairler aşk/özlem, bireysel buhran ve tasavvuf konularına yer vermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Mecmua, süreli yayınlar, Dumlupınar, Cumhuriyet Dönemi, Ahmed Burhaneddin

Etik Beyan

Çalışmada etik ilkelere uyulmuştur.

Destekleyen Kurum

Çalışmayı destekleyen bir kurum yoktur.

Teşekkür

Çalışmada teşekküre gerek duyulacak herhangi bir kişinin katkısı yoktur.

A Short Periodical Newspaper During The Republic Period: Dumlupınar And A Look At The Poems At Dumlupınar

Öz

Periodicals, on the one hand, shape public opinion, and on the other hand, act as educational organs. Moreover, they carry information about the social, political and cultural life of the period in which they were published to the present day. One of the periodicals that wanted to act in this direction was Dumlupınar. Aiming to progress with Mustafa Kemal’s policies and published in line with this purpose, Dumlupınar was a short-lived journal. The first issue of the journal was published on March 23, 1341, and the last issue, the fifth issue, was published on 15 Kanun-ı Evvel 1341. Although Dumlupınar could not continue its publication life after the fifth issue, the fact that the authors saw themselves as defenders and protectors of the Republican ideology in the article titled “Dumlupınar’ın Gâyesi”, where their aim of emergence was stated, shows that they were extremely ambitious.
Dumlupınar journal opened its doors to both poetry and prose. The number of poems in the journal is higher than prose. For this reason, the poems were examined in the article. It was determined that social and individual issues were included in the poems. It was determined that social issues such as loyalty to Mustafa Kemal, support for revolutionary movements and love of country were discussed in the poems, although to a lesser extent. In the poems under the title of education, the necessity of an educational institution suitable for the modern age emerges. In individual poems, the poets included topics of love/longing, individual depression and mysticism.

Anahtar Kelimeler

Newspaper, periodical publications, Dumlupınar, Republic period, Ahmet Burhaneddin

Kaynakça

• Ahmet Haşim (1928). Yedi meşaleciler. Meşale, 1(1), 1.
• Apaydın, D. ve Özakman, İ. (2019). Erken Cumhuriyet döneminde kısa ömürlü edebiyat dergileri. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 3(1), 14-30.
• Bilgin, A. A. (2012). Ümmî Sinan. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi. (C. 42, ss. 310-311). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Bostancı, K. (2013). Türkiye edebiyat mecmuası ve dizini. AKAD, 1(1), 66-84.
• Bozdoğan, A. (2011). XX. yüzyılın ilk çeyreğinde Türk ocaklarının taşra teşkilatlarında dergicilik faaliyetleri. Türk Yurdu, (288).
• Issı, A. C. (2013). Ankara hukuk’lu gençlerin çıkardığı 3 sayılık bir dergi: Hep gençlik. (H. Ataş Haz.). Türk Dünyasından -Halil Açıkgöz’e Armağan (1. Baskı, s. 293-300) içinde. Doğu Kitabevi.
• Işık, M. ve Eşitti, Ş. (2014). Ocak 2012 gazete birleşmelerinin Erzurum basının gelişim süreci içerisindeki yeri ve önemi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 47(2), 51-74.
• Kabaklı, A. (1978). Ümmi Sinan. Türk edebiyatı, (C. 2, ss. 364-366). Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Özçelik Damlapınar, Z. B. (2023). Cumhuriyetin kuruluş yıllarında yayımlanan dergiler envanteri: 1923-1938. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (65), 98-134. https://doi.org/10.47998/ikad.1322533
• Tansel, F. T. (1977). Ziya Gökalp külliyatı 1 şiirler ve halk masalları. (2. Baskı). Türk Tarih Kurumu Basımevi. Türk Tarih Kurumu. Tarih çevirme kılavuzu, https://ttk.gov.tr/tarih-cevirme-kilavuzu/ adresinden 09.05.2024 tarihinde alınmıştır.
• Ulutürk, Y. (2011). Meşale dergisi inceleme-metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi. (1928). Yolumuz. Yeşil yaprak, 1(1), 1.
• (23 Mart 1341-15 Kânun-ı Evvel 1341). Dumlupınar. 1(1-5).