Modernıty and Natıonalısm: Hıstorıcal and Structural Analysıs From Socıologıcal Perspectıves

Yıl 2025, Sayı: 19, 234 - 246, 27.03.2025

Erdi Aksakal

https://doi.org/10.32579/mecmua.1630065

Öz

This study aims to examine the concepts of nationalism and modernity through sociological and historical perspectives and to examine the effects of these two historical processes on the interaction and transformation in the formation of modern society. In this context, the effects of modernity on society, individual and global processes are discussed within the framework of the theoretical approaches of thinkers such as Durkheim, Weber, Marx, Anderson, Giddens, Beck and Wagner. In the first stage, it is analysed how modernity emerged with the Enlightenment, industrialisation and the rise of capitalism and how social structures were transformed as a result of these processes. The main elements of modernity such as individual freedom, rationalism, secularism, scientific thought and centralised state structure are examined and their effects on social solidarity, identity and individual-society relations are discussed. In the second part, nationalism is discussed together with modernity and the role of elements such as national identity, language, culture and history in the construction of modern states is elaborated. Based on Anderson's understanding of ‘imagined communities’, the association of nationalism with modernity and the separating and unifying power of this current ideology are discussed. At the same time, from Marx's theoretical framework, the role of nationalism in the context of capitalist relations of production and class struggle; how nationalism changes with modernity within the framework of Giddens and Beck's understanding of globalisation and its relationship in the context of risk society and identity politics have been analysed. The findings provide a deeper understanding of how the dynamic relationship between modernity and nationalism shapes the social identities of individuals and international relations in the modern world.

Anahtar Kelimeler

Globalisation, Nationalism, Modernity, Sociological Understanding, Historical Perspective.

MODERNİTE VE MİLLİYETÇİLİK: SOSYOLOJİK PERSPEKTİFLERLE TARİHSEL VE YAPISAL ANALİZ

Öz

Bu çalışma, milliyetçilik ve modernlik kavramlarını sosyolojik ve tarihsel perspektifler üzerinden analiz ederek, bu iki tarihsel sürecin yeni toplumun oluşumundaki etkileşim ve dönüşümünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Durkheim, Weber, Marx, Anderson, Giddens, Beck ve Wagner gibi düşünürlerin teorik yaklaşımları çerçevesinde modernitenin, toplum, birey ve küresel süreçler üzerindeki etkileri tartışılmıştır. İlk aşamada, modernliğin, Aydınlanma, sanayileşme ve kapitalizmin yükselişi ile nasıl ortaya çıktığı ayrıca toplumsal yapıların bu süreçler sonunda nasıl dönüştüğü analiz edilmiştir. Modernitenin bireysel özgürlük, rasyonalizm, laiklik, bilimsel düşünce ve merkezi devlet yapılanması gibi temel unsurları incelenmiş ve bunların sosyal dayanışma, kimlik ve birey-toplum ilişkileri üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Daha sonra, milliyetçilik, modernite ile birlikte ele alınmış, ulus kimliği, dil, kültür ve tarih gibi öğelerin modern devletlerin inşasındaki rolü detaylandırılmıştır. Anderson’un “hayali cemaatler” anlayışından hareketle milliyetçiliğin modernlikle birlikteliği ve bu mevcut ideolojinin ayrıştırıcı ve birleştirici güç olma hali ele alınmıştır. Aynı zamanda Marx’ın teorik çerçevesinden milliyetçiliğin, kapitalist üretim ilişkileri ve sınıf mücadelesi bağlamındaki rolü; Giddens, Wagner ve Beck’in küreselleşme anlayışları çerçevesinde milliyetçiliğin modernlikle nasıl değişim gösterdiği ve risk toplumu, kimlik politikaları bağlamında ilişkisi analiz edilmiştir. Çalışma, modernite ve milliyetçilik arasındaki dinamik ilişkinin, modern dünyada bireylerin toplumsal kimliklerini ve uluslararası ilişkileri nasıl şekillendirdiğine dair bir anlayış sunma gayretindedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Milliyetçilik, Modernite, Sosyolojik Anlayış, Tarihsel Perspektif.

Kaynakça

• Anderson, B. (1983). Hayali cemaatler: milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması üzerine düşünceler. (2. Baskı). (İ. Savaşır, Çev.). Metis Yayınları.
• Beck, U. (2000). Risk toplumu: yeni bir moderniteye doğru. (1. Baskı). (K. Özdoğan, Çev.). İthaki Yayınları.
• Beck, U. (2006). Kozmopolit vizyon. (2. Baskı). (C. Cronin, Çev.). Polity Yayıncılık.
• Durkheim, E. (2013). İntihar. (1. Baskı). (Z. İlkgelen, Çev.). Pozitif Yayıncılık.
• Durkheim, E. (2020). Toplumsal iş bölümü. (2. Baskı). (Ö. Ozankaya, Çev.). Cem Yayınevi.
• Eagleton, T. (2011). Marx neden haklıydı?. (3. Baskı). (O. Köymen, Çev.).Yordam Kitap Yayıncılık.
• Elibol, S. (1983). İnanç ve kültür. (1. Baskı). Birlik Yayınları.
• Elliott, A. (2007). Yeni bireycilik. (1. Baskı). (B. Kıcır, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Gellner, E. (2018). Uluslar ve ulusçuluk. (2. Baskı). (G. Özdoğan, Çev.). Hil Yayınları.
• Giddens, A. (2021). Modernliğin sonuçları. (3. Baskı). (E. Kuşdil, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (1999). Kaçak dünya: küreselleşme hayatlarımızı nasıl şekillendiriyor?. (1. Baskı). Alfa Basım Yayıncılık.
• Giddens, A. (2019). Modernite ve öz-kimlik: geç modern çağda benlik ve toplum. (1. Baskı). (Ü. Tatlıcan, Çev.). Say Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (1. Baskı). (C. Atay, Çev.). Kalkedon Yayınları.
• Hall, S. (2020). Yeni zamanların anlamı. Yeni Zamanlar: 1990’larda politikanın değişen çehresi. (1. Baskı). (S. Halland, Der.). Ayrıntı Yayınları.
• Harvey, D. (2010). Sermayenin muamması ve kapitalizmin krizleri. (1. Baskı). (S. Savran, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Hobsbawm, E. J. (1990). 1780'den günümüze uluslar ve milliyetçilik: program, mit, gerçeklik. (1. Baskı). (O. Akınhay, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Jarvis, D. S. L. (2007). Risk, küreselleşme ve devlet: ulrich beck ve dünya risk toplumu tezine eleştirel bir bakış. Global Society, 21(1), 23-46. https://doi.org/10.1080/13600820601116468.
• Karaca, N. (1999). Sosyal psikolojik bir kavram olarak milliyetçiliğe giriş. Türk Yurdu, 19(139), 328-330.
• Karaca, N. (2020). Türkiye’de modernleşmenin sonuçları üzerine. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 117-128.
• Marx, K. (2021). Kapital: ekonomi politiğin eleştirisi.(1. Baskı). (N. Satlıgan, Çev.). Yordam Kitap.
• Marx, K. ve Engels, F. (2024). Komünist manifesto. (50. Baskı). (C. Üster, Çev.). Can Yayınları.
• Smith, A. D. (1991). Ulusal kimlik. (9. Baskı). (B. Şener, Çev.). İletişim Yayınları.
• Thompson, E. P. (2023). İngiliz işçi sınıfının oluşumu. (2. Baskı). (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İletişim Yayınları.
• Wagner, P. (1994). Modernitenin sosyolojisi: özgürlük ve cezalandırma. (2. Baskı). (M. Küçük, Çev.). Sarmal Yayınları.
• Wagner, P. (2003). Modernliğin sosyolojisi. (2. Baskı). (M. Küçük, Çev.). Doruk Yayınları.
• Weber, M. (2023). Ekonomi ve toplum. (4. Baskı). (L. Boyacı, Çev.). Runik Kitap Yayıncılık.
• Weber, M. (2022). Protestan ahlâk ve kapitalizmin ruhu. (2. Baskı). (Z. Aruoba, Çev.). Hil Yayınları.
• Weber, M. (2020). Sosyal bilimlerin metodolojisi. (2. Baskı). (V. Öğütle). Küre Yayınları.