Alüviyal fizyografyalar üzerinde gelişen farklı topraklarda arazi değerlendirme çalışmaları

Yıl 2020, Cilt: 33 Sayı: 1, 129 - 135, 01.04.2020

Ozan Şimşek Sevda Altunbaş Bayram Çağdaş Demirel Gafur Gözükara

https://doi.org/10.29136/mediterranean.608330

Cited By: 4

Öz

Her geçen
yıl tarımsal arazilerin toplam araziler içindeki oranı gittikçe azalmakta,
tarım alanlarımız birçok yerde amacının ve yeteneğinin dışında, plansız bir
şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, tarımsal üretim için kıymetli sayılan
alüviyal araziler, materyal olarak seçilmiştir. Bu amaçla, Antalya ili Aksu
ilçesinde yer alan Solak köyünün alüviyal arazileri, gelecekte yapılacak ideal
arazi kullanım planlamaları ile tarımsal veya tarım dışı, her türlü kullanım
kararlarında kullanılmak üzere incelenerek değerlendirilmiştir. Toplam 1625.3
ha’lık çalışma alanına ait topografik haritaların, hava fotoğraflarının, uydu
görüntülerinin incelenmesi ve arazi değerlendirmeleri sonucunda, 3 farklı
fizyografik ünite tespit edilmiştir. Taşkın düzlüğü, nehir sırtı ve yan dere
alüviyali olarak belirlenen fizyografik üniteler üzerinde ise birbirinden
farklı toplam 8 adet toprak serisi tespit edilmiştir. Toprak serilerinden Atçayırı,
Batem 1, Expo, Kelbük, Körcegözler ve Mısnar serileri taşkın düzlüğünde, Solak
serisi nehir sırtı üzerinde, Batem 2 serisi ise yan dere alüviyal
fizyografyaları üzerinde belirlenmiştir. Çalışma alanında 250 m x 250 m
aralıkla 259 grid noktası işaretlenmiş ve her bir noktanın seri+faz düzeyinde
haritalama birimleri tanımlanmıştır. Ardından her bir haritalama birimine bağlı
arazi yetenek sınıfları tespit edilmiştir. Çalışma alanında arazi yetenek
sınıflamasının sadece I., II. ve III. sınıflarına sahip araziler tespit
edilirken, II. ve III. sınıf arazilerde toprak tekstürüne (s) ve/veya drenajına
(w) ilişkin sorunlar olduğu bulunmuştur. Çalışma alanı içerisindeki farklı
arazi yetenek sınıflarının haritalandırılmasıyla
sonuçlanan bu çalışma da arazilerin yetenekleri dışında kullanımlarına engel
olmak için bilimsel bir dayanak oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alüviyal araziler, Arazi yetenek sınıflaması, Toprak etüd haritalama

Destekleyen Kurum

Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi

Proje Numarası

FBA-2016-1536

Teşekkür

Bu çalışma, FBA-2016-1536 numaralı Araştırma Projesinin bir bölümüdür. Katkılarından dolayı Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimine teşekkür ederiz.

Land evaluation studies on different soils developing on alluvial physiographies

Öz

Year
after year, ratio of agricultural lands in total land areas have been progressively
decreasing and agricultural areas in many places are planlessly used out of
their purpose and capacity. In this study, alluvial lands considered as
valuable for agricultural production were selected as material. For this purpose, alluvial lands of Solak village, which is located in
Aksu district of Antalya, have been evaluated for use in all kinds of
agricultural or non-agricultural usage decisions with ideal land use planning
to be made in the future. As a result of the analysis of topographic maps,
aerial photographs, satellite images and land evaluations 3 different
physiographic units were identified in total 1635.3 ha study area. Eight soil
series apart from each other were detected on these three different
physiographical units identified as floodplain, river bank, and tributary
river. Soil series of Atçayırı, Batem 1, Expo, Kelbük, Körcegözler ve Mısnar
involved in floodplain while Solak series and Batem 2 series involved in river
bank and tributary river alluvials, respectively. In the study site, 259 grid
points were assigned by 250 m x 250 m ranges and mapping units of each point
were identified at level of series+phase. After that land capability classes
depended on each mapping units were determined. While fields having only I.,
II. ve III. capability class were detected, problems associated with soil
texture and/or drainage were defined for II. ve III. ability class of fields.
In this study resulting in mapping of different field ability classes in the
study site, a scientific basis was generated to prevent inappropriate use of
fields by their ability classes.

Anahtar Kelimeler

Alluvial lands, Land capability classes, Soil survey and mapping

Proje Numarası

FBA-2016-1536

Kaynakça

• Altunbaş S, Gözükara G, Şimşek O, Buyurgan K (2017) Aksu ovası topraklarının arazi kulanım planlamasında kullanılmak üzere temel toprak etütlerinin yapılması ve özelliklerinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Normal Araştırma Projesi, Antalya.
• Baykal H, Baykal T (2008) Küreselleşen dünya’da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5(9): 1-17.
• Bouyoucos GH (1951) A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal 43: 434-438.
• Demirel BÇ (2017) Hızlı büyüme potansiyeline sahip yerleşim alanlarının detaylı toprak etütleri ve arazi değerlendirmeleri: Mustafalar köyü örneği, Adana. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Dinç U, Şenol S (2013) Toprak etüd ve haritalama. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: A-50, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, Adana.
• DPT (2005) Devlet planlama teşkilatı, sekizinci beş yıllık kalkınma planı. Tarımsal politikalar ve yapısal düzenlemeler özel ihtisas komisyonu raporu, Ankara.
• FAO (1985) Guidelines land evaluation for ırrigated agriculture. FAO Soils Bulletin 55, FAO, Rome.
• Gözükara G (2019) Eski göl tabanlarındaki zamansal ve mekansal değişimlerin toprak oluşumuna etkileri. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Antalya.
• Gözükara G, Altunbaş S, Sarı M (2019) Mekansal değişimin alüviyal fanlar üzerinde oluşan toprakların özelliklerine etkisi. Mediterranean Agricultural Sciences 32(3): 425-435.
• Karaman MR, Susam T, Turan M, Tutar A, Şahin S (2012) Çilek tarımı yapılan arazide uzaysal doğal organik madde değişimlerinin jeoistatistiksel yöntemlerle belirlenmesi. Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Dergisi 14(1): 197-205.
• Koca YK (2014) Toprak etüdlerinde uzman gereksinimini azaltacak yöntemlerin adana ili örneğinde araştırılması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Sarı M (2015) Taşınmış ana materyal ile yer şekilleri arasındaki ilişkiler (Ed. Şenol S., Küsek G., Sarı M., Kurucu Y.) Toprak Etüd Haritalama El Kitabı. Ankara, s. 52-109.
• Schlichting E, Blume E (1966) Bodenkundliches praktikum. Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin: Preis: Kartoniert.
• Soil Survey Staff (1993) Soil survey manual. US Department of Agriculture, Handbook No. 18, Washington DC, USA, pp. 437.
• Soil Survey Staff (1998) Keys to soil taxonomy. Natural Resources Conservation Service, Eighth Edition. USDA, Washington D.C., pp. 326.
• Şenol S, Tekeş Y (1995) Arazi değerlendirme ve arazi kullanım planlaması amacıyla geliştirilmiş bir bilgisayara modeli. Türkiye Toprak İlmi Derneği, İlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, Yayın No:7, Ankara, s. 204-210.
• Vacca A, Loddo S, Melis MT, Funedda A, Puddu R, Verona M, Fanni S, Fantola F, Madrau S, Marrone VA, Serra G (2014) A gıs based method for soil mapping in sardinia, Italy: a geomatic approach. Journal of Environmental Management 138: 87-96.