Antalya bölgesi sulama şebekelerinin değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 33 Sayı: 3, 381 - 388, 28.12.2020

Sinan Kartal , Hasan Değirmenci

https://doi.org/10.29136/mediterranean.703425

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada, Antalya bölgesinde bulunan 13 sulama şebekesi 2006-2016 yıllarına ait 11 yıllık veriler ile değerlendirilmiştir. Çalışmada su dağıtım, finansal ve tarımsal etkinlik göstergeleri kullanılmıştır. Sulama şebekelerinin performanslarının belirlenmesi ve karşılaştırılmasında korelasyon analizi, temel bileşenler analizi yapılmış ve sulama şebekelerinin kalite indeksleri belirlenmiştir. Yapılan performans değerlendirilmesinde her bir göstergeye ait 11 yıllık veri kullanılarak ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Bu verilere göre sulama oranı en yüksek %82.21 ile Korkuteli sulamasında, birim sulanan alana dağıtılan toplam sulama suyu miktarı en düşük 5532.32 m3 ha-1 ile Mursal sulamasında bulunmuştur. Su temin oranı 3.74 ile en yüksek Alara sulamasında, fayda masraf oranı 0.76 olarak en düşük Manavgat sulamasında, birim sulanan alan üretim değeri 1855.53 $ ha-1 ile en yüksek Çıplaklı sulamasında gerçekleşmiştir. Birim şebekeye alınan sulama suyu üretim değeri en yüksek 2.90 $ m-3 ile Çıplaklı sulamasında hesaplanmıştır. Tüm performans göstergeleri faktör analizi kullanılarak tek bir sayıya (kalite indeksi değeri) indirgenmiştir. Bu indekse göre sulama şebekeleri, başarı sıralamasına tabi tutulmuştur. Yapılan kalite indeksi sıralamasında Korkuteli sulaması 1523.91 ile ilk sırada yer alırken Manavgat sulaması -514.38 ile son sırada yer almıştır. Araştırma sonucunda sulama şebekelerinin başarısına en fazla tarımsal etkinlik göstergelerinin etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sulama Performansı, Sulama şebekesi, Kalite İndeksi, Sulama oranı

Evaluation of the irrigation schemes in the Antalya region

Öz

In this study, 13 irrigation schemes in the Antalya region were evaluated based on 11 years of data between the years 2006-2016. Water distribution, financial and agricultural efficiency performance indicators were used in the study. Correlation analysis and principal components analysis were performed, and quality indexes were calculated to evaluate and compare the performances of the irrigation schemes. Basic statistics of performance indicators’ average values and standard deviations were calculated for the study period. According to results, irrigation ratio was highest with 82.21% in Korkuteli irrigation scheme; total amount of irrigation water distributed in unit irrigated area was the lowest (5532.32 m3 ha−1) in Mursal irrigation scheme; water supply rate was highest (3.74) in Alara irrigation scheme; benefit cost ratio was the lowest (0.76) in Manavgat irrigation scheme; output per unit irrigated area was highest (1855.53 $ ha−1) in Çıplaklı irrigation scheme and output per unit cubic meter irrigation water was the highest (2.90 $ m-3) in Çıplaklı irrigation scheme. All performance indicators were aggregated in a single number (quality index) using factor analysis. According to the index, irrigation schemes were ranked. Korkuteli irrigation ranked the first (the most successful) with the highest score 1523.91 while Manavgat irrigation ranked the last with the lowest score -514.38. Based on principle component analysis, agricultural efficiency indicators were the most effective factors on the success of the irrigation schemes.

Anahtar Kelimeler

Irrigation performance, Quality index, Irrigation schemes, Irrigation ratio

Kaynakça

• Abera A, Verhoest NEC, Tilahun SA, Alamirew T, Adgo E, Moges MM, Nyssen F (2018) Performance of small-scale irrigation schemes in Lake Tana Basin of Ethiopia: technical and socio-political attributes. Physical Geography 40(3): 227-251.
• Akkuzu E, Mengü GP (2012) Aşağı Gediz Havzası sulama birliklerinde karşılaştırmalı performans göstergeleri ile sulama sistem performansının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 49(2):149-158.
• Alpar R (2017) Çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık, s. 42.
• Arslan F, Değirmenci F (2017) Rating of some irrigation projects operated by DSI in Turkey. International Advanced Researches & Engineering Congress, Osmaniye/TURKEY.
• Arslan F, Değirmenci H (2018) Sulama şebekelerinin işletme-bakım ve yönetim modernizasyonunda RAP-MASSCOTE yaklaşımı: Kahramanmaraş sol sahil sulama şebekesi örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 49(1): 45-51.
• Bareng JLR, Balderama OF, Alejo LA (2015) Analysis of irrigation systems employing comparative performance indicators: A benchmark study for national irrigation and communal irrigation systems in Cagayan River Basin. Journal of Agricultural Science and Technology A 5: 325-335.
• Bulut İ, Çakmak B (2001) Mersin bahçeleri sulamasında devir öncesi ve devir sonrası sistem performansının karşılaştırılması. Anakara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım bilimleri Dergisi (7): 58-65.
• Çakmak B (2001) Konya sulama birliklerinde sulama performansının değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 7(3): 111-117.
• Córcoles JI, Tarjuelo JM, Moreno MA, Ortega JF, De Juan JA (2010) Evaluation of irrigation systems by using benchmarking techniques. XVIIth World Congress of the International Commission of Agricultural and Biosystems Engineering (CIGR) Hosted by the Canadian Society for Bioengineering (CSBE/SCGAB) Québec City, Canada.
• Değirmenci H, Tanriverdi Ç (2016) Assessment of large scale irrigation schemes using irrigation intensity indicator in Turkey. In VII International Scientific Agriculture Symposium, "Agrosym 2016", Jahorina, Bosnia and Herzegovina, Proceedings, pp. 1961-1967.
• Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F (2017) Aşağı Seyhan Ovası sulama birliklerinin kümeleme analizi ile karşılaştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 20(4): 326-333.
• Eliçabuk C, Topak R (2017) Gevrekli sulama birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi 3(2): 191-199.
• Kartal S, Arslan F, Değirmenci H (2019) Assessment of Boğaçay, Çamgazi and Sarayköy irrigation schemes by statistical methods. Black Sea Journal of Agriculture 2(1): 27-34.
• Kırnak H, Karaca L (2017) Sarıoğlan sulama birliği sahasında sulama performansının değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi 6 (BSM-2017): 35-41.
• Kuscu H, Bölüktepe FE, Demir AO (2009) Performance assessment for irrigation water management: A case study in the Karacabey irrigation scheme in Turkey. African Journal of Agricultural Research 4(2): 124-132.
• Malano H, Burton M, Makin I (2004) Benchmarkıng performance in the irrigation and drainage sector: A Tool for change. Irrigation and Drainage 53: 119-133.
• Molden DJ, Sakthivadivel R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH (1998) Indicators for comparing performance of irrigated agricultural systems. IWMI, Research Report 20, Colombo, p. 26.
• Özdamar K (2015) Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler). Nisan Kitabevi, Eskişehir.
• Rao PS (1993) Review of selected literature on indicators of irrigation performance. International Irrigation management ınstitute, IIMI research paper no: 13, Colombo, Sri Lanka.
• Rodriguez-Diaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L (2008) Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: An application in Spain. Agricultural systems 96(1-3): 250-259.
• Svendsen M, Murray-Rust DH (2001) Creating and colsunting locally managen irrigation in Turkey: The Notional Perspective. Irrigation and Drainage Systems 15: 355-371.
• Zema DA, Nicotra A, Tamburino V, Zimbone SM (2015) Performance assessment of collective irrigation in water users’ associations of Calabria (Southern Italy). Irrigation and Drainage 64(3): 314-325.