Antik Mezar Taşlarının Yersel Lazer Tarama (YLT) Yöntemi ile Üç Boyutlu (3B) Belgelenmesi

Yıl 2022, , 11 - 16, 30.06.2022

Hazal Us , Sena Köse , Muhammed Emin Bıyık

https://doi.org/10.51946/melid.1129675

Öz

Yüzlerce yıllık bilgi birikimine ev sahipliği yapmakta olan kültürel miras eserleri zamanla çeşitli sebeplerden dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bundan dolayı kültürel mirası gelecek nesillere aktarabilmek için belgeleme çalışması yapılması zorunluluk haline gelmiştir. Kültürel mirasın belgelenmesinde birçok yöntem kullanılmaktadır. Daha önceleri klasik olarak belgelenen eserler, teknolojinin gelişmesine ile birlikte daha ayrıntılı ve hassas belgelenmeye başlanmıştır. Özellikle dijital kameralar ile birlikte fotoğraf ve Yersel Lazer Tarama (YLT) verileri ile belgeleme sanatı gün geçtikçe önem kazanmıştır. Dijitalleşmenin ve fotoğrafın entegrasyonu ile birlikte 3 boyutlu (3B) belgeleme çalışmaları da hız kazanarak çeşitli yöntemler gelişmiştir. Fotoğraf ile belgelemenin getirdiği avantajlarının yan sıra eksiklikleri olduğu için YLT yöntemi belgelemede kullanılmaya başlanmıştır. YLT yöntemi, kültürel mirasın belgeleme çalışmalarında doğruluk, zaman ve maliyet açısından büyük avantaj sağlamasının yanında yüksek çözünürlüklü veriler elde edilmesine imkân sağlamaktadır. YLT cihazı ile bu çalışmada tarihi mezar taşlarına herhangi bir temas uygulanmadan dijital olarak belgelenmesi hedeflenmiştir. Çalışma içerisinde mezar taşı farklı konumlardan YLT cihazı ile taranmıştır. YLT verilerinden 3B modeller üretilmiş ve görsel olarak sunumu gerçekleştirilerek tarihi mezar taşının belgelenmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yersel Lazer Tarama, 3B Model, 3B belgeleme, Antik mezar

Teşekkür

Yazarlar olarak, bu çalışmanın verilerinin ofis kısmında işlenmesinde yardımcı olan Seda Nur Gamze Hamal’a teşekkür ederiz.

Three-Dimensional (3D) Documentation of Ancient Tombstones by Laser Scanning

Öz

Cultural heritage works, which are home to hundreds of years of knowledge, face the risk of extinction over time for various reasons. Therefore, documentation work has become necessary to transfer cultural heritage to future generations. Many methods are used in the documentation of cultural heritage. Previously, traditionally documented works began to be documented more thoroughly and precisely with the advancement of technology. Especially with digital cameras, the art of documenting with photography and Terrestrial Laser Scanning (TLS) data has gained importance day by day. With the integration of digitalization and photography, three dimensions (3D) documentation studies have gained speed and various methods have been developed. The TLS method has started to be used in documentation as it has deficiencies as well as the advantages of documenting with photography. The TLS method provides a great advantage in terms of accuracy, time, and cost in documenting cultural heritage, as well as providing high-resolution data. The TLS device, in this study, is aimed to document the historical tombstones digitally without any contact. In the study, the tombstone was scanned with a TLS device from different locations. 3D models were produced from TLS data and visually presented to document the historical tombstone.

Anahtar Kelimeler

Terrestrial Laser Scanning, 3D Model, 3D documentation, Ancient tomb

Kaynakça

• Akova, S. (2012). Balkan Savaşları’ndan Günümüze Batı Balkanlar ve Kültürlerarası İletişim Bağlamında Türkiye İle İlişkiler. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 5(9), 170-201.
• Alptekin, A., Çelik, M. Ö. & Yakar, M. (2019). Anıtmezarın yersel lazer tarayıcı kullanarak 3B modellenmesi. Turkey Lidar Journal, 1(1), 1-4.
• Atasoy, Ö. A. (2019). Kültür ve Turizm Bakanlığı Personelinin Somut Olmayan Kültürel Mirasa İlişkin Değerlendirmeleri Üzerine Bir Çalışma. Folklor/Edebiyat, 25(100), 1091-1105.
• Avcı, M. & Memişoğlu, H. (2016). Kültürel Miras Eğitimine İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerin Görüşleri. İlkogretim Online, 15(1).
• Çelik, M. Ö., Hamal, S. N. G. & Yakar, İ. (2020). Yersel lazer tarama (YLT) yönteminin kültürel mirasın dokümantasyonunda kullanımı: Alman Çeşmesi örneği. Turkey Lidar Journal, 2(1), 15-22.
• Çetin, O. (2019). Osmanlı Mezar Taşları Etrafında Gelişen Kültür ve Medeniyet Dünyası Üzerine Bir İnceleme (Eyüp Örneği). Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 113-122.
• Çevik, S. (2016). Turistik Destinasyonlarda Marka Stratejileri: Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
• Çorak, R. (Ed.). (2020). Osmanlı Mezar Taşları: Tarihi, Edebi ve Kültürel Açıdan, 24, DBY Yayınları.
• Ernst, F. , Şenol, H. İ. , Akdağ, S. & Barutcuoglu, Ö. (2021). Virtual Reality for City Planning. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 6(3) , 150-160.
• Ertan, D. A. Ş. (2010). Bozdoğan Mezar Taşları. Sanat Tarihi Dergisi, 19(2), 109-127.
• Hamal, S. N. G., Sarı, B. & Ulvi, A. (2020). Using of Hybrid Data Acquisition Techniques for Cultural Heritage a Case Study of Pompeiopolis. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 2(2), 55-60.
• Kaçarlar, Z. & Hamal, S. N. G. (2021). Küçük Objelerin Üç Boyutlu (3B) Modellenmesinde Yersel Lazer Tarama (YLT) Tekniği. Türkiye Lidar Dergisi, 3(2), 65-70.
• Kaya, Y., Polat, N., Şenol, H. İ., Memduhoğlu, A. & Ulukavak, M. (2021a). Arkeolojik kalıntıların belgelenmesinde yersel ve İHA fotogrametrisinin birlikte kullanımı. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 3(1), 9-14.
• Kaya, Y., Şenol, H. İ. & Polat, N. (2021b). Three-dimensional modeling and drawings of stone column motifs in Harran Ruins. Mersin Photogrammetry Journal, 3(2), 48-52.
• Kaya, Y., Yiğit, A. Y., Ulvi, A. & Yakar, M. (2021c). Arkeolojik Alanların Dokümantasyonununda Fotogrametrik Tekniklerinin Doğruluklarının Karşılaştırmalı Analizi: Konya Yunuslar Örneği. Harita Dergisi, 87(165), 57-72.
• Kendir, H. (2020). Mimari Restorasyonda Taşıma Yönteminin İrdelenmesi (İstanbul Örneği) (Master's thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Köse, F. (2020). Türkiye’deki oyuncak müzelerinde somut olmayan kültürel mirasa yönelik eğitim etkinliklerinin incelenmesi (Doctoral dissertation).
• Memduhoglu, A., Şenol, H. İ., Akdağ, S. & Ulukavak, M. (2020). 3D Map Experience for Youth with Virtual/Augmented Reality Applications. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 5(3), 175-182.
• Okuyucu, A. & Somuncu, M. (2012). Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli ilçe merkezi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(1), 37-51.
• Özdemir, M. Z. D. (2005). Türkiye’de kültürel mirasın korunmasına kısa bir bakış. Planlama, 31, 20-25.
• Özkan, H. (2000). Erzincan ve Çevresinde Orta Asya Türk Geleneğini Sürdüren Bezemeli Mezar Taşları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 15.
• Polat, N., Önal, M., Ernst, F. B., Şenol, H. İ., Memduhoglu, A., Mutlu, S., ... & Kara, H. (2020). Harran Ören Yeri Arkeolojik Kazı Alanınındın Çıkarılan Bazı Küçük Arkeolojik Buluntuların Fotogrametrik Olarak 3B Modellenmesi. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 2(2), 55-59.
• Sarı, B., Hamal, S. N. G. & Ulvi, A. (2020). Documentation of complex structure using Unmanned Aerial Vehicle (UAV) photogrammetry method and Terrestrial Laser Scanner (TLS). Turkey Lidar Journal, 2(2), 48-54.
• Şenol, H. İ., Memduhoglu, A. & Ulukavak, M. (2020). Multi instrumental documentation and 3D modelling of an archaeological site: a case study in Kizilkoyun Necropolis Area. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 11(3), 1241-1250.
• Şenol, H. İ., Polat, N., Kaya, Y., Memduhoğlu, A. & Ulukavak, M. (2021). Digital documentation of ancient stone carving in Şuayip City. Mersin Photogrammetry Journal, 3(1), 10-14.
• Ulvi, A. & Yakar, M. (2014). Yersel Lazer Tarama Tekniği Kullanarak Kızkalesi’nin Nokta Bulutunun Elde Edilmesi ve Lazer Tarama Noktalarının Hassasiyet Araştırması. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(1), 25-36.
• Ulvi, A. & Yiğit, A. Y. (2020). 3D study of modelling and animation of Kayseri Gülük Mosque. Mersin Photogrammetry Journal, 2(2), 33-37.
• Ulvi, A., Yakar, M., Yiğit, A. Y. & Kaya, Y. (2020). İHA ve yersel fotogrametrik teknikler kullanarak Aksaray Kızıl Kilise’nin 3 Boyutlu nokta bulutu ve modelinin üretilmesi. Geomatik Dergisi, 5(1), 22-30.
• Yakar, M., Yılmaz, H. M., Güleç, S. A. & Korumaz, M. (2009). Advantage of digital close range photogrammetry in drawing of muqarnas in architecture.
• Yiğit, A. Y. & Uysal, M. (2021). Tarihi Eserlerin 3B Modellenmesi ve Artırılmış Gerçeklik ile Görselleştirilmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(2), 1032-1043.
• URL 1: Hexagon Metrology. “Lazer Tarayıcılar” http://www.hexagonmetrology.com.tr/LazerTarayicilar_107.htm#.V2VI6buLRdg.
• URL 2: Mega Danışmanlık Koordinat Ölçüm Makineleri. “Kontrol Ölçme Makineleri”. http://www.megadanismanlik.com.tr/ koordinat_olcme_makineleri-88-hizmet.html.
• URL 3: https://tr.wikipedia.org/wiki/Chevrolet.