Stress Factors on Honey Bees (Apis mellifera L.) and The Components of Their Defense System Against Diseases, Parasites, and Pests

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 7 - 20, 18.12.2019

Murat Genç , Ferat Genç

Öz

Animal health is an important factor that
may limit efficiency in beekeeping, as in other fields yielding animal
products. After all, the diseases, parasites, and pests that pose a risk for
honey bees do not only affect their health, but can decrease productivity, as
well. The colony may collapse eventually unless measures are taken to improve
the situation. Occasional epidemics of diseases, parasites, and pests cause
producers to suffer great losses and harm beekeeping on a national scale in
Turkey.

As with all living organisms, honey bees
have a strong multicomponent defense (resistance, immunity) mechanism against
diseases, parasites, and pests that threaten their health. However, various
stress factors from those rooted in their genetic makeup to others resulting
from the environment collapse their defense system and with the decline of
bodily resistance, honey bees start getting ill and eventually die. Moreover,
these stress factors or stressors interact with one another, with pathogenic
microorganisms, parasites, and pests to create a synergic effect leading to exhaustion
in bees, their offspring, and whole colonies. Therefore,
it is critically important to eliminate stress factors that impair and collapse
the defense system in honey bees.

Anahtar Kelimeler

Honey bee, stress factors, components of defense system

Kaynakça

• [1] GENC F; DODOLOGLU A (2012) Arıcılığın Temel Esasları. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisi, Erzurum, 467s.
• [2] GULER A (2017) Bal Arısı (Apis mellifera L.) Yetiştiriciliği, Hastalıkları ve Ürünleri Kitabı. Bereket Akademi Yayınları, Azim Matbaacılık, Büyük San. 1. Cad. Alibey İşhanı, 99/33, İskitler/Ankara, 419s.
• [3] BIENEFIELD K; PIRCHNER, F (1990) Heritebilities for several colony traits in the honeybee (Apis mellifera carnica). Apidologie, 21:175-183.
• [4] GENC F; CENGIZ M M (2019) Bal Arsı (Apis mellifera L.) Anatomisi, Genetik ve Islahı ile Ana Arı Yetiştiriciliği Kitabı. Birinci Basım, Gece Akademi, Gece Kitaplığı Yayını, Kızılay Mah., Fevzi Çakmak 1. Sok., Ümit Apt., No:22/A, Çankaya/Ankara, 201s.
• [5] SUGAHARA M; SAKAMOTO F (2009) Heat and carbon dioxide generated by honeybees jointly act to kill hornets.. Naturwissenschaften, 96 (9): 1133–1136.
• [6] KAFTANOGLU O (1986) Balarısı Kolonilerinde Akrabalık Derecesi. Teknik Arıcılık, 8: 10-13.
• [7] GENC F (1990) Bal Arılarında Koloni Performansını Etkileyen Faktörler. Teknik Arıcılık, 27: 18-26.
• [8] GENC F (1991a) Koloni performansının temel bileşenleri I. Teknik Tavukçuluk Derg., 73:40-43.
• [9] GENÇ F (1991b) Koloni performansının temel bileşenleri II. Teknik Tavukçuluk Derg., 74:43-47.
• [10] GENC F (1992) Bal Arısı (A. mellifera L.) Kolonilerinde Farklı Yaşta Ana Arı Kullanımının Koloni Performansına Etkileri. Doğu Anadolu Böl. I. Arıcılık Semineri (3-4 Haziran, 1992) Bildirileri, Atatürk Üniv., Zir. Fak. Ofset Tesisleri, Erzurum, s76-95.
• [11] YILMAZ B (1998) Kolonide Isı Kontrolü ve Kışlama. Teknik Arıcılık, Sayı 62:10-13.
• [12] GENC F (2016a) Türkiye Arıcılığının Nitelikleri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi, (8-10 Nisan 2016), Toç-Bir Sen., Çam Hotel, Kızılcahamam-ANKARA, Cilt: 2:70-89.
• [13] GENC F (2016b) Koloni Yönetimi ve Verimlilik. 5. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi, 1-5 Kasım 2016, Ölüdeniz-Muğla-Türkiye.
• [14] GENC F; DODOLOGLU A (2012) Arıcılıkta İklim, Bitki Örtüsü, Mer’a Seçimi ve Arılık Düzeni. Arıcının Sesi, Sayı: 8:18-19.
• [15] KACMAZ N (2005) Tükenmişlik (Burnout) sendromu. İst. Tıp Fak. Derg., 68:29-32.
• [16] SILICI S (2009) Bal Arısı Biyolojisi ve Yetiştiriciliği. Eflatun Yayınevi, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, 118/4, Maltepe-İstanbul, 236s.
• [17] MANNING, R (2001) Fatty acids in pollen: a review of their importance for honey bees. Bee Wld., 82(2):60-75.
• [18] GENC F; KAFTANOGLU O (1996) Determination of a suitable wintering method for honeybee, A. mellifera L., colonies in cold climates. Apiacta, 31(4): 116-122.
• [19] SALMELA H; AMDAM G.V; FREITAK D (2015) Transfer of Immunity from Mother to Offspring Is Mediated via Egg-Yolk Protein Vitellogenin. PLoS Pathog, 11(7):e1005015. Doi:10.1371/jornal.ppat. 1005015.
• [20] COHEN S; JANICKI-DEVERTS D; MILLER G.E (2007) Psychologal stress and diseasae. VAMA, 298:1685-1687.
• [21] KANDEMIR I (2010) Bal arılarında koloni çökme bozukluğu konusunda yapılan son çalışmalar üzerine mini derleme. Uludağ Arıcılık Derg., 10(1):23-27.
• [22] AYDIN L; DOGANAY A; ORUC H.H; YESILBAG K; BAKIRCI S; GIRISGIN O.A; GUNES N; MUZ M.N; BORUM A.E; GUNES M.E (2017) Bal Arısı Yetiştiriciliği, Ürünleri, Hastalıkları Kitabı. (1. Baskı), Editörler: Doğanay, A., Aydın, L., Dora Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Altıparmak Mah., Bozkurt Cad., Avdan Apt., 10/1, Osmangazi/Bursa, 470s.
• [23] SAHINLER N; GUL A (2005) Effect of heating and storage on honey hydroxymethyl furfural and diastase activity. J. of Food Technology, 3(2):152-157.
• [24] ERKAN C; GOSTERIT A (2012) Bal arılarında stres. Uluslararası TÜRK Ve Akraba Topluluklar Zoot. Kongresi Kitabı, Isparta, Cilt 1:354-362.
• [25] EVEN N; DEVAUD J.M; BARRON A.B (2012) General Stress Responses in Honey Bee. Insects, 3:1271-1298.
• [26] YEAGENEHRAD H; HAMZEH R.K; SAJAD J (2015) Investigating the effect of high relative humidity and high carbon dioxide concentration in beehives on honeybees death rate in winter. 44.th APIMONDIA Int. Apic. Congress, Scientific Program Abstracts, Daejeon-Korea, p188.
• [27] AKKAYA H (2010) Son yıllarda sıklıkla karşılaşılan nedeni bilinmeyen arı ölümleri ve bunlara karşı çözüm önerileri. II. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi (5-8 Ekim, 2010), Muğla Üni. Arıcılık ve İpekböcekçliği Araştırma ve Uygulama Merkezi, Muğla, s119-126.
• [28] SABANOGLU M (1991) Antibiyotikler ve Balarısı Hastalıklarına Karşı Kullanma Olanakları. Teknik Arıcılık, 32: 25-27.
• [29] ÖZBEK H (1983) Arıların Zirai Mücadele İlâçlarından Etkilenmeleri ve Alınacak Önlemler. TOKB Zir. Müc. ve Zir. Kar. Gn. Md., Ofset Matbaası Tesisleri, Ankara, 46s.
• [30] SHIMANUKI H; KNOX D; FURGALA A; CARON B; WILLIAMS J. L (1993) Diseases and Pests of Honey Bees. The Hive and Honey Bee, Dadant and Sons, Hamilton, Chapter 25, p 1083-1151.
• [31] ERIKSSON P.S; WALLIN L (2004) Functional consequences of stressrelated suppression of adult hippocampal neurogenesis- a novel hypothesis on the neurobiology of burnout. Acta Neurol Scand, 110:275-280.
• [32] MILNE C. P. JR (1983) Laboratory measurement of honebee brood disease resistance. 2. Uncapping of freze-killed and live brood by nevly emerged workers in cages. J. of Apic. Res., 22(2):115-118.
• [33] GENC F; AKSOY A (1992) The effects of infestation level of Varroa jacobsoni on wintering of honeybee (Apis mellifera L.) colonies. Apiacta, 27(2):33-38.
• [34] DE GUZMAN I.L; RINDERER E.T; STELZER J.A (2001) Resistance to the parasite mite Varroa destructor in honey bees from far-eastern Russia. J. of Apic. Res., 32(4):381-399.
• [35] ARECHAVALETA-VELASCO M.E; HUNT G.J (2003) Genotypic variation in the expression of guarding behavior and the role of guards in the defensive response of honey bee colonies. Apidologie, 34:439-447.
• [36] IBRAHIM A; SPIVAK M (2006) The relationship between hygienic behavior and suppression of mite reproduction as honey bee (Apis mellifera L.) mechanisms of resistance to Varroa destructor. Apidologia, 37:31-40.
• [37] OZBAKIR G. O (2013) İşçi Arılarda (Apis mellifera L.)Yumurta Denetleme Davranışı. Hayvansal Üretim, 54(2):24-29.
• [38] AMDM G.V; NORBERG K; HAGEN A; OMHOLT S.W (2003) Social exploitation of vitellogenin. Proc. Natl. Acad. Sci., USA, 100:1799-1802.
• [39] AMDM G.V; SIMÕES Z.L.P.; HAGEN A.; NORBERG K.; SCHRØDER K.; MIKKELSEN O.; KIRKWOOD T.B.L.; OMHOLT S.W (2004) Hormonal control of the yolk precursor vitellogenin regulates immune function and longevity in honey bees. Exp. Gerontol., 39:767-773. [40] DOGA H. (2014) Çiçek Ballarının Kimyasal, Fiziksel ve Antimikrobiyal Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üni. Fen Bil. Enst., Gıda Müh. Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 72s.
• [41] CUSHNIE T.P.T.; LAMB A.J (2005) Antimicrobial activity of flavonoids. Int. Joural Antimicrob. Apents, 26:343-356.
• [42] DE CASTRO S.L (2001) Propolis: Biological and pharmacological activities. Therapeutic uses of this bee product. ARBS Ann. Rev. Biomed.. Sci., 3:49-83.
• [43] KUTLUCA S; GENC F; KORKMAZ A (2006) Propolis. Tarım İl Müdürlüğü ÇEY Şubesi, Samsun, 61s.
• [44] SCHIESSER A; OMUR G.C; ASLI O; NEVIN K (2015) In vitro evaluation of antimicrobial effect of propolis against Paenibacillus larvae genotypes in Turkey. 44.th APIMONDIA Int. Apic. Congress, Scientific Program Abstracts, Daejeon-Korea, p189.