Planning Problems of Coastal Urban Settlements with Natural Historical/ Archeological Assets: The Case of Foça

Yıl 2017, Sayı: 2, 68 - 84, 01.01.2017

Tanyel Özelçi Eceral Afra Taciroğlu

https://doi.org/10.32325/iaad.2017.31

Öz

Urban settlements located in coastal areas with natural and historical/archeological assets are the common heritage of the world and humankind. The increasing tendency of the population to settle in coastal areas make these type of settlements areas of struggle between development and conservation. In this respect, transferring cultural and natural assets to future generations is not solely a conservation problem but a problem of planning/management, which seek to guide and also find solutions to development problems. Within this framework, Foça, one of the historical, natural and coastal districts of Izmir, is examined through its natural and historical/ archeological characteristics, the conservation decisions and planning processes in different scales in this article. Planning problems of the settlement is dicussed especially in the context of paradigm shift in conservation and planning approaches of academic and international institutions’ studies during the recent years

Anahtar Kelimeler

Urban natural and historical/archaeological assets, conservation, planning, Foça, Izmir

Doğal ve Tarihi/Arkeolojik Değerlere Sahip Kentsel Kıyı Yerleşimlerinin Planlama Sorunu: Foça Örneği

Öz

Kıyı alanlarında yer seçen doğal tarihi/arkeolojik değerlere sahip kentsel kıyı yerleşmeleri kültürel ve doğal değerleri ile dünya ve insanlığın ortak mirasıdır. Nüfusun giderek daha yüksek oranlarda kıyılarda yer seçme eğilimi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarına sahip yöreleri giderek daha fazla koruma ile gelişme arasında yaşanan bir mücadele alanı haline getirmektedir. Bu çerçevede, doğal ve kültürel varlıkların dünya mirası olarak gelecek nesillere aktarılması salt bir koruma problemi değil, bölgenin sorunlarına ve gelişimine çözüm arayan, yönlendiren bir kent planlama/yönetimi problemi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu makalede, birçok doğal ve tarihi/arkeolojik değere sahip İzmir ilinin kıyı yerleşimlerinden Foça ilçesi, doğal ve tarihi/arkeolojik değerleri, ulusal ve uluslararası düzeydeki koruma kararları, farklı ölçekteki planlama süreçleri çerçevesinde ele alınmakta; yörenin süreç içerisinde ve günümüzde yaşadığı planlama sorunları son yıllarda uluslararası kuruluşlarca ve akademik çevrelerce de ele alınan kent yönetimi/planlama ve kentsel koruma alanlarında yaşanan paradigma değişimleri bağlamında tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kentsel doğal ve tarihi/arkeolojik değerler, koruma, planlama, Foça, İzmir

Kaynakça

• Arıkan, Zeki. “Henri Pirenne ve Fernand Braudel’e Göre Akdeniz”. Akdeniz Tarihi, Kül- türü ve Siyaseti “Çoğulluğu ve Farklılığı İçeren Bir Birlik Özlemi” Sempozyum Bildirileri içinde, derleyenler Alp Yücel Kaya, Ayşegül Sabuktay, Dilek Akyalçın Kaya, Ertekin Akpınar, 39-48. İzmir: İzmir Akdeniz Akademisi, 2016.
• Ergürhan, Erhan. “Foça’da Kıyı Alanı Kullanımı ve Kıyı Kullanımı Bilincinin Değerlen- dirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Gültekin, Nevin. “Kentsel Korumada Temel Kavramlar”, Kentsel Koruma Ders Notları içinde, 3-4 (2015).
• Güneş, Gül. “Korunan Alanların Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Katılımcı Yönetim Planları”. Ekonomi Bilimleri Dergisi 3, no. 1 (2011): 47-57.
• Güney, Rabia ve N. Aydan Sat. “Bölge Planlamada Katılım: İzmir ve Batı Karadeniz Kal- kınma Ajansları Üzerine Bir İrdeleme”. Planlama Dergisi 26, no. 2 (2016): 101-116. htt- ps://doi.org/10.14744/planlama.2016.25743.
• Hoşsucu, Hikmet, Adnan Tokaç, Tuncay Kınacıgil, Zafer Tosunoğlu, Okan Akyol, Uğur Özekinci ve Vahdet Ünal. “Balıkçılık Sektörünün İzmir İli İçindeki İşleyişi ve Güncel Sorunları”. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 18, no. 3-4 (2001): 437-444.
• İZKA ve Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi. İzmir 2012 Kültür Ekonomisi ve Kültür Altyapısı Envanteri ve İzmir Kültür Ekonomisi Gelişme Stratejisi. İzmir: İZKA, 2013.
• İZKA. “2014-2023 İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Foça İlçe Raporu, Mayıs 2013”. Eri- şim tarihi 7 Kasım 2016. http://www.izmiriplanliyorum.org/static/upload/file/2014- 2023_ilce_ozet_raporu_-_foca.pdf.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. 1/25000 Ölçekli İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı Revizyo- nu Açıklama Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2009.
• Kaypak, Şafak. “Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürüle- bilir Bir Çevre”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 13, no. 20 (2011): 19-33.
• Kıraç, Cem Orkun ve Harun Güçlüsoy. Foça ve Akdeniz Foku: Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde Akdeniz Fokunun (Monachus monachus) Korunması ve İzlenmesi. Ankara: T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Liu, Jianguo, Thomas Dietz, Stephen R. Carpenter, Marina Alberti, Carl Folke, Emilio Moran, Alice N. Pell, vd. “Complexity of Coupled Human and Natural Systems”. Science 317, no. 5844 (2007): 1513-1516. https://doi.org/10.1126/science.1144004.
• Örnek, Elif Özden ve Zekai Görgülü. “Planlama-Koruma İlişkisi Üzerine Yeni Bir Sis- tem Önerisi”. Megaron: YTÜ Mim. Fak. e-Dergisi 1, no. 4 (2006): 234-255.
• Özcan, Koray. “Sürdürülebilir Kentsel Korumanın Olabilirliği Üzerine Bir Yaklaşım Önerisi: Konya Tarihi Kent Merkezi Örneği”. METU JFA 26, no. 2 (2009): 1-18. https:// doi.org/10.4305/METU.JFA.2009.2.1.
• Özyiğit, Ömer. “Phokaia’da Akurgal’ın Kazıları Işığında Son Dönem Çalışmaları”. Ana- dolu / Anatolia 25 (2003): 97-107.
• Özyiğit, Ömer. “Recent Discoveries At Phocaea”. Empşries 56 (2009-2011): 25-40.
• Özüpekçe, Salman. “Turizm Yerleşmelerinde Nüfusun Sosyo-Ekonomik Özelliklerinde Ortaya Çıkan Değişimler ve Eğitim Üzerindeki Etkisi (Foça Örneği)”. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Santander, Arturo Azpeitia ve Agustín Azkarate Garai-Olaun. “Urban Planning and Sustainable Development in the 21st Century, Conceptual and Management Issues”. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science 44, no. 3 (2016): 032005. https:// doi.org/10.1088/1755-1315/44/3/032005.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı Raporu. Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdür- lüğü, 2011.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. İzmir İli Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetim ve Planlama Projesi Kıyı Alanları Mekansal Strateji Planı. Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2012.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Açıklama Raporu. Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2014.
• Tekeli, İlhan, “Sürdürülebilir Bir Toplum ve Çevre Tasarımı İçin Bir Strateji Seçenekle- ri Yelpazesi Oluşturmak”. İzmir Ekoloji Forumu Hazırlık Çalışmaları ve Sonuç Raporları içinde, derleyenler Ayşe Filibeli, Melek Demir, 69-130. İzmir: İzmir Akdeniz Akade- misi, 2015.
• Tekeli, İlhan. İzmir-Tarih Projesi Tasarım Stratejisi Raporu. İzmir: İzmir Büyükşehir Bele- diyesi, 2015.
• Tosun, Elif Karakurt. “Sürdürülebilirlik Olgusu ve Kentsel Yapıya Etkileri”. Paradoks: Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi 5, no. 2 (2009).