AVRUPA BİRLİĞİ GÜVENLİK VE SAVUNMA POLİTİKASININ NATO İLE İLİŞKİLER BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yıl 2023, , 94 - 117, 29.04.2023

Ayşe Tuğçe Yaşar , Murat Yorulmaz

https://doi.org/10.54707/meric.1272202

Öz

Avrupa’da bölgesel barış ve güvenlik politikalarının temeli 1648 Westphalia Anlaşmasına kadar uzanmaktadır. Bölgesel barışın kilit unsurlarını vurgulayan bu anlaşma ile devletlerin bağımsızlık ve kendi geleceklerini belirleme hakkı, prensibi, devletlerarası eşitlik prensibi, bir devletin iç işlerine başka bir devletin karışmaması prensibi konusunda uzlaşılmıştır. Geçen zaman zarfında Avrupa’nın ulus devlet anlayışı yerini ulusların oluşturduğu Avrupa Birliği’ne bırakmış, bu durum ortak savunma ve güvenlik sorunlarının tartışılmasına ve adımların atılmasına yol açmıştır. 20. yüzyılla beraber I.ve II. Dünya savaşı ardından, iki kutuplu bir dünyanın meydana getirdiği Doğu ve Batı Bloğu gerilimi, artan Sovyet tehdidi NATO bayrağı altında ABD ve Avrupa’yı bir araya getirmiştir. 1957 Roma anlaşması ile nihai hedefi Birlik olan Avrupa bütünleşme hareketi zaman içinde ekonomik birleşmeni yanında savunma ve güvenlik alnında da tam uyum yoluna gitmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Avrupa’nın güvenlik sorununa odaklanarak soğuk savaş öncesi ve sonrası bu sorunun nedenleri ve sorunu çözmeye yönelik adımları teorik açıdan analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

NATO, Cold War, AGSP, ODGP

Kaynakça

• Arı, T., Toprak, E., Çetindişli, R. Vd. (2019). Theories of International Relations II. Anadolu University Oress. Eskişehir.
• Açıkmeşe, S. A. & Dizdaroğlu, C. (2014). NATO-AB İlişkilerinde İşbirliği ve Çatışma Dinamikleri. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 10(40), 130-163.
• Akçay, E. Y. (2016). AB’nin Haylaz Çocuğu : Fransa. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 1-12.
• Ateş, E. (2020, 11 16). Avrupa Birliği’nin Ortak Savunma Kimliğinde Almanya’nın Rolü. Avrupa Birliği’nin Ortak Savunma Kimliğinde Almanya’nın Rolü. Tasam. Avrupa Birliği’nin Ortak Savunma:https://tasam.org/Files/Icerik/File/yeni_dunya_ekonomi_ve__guvenlik_mimarisi__IGK2019_5_(2)_pdf_776dfad6-e075-449a-be29-2ae518cee13e.pdf adresinden alınmıştır
• Alpay, O. (2017). „Sovyet Tarihinin Son Perdesi: Mihail Gorbaçov Dönemi Sovyet Dış Politikası‟ Editör: Ayla Kaşoğlu. Liderlerin Sovyet’i Devrimden Perestroykaya.
• Alexandra, D. C. (2014). Appointment of the Commission: Parliament's role before 1995.
• Bailes, A. J., & Messervy-Whiting, G. (2011). Death of an institution: the end for Western European Union, a future for European defence? Egmont Paper No. 46, May 2011.
• Bardarova, S., Atanasoski, D., Temelkov, Z., Filiposki, O., & Stojanovska, A. (2014). Maastricht Treaty in the Shaping and Development of the Common Foreign and Security Policy (CFSP). Journal of US-Shina Public Administration, 11(7), 596-604.
• Cioffi-Revilla, C. (1984). European Political Cooperation: An Application of Political Reliability Theory to Integration. International Studies Quarterly, 28(4), 467-492.
• Donnelly, J. (2000). Realism and international relations. Cambridge University Press.
• Dugurı, U. S., Hassan, I., & Ibrahım, Y. K. (2022). International Relations, Realism, and Liberalism: A Theoretical Review. International Journal of Social and Humanities Extension (IJSHE), 1-6.
• Dijkstra, H., & Vanhoonacker, S. (2011). The changing politics of information in European foreign policy. Journal of European Integration, 33(5), 541-558.
• De Maıo, G (2021). Opportunıtıes to Deepen Nato-Eu Cooperatıon. Europe.
• Efe, H. (2008). Avrupa Birliği'nin ortak dış ve güvenlik politikası. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 66-78.
• Efe, H. (2010). Soğuk savaş döneminde Avrupa’da ortak dış politika oluşturma çabaları. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 9(1), 37-62.
• Eralp, A. (2018). Avrupa Bütünleşmesinin Dış Politika Arayışları: Dünü, Bugünü ve Geleceği. Hukuki, Siyasi ve İktisadi Yönleriyle Avrupa Bütünleşmesinde Son Gelişmeler ve Türkiye-Ab ilişkileri Ataum 30. yıl Armağanı. (S. A. Açıkmeşe, Dü.) Avrupa Bütünleşmesinin Dış Politika Arayışları: Dünü, Bugünü ve Geleceği, s. 211.
• Gençalp, E. (2004). Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası’nın (agsp) Avrupa Güvenliğindeki Rolü ve Nato ile İlişkileri. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 44-54.
• Günyel, C. & Caşın, M. H. (2008, Mayıs 10). Avrupa’nın Güvenlik ve Savunma Politikalarının Oluşum ve Gelişim Süreci. http://sites.khas.edu.tr: http://sites.khas.edu.tr/tez/CihanGunyel_izinli.pdf adresinden alınmıştır.
• Giuglietti, L. (2021). The EU’s Permanent Structured Cooperation, NATO, and the US: beyond a zero-sum game. College of Europe.
• Gavin, V. (2009). Power through Europe? The Case of the European Defence Community in France (1950–1954). French History, 23(1), 69-87.
• Joseph, J. & Wight, C. (Eds.). (2010). Scientific realism and international relations. Springer.
• Klohs, J. & Niemann, A. (2014). Comparing the US National Security Strategy and the European Security Strategy in the first decade of the 21st century: converging but still different. Mainz Papers on International and European Politics, (8).
• Klijn, H. (2009). NATO’S New Strategic Concept: Rising to the Occasion.
• Martins, B. O. & Csernatoni, R. (2019) The European Defence Fund: Key Issues and Controversies.
• MacFarlane, N. (2013). Intervention in contemporary world politics. Routledge.
• Sanahuja, J. A. (2019). The EU Global Strategy: Security narratives, legitimacy, and identity of an actor in crisis 1. In The Routledge handbook of European security law and policy (pp. 395-414). Routledge.
• Smith, M. E. (2001). Diplomacy by decree: The legalization of EU foreign policy. JCMS: Journal of Common Market Studies, 39(1), 79-104
• Siousiouras, P. & Nikitakos, N. V. (2006). European integration: the contribution of the West European Union.
• Tezcan, E. (1999). Maastricht ve Amsterdam Antlaşmalan çerçevesinde Avrupa Birliği ve Batı Avrupa Birliği ilişkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54(1).
• Tınas, M. & Çitak, Z. (2017). Normatif Güç olarak Avrupa Birliği ve Avrupa Komşuluk Politikası: Fas ve Mısır vaka Analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 845-866.
• Turhan, E. (2019). Avrupa Birliği’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nın Savunma Boyutunun Gelişiminde Pesco’nun Rolü: Fırsatlar ve Zorluklar. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 20(2), 347-374.
• Vidyarthi, K. (2016). Glasnost and Perestroika: Did Gorbachev Break the USSR?. Available at SSRN 2755245.
• Wallace, W. (2017). European foreign policy since the Cold War: How ambitious, how inhibited?. The British Journal of Politics and International Relations, 19(1), 77-90.
• Zhussipbek, G. (2009). 2007 Lizbon Antlaşması, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası’nın Tanımı ve Özellikleri, Güvenlik Aktörü Olarak AB’nin Nitelikleri. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 8(1), 139-164.