SEBASTEİON PLANININ KENTİN IZGARA PLANINA UYMAMASININ NEDENİNE DAİR BİR ÖNERİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 63 - 78, 09.12.2017

M. Umut Doğan

Öz

Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’daki en önemli kentlerinden biri olan
Afrodisyas Iulius Claudiuslar hanedanlığı için özel bir öneme sahipti. Kent özellikle
İmparator Augustus’un özel koruması altındaydı. MÖ. 1. yy’da Afrodisyas’ta kent
ızgara plan sistemine göre düzenlendi ve Roma dönemi boyunca bu plana uyuldu.
Ancak kentteki bazı yapılar bu plandan sapma göstermektedir. Iulius Claudiuslar
Hanedanlığı için yapılan Sebasteion da bu plana uymayan yapılar arasındadır. Bu
makale, “Sebasteion neden kent planına uymaz?” sorusuna cevap aramakta ve
bunun ana sebebinin kozmolojik bir sembolizm olabileceği üzerinde durmaktadır.
Kutsal alanın ana yönü, Ağustos ve Eylül aylarında güneşin battığı ufuk noktasına
bakar. Bu aylar İmparator Augustus için özeldi. Bu nedenle Sebasteion’daki
tapınağın ilk başta İmparator Augustus onuruna yapılmış olduğu, sonradan yapının
geliştirilerek büyük bir komplekse dönüştürülüp Iulius Claudius hanedanlarının tüm
üyelerine adandığı akla gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afrodisyas, Iulius Claudiusar Hanedanlığı, Sebasteion, Izgara Plan, İmparator Augustus

Kaynakça

• Albayrak, C. 2007. Anadolu'da Kybele-Attis Kültü, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi.
• Aveni, A. F. - Romano, G. 1994 , “Orientation and Etruscan Ritual.” Antiquity 68, 545-563.
• Belmonte, J. A.- González-García, A. C. 2015 , “The pillars of the Earth and the Sky: Capital Cities, Astronomy and Landscape” Journal of Skyscape Archaeology-1, 9-38
• Boutsikas, E - Ruggles, C. 2011, "Temples, Stars, and Ritüel Landscapes: The Potential For Archeoastronomy in Ancient Greece”, American Journal of Archaeology, Vol. 115, No. 1 (January ), 55-68
• Bremmer, N. J. 2008, Grek Religion and Culture, The Bible and the Ancient Near East, Boston.
• Erim, K, T. 1986, Aphrodisias, City of Venus Aphrodite, New York.
• González-García. A.C. - García Quintela.M.V. 2004, "The 1st of August at Lugdunum: Astronomy and Imperıal Cult ın Galıa" Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 14, No 3, 83-91
• Görcelioğlu, E. 1986, "Güneş Açıları ve Bunların Peysaj Düzenlemelerindeki Önemi" İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 36, Sayı: 3, 33-52.
• Hannaha, R.- Magli, G. 2011, " The Role of the Sun in the Pantheon’s Design and Meaning" Numen 58, 486–513. Sebasteion Planının … The Meriç Journal Cilt:1,Sayı:2, Yıl:2017 73
• Hueber, F. "Der Baukomplex einer Julisch-Claudischen Kaiserkultanlage İn Aphrodisias", Aphrodisias de Carie, Ed: K. Erim- J. de la Genière, Paris, 1987, 101-106
• Işık, F. 2012, Uygarlık Anadolu'da Doğdu, İstanbul. Joukowsky, M. S. Prehistoric Aphrodisias, An Account of the Excavations and Artifact Studies I-II, Louvain-La Neuve, 1986.
• Joukowsky, M.S. 1991 , “Prehistoric Developments on the Acopolis (Theater Hill), Aphrodisias Papers 2, Ed: R. Smith-K.Erim, Ann Arbor, Mı, 9-13
• Magli G. 2015, "Under Augustus' sign: the role of Astronomy in the foundation of Augusta Praetoria Salassorum" Cambridge Archaeological Journal 25, 1-15.
• Outschar, U. 1987 , “ Betrachtungen zur Kunstgeschicthlichen Stellung des Sebasteions İn Aphrodisias” , Aphrodisias de Carie, Ed: K. ErimJ. de la Genière, Paris, 107-122.
• Özkaya, V. 1996 , “Frig Mimari Kaplamaları Işığında Attis ve Hayat Ağacı”, Arkeoloji ve Sanat 74, 2-8.
• Öztürk, Ö. A 2011. Digital Reconstruction of Vısual Experience and the Sebasteıon of Aphrodisias, A Thesıs Submıtted to the Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University.
• Price, S. 1984. "Gods and Emperors: the Greek Language of the Roman Imperial Cult." The Journal of Hellenic Studies - 104, 79 - 85.
• Ratte, C. 2008, " The Founding of Aphrodisias", Aphrodisias Papers 4, ed: C. Ratte- R.R.R. Smıth, Portsmouth-Rı, 7-36. Sebasteion Planının … The Meriç Journal Cilt:1,Sayı:2, Yıl:2017 74
• Rehak, P. 2006, Imperium and Cosmos: Augustus and the Northern Campus Martius, Ed. J. G. Younger, The University of Wisconsin Press.
• Reynolds, J. 1982, Aphrodisias and Rome, Journal of Roman Studies monograph 1, London.
• Rockwell, P . 1990. "Finish and Unfnish in the carving of Sebasteion" Aphrodisias Papers, Ed: C. Roueche- K.T. Erim, Ann Arbor, 101-118
• Roller, L. E. 2004, Ana Tanrıça'nın İzinde, Anadolu Kybele Kültü, Çev: B. Avunç, İstanbul.
• Smith, R. R.R. 1987, "The Imperial Reliefs from the Sebasteion at Aphrodisias." Journal of Roman Studies 77,88-138.
• Smith, R.R.R. 1990. "Myth and Allegory in the Sebasteion" Aphrodisias Papers, Ed: C. Roueche- K.T. Erim, Ann Arbor, 89-100.
• Smith, R.R.R. 1993. The Monument of C. Julius Zoilos, Mainz am Rhein.
• Smıth, R.R.R. 2013. The Marble Reliefs From The Julio-Claudian Sebasteion, Aphrodisias VI, Verlang Philipp von Zabern, Darmstadt/Mainz.
• Thommen, G. 2012, " The Sebasteion at Aphrodisias: An Imperial Cult to Honor Augustus and the Julio-Claudian Emperors" Chronika- II, 82-91
• Vermaseren, M. J. 1977. Cybele and Attis: the Myth and Cult, London.
• Weddle, Candace. 2014. “Imperial cult, Roman”, Springer Encyclopedia of Global Archaeology, Classical Archaeology Section. Berlin
• Yıldırım, B. 2008"Afrodisyas: Şehir ve Kamu Yapıları- Aphrodisias: City and Public Buldings" Afrodisyas'tan Roma Portreleri- Roma Portraits from Aphrodisias, Ed: R.R.R. Smith, İstanbul, 35-53 Sebasteion Planının … The Meriç Journal Cilt:1,Sayı:2, Yıl:2017 75
• Zanker, P. 1990. The Power of Images in the Age of Augustus. The University of Michigan Press, Ann Arbor.