KYOTO’DAN PARİS’E KÜRESEL İKLİM POLİTİKALARI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 10, 165 - 191, 13.08.2020

Hulusi Ekber Kaya

Öz

Çevre sorunları içinde uluslararası gündemi en çok meşgul eden konu küresel ısınma ve ona bağlı küresel iklim değişikliği sorunudur. Özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren uluslararası ilişkilerin güncel konularından biri olmuştur. Teknolojinin ve buna bağlı sanayinin gelişmesi fosil yakıtlara olan bağımlılığı arttırmış ve karbon salınımında gelinen noktada dünyamız sera etkisi ile daha sıcak bir gezegen haline dönüşmüş ve bu durum beraberinde birçok küresel sıkıntının doğmasına neden olmuştur. Gerekli önlemler alınmadıkça da söz konusu sıkıntılar büyüyecek ve baş edilmesi çok güç krizlere evirilecektir. Çevre sorunlarının etkileri ülkeler arasındaki sınırları aşarak tüm dünyayı etkisi altına aldığından dolayı küresel nitelikte bir sorun olarak değerlendirilmektedir. Böyle bir sorunla da devletler kolektif hareket ederek mücadele etmelidirler. Bu çalışmada çevrenin ve iklim değişikliğinin nasıl bir küresel sorun haline geldiği ve bu sorunlarla mücadelede Kyoto Protokolü ve Paris İklim Anlaşması ile atılan adımlar açıklanacaktır. Böylece küresel iklim değişikliği sorununa nasıl yaklaşıldığı ve nasıl yaklaşılması gerektiği noktasında bir çerçeve çizilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kyoto Protokolü, Paris İklim Anlaşması, İklim değişikliği

Kaynakça

• APPARICIO, S., SAUER, N., “Which countries have not ratified the Paris Climate Agreement?” https://www.climatechangenews.com/2020/03/01/countries-yet-ratify-paris-agreement/, (ET:21.06.2020)
• ARI, T., Uluslararası İlişkiler Teorileri, Aktüel Yayınları, Bursa 2018.
• BAŞKAYA, F., Gençlerle Baş Başa İklim Krizi ve Ekolojik Yıkım, Yordam Kitap, İstanbul:2020.
• BODANSKY, D., “The Paris Climate Change Agreement: A New Hope?”, American Journal of International Law, Cilt:110, Sayı:2, 2016.
• BOZOĞLU, B., 21. Yüzyılda İklim Krizi, Paris Anlaşması ve İklim Değişikliğine Uyum, Dorlion Yayınevi, İstanbul:2019.
• BOZKURT, Y., Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Çevre Politikalarının Dönüşümü Çevre Sorunları ve Politikaları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa:2018.
• ÇELEBİ, H., “Çevre Sorunları”, Uluslararası İlişkiler: Giriş, Kavram ve Teoriler, Editör: Haydar Çakmak, Doğu Kitabevi, İstanbul:2014.
• DEMİR, İ., “Kyoto Protokolü Amaçlarına Ulaşabilme Yolunda Dünya Enerji Kullanımında Meydana Gelebilecek Değişiklikler”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Editörler: Serdar Kılıçkaplan-Mustafa Durmuş, Cilt:8, Sayı:2, Ankara:2006.
• DEMİRCİ, M., “İklim Değişikliği Tartışması Bağlamında Bilim-Siyaset İlişkisi”, Küresel Isınma ve Kyoto Protokolü: İklim Değişikliğinin Bilimsel, Ekonomik ve Politik Analizi, Editör: Etem Karakaya, Bağlam Yayıncılık, İstanbul:2008.
• DENCHAK, M., “Global Climate Change: What You Need to Know, https://www.nrdc.org/stories/global-climate-change-what-you-need-know, (ET:21.06.2020).
• DENCHAK, M., “Paris Climate Agreement: Everything you Need To Knom” https://www.nrdc.org/stories/paris-climate-agreement-everything-you-need-know#sec-important, (ET:22.06.2020).
• DURU, B., “Kyoto Protokolü’nden Halkların Protokülüne Kyoto Sonrası İklim Değişikliği Görüşmeleri”, Mülkiye, Cilt:32, Sayı259, Ankara:2008.
• ECKERSLEY, R., “Yeşil Teori”, Uluslararası İlişkileri Teorileri Disiplin ve Çeşitlilik, Editörler: Tim Dunne-Mılja Kurki-Steve Smith, Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, Sakarya:2016.
• EDİGER, Volkan, Ş., “Küresel İklim Değişikliğinin Uluslararası İlişkiler Boyutu ve Türkiye’nin Politikaları”, Mülkiye, Cilt:32, Sayı259, Ankara:2008.
• ERÇANDIRLI, Y., “Küresel Çevre Sorunları ve Siyaseti”, Uluslararası İlişkilerde Güncel Sorunlar, Editörler: Mehmet Seyfettin Erol-Muharrem Ekşi, Akçağ Yayınları, Ankara:2019.
• ERÇANDIRLI, Y., “Yeşil Teori”, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Derleyen: Ramazan Gözen, İletişim Yayınları, İstanbul:2014. ERK, N., “İklim Değişikliği ve Tarımsal Üretim Üzerine Etkileri”, Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Sosyo-Ekonomik Etkileri, Editör: Hayriye Atik, Nobel Yayıncılık, İstanbul:2017.
• FRIEDMAN, L., “Trump Serves Notice to Quit Paris Climate Agreement”, https://www.nytimes.com/2019/11/04/climate/trump-paris-agreement-climate.html, (ET:21.06.2020)
• GIDDENS, A., İklim Değişikliği Siyaseti, Çeviren: Erhan Baltacı, Phoenix Yayınevi, Ankara:2013.
• GOLDSTEIN, Joshua, S., PEVEHOUSE, Jon, C., Uluslararası İlişkiler, Çeviren: Haluk Özdemir, BB101, Ankara:2015.
• GÖRMEZ, K., Çevre Sorunları, Nobel Yayınları, Ankara:2020.
• GUSTIN, G., “The Paris Climate Problem: A Dangerous Lack of Urgency”, https://insideclimatenews.org/news/07112019/paris-climate-agreement-pledges-lack-urgency-ipcc-timeline-warning, (ET:22.06.2020)
• HEYWOOD, A., Küresel Siyaset, Çevirenler: Nasuh Uslu ve Haluk Özdemir, Adres Yayınları, Ankara:2014.
• HULME, M., İklim Değişikliği Konusunda Neden Anlaşamıyoruz?, Çeviren: Merve Özenç, Alfa Yayıncılık, İstanbul:2016.
• KAYA, Y., Uluslararası Çevre Anlaşmalarına Uyum Sorunu, Ezgi Kitabevi, Bursa:2012.
• KEGLEY, Charles, W., BLANTON, Shannon, L., Dünya Siyaseti Yönelim ve Dönüşüm, Çeviren: Helin Alagöz Gessler, Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları, Sakarya:2015.
• KOZANOĞLU, H., 50 Soruda Küresel İklim Değişikliği ve İnsanlar, Altınbaş Üniversitesi Yayınları, Ankara:2020.
• MASLIN, M., Küresel Isınma, Çeviren: Sinem Gül, Dost Kitabevi, Ankara:2011.
• MAZLUM, İ., “Küresel Siyaset ve Çevre”, Küresel Siyasete Giriş Uluslararası İlişkilerde Kavramlar, Teoriler, Süreçler, Editör: Evren Balta, İletişim Yayınları, İstanbul:2014.
• MAZLUM, Semra, C., “Uluslararası İklim Politikası: Hakkaniyet ve Sürdürülebilirlik Ekseninde Bir Değerlendirme”, Küresel Isınma ve Kyoto Protokolü: İklim Değişikliğinin Bilimsel, Ekonomik ve Politik Analizi, Editör: Etem Karakaya, Bağlam Yayıncılık, İstanbul:2008.
• MFA, Ministry of Foreign Affairs, Paris Anlaşması, http://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa, (ET:28.06.2020)
• NEALE, J., Küresel Isınmayı Durduralım, Dünyayı Değiştirelim, Çeviren: Doğan Tarkan, Yordam Kitap, İstanbul:2009.
• RIFKIN, J., Üçüncü Sanayi Devrimi, Çeviren: Pelin Sıral-Murat Başekim, İletişim Yayınları, İstanbul:2019.
• ROSKIN, Michael, G., BERRY, Nicholas, O., Uluslararası İlişkiler Uİ’nin Yeni Dünyası, Çeviren: Özlem Şimşek, Adres Yayınları, Ankara:2014.
• SAYGIN, H., ÇETİN, F., Küresel İklim Rejimindeki Gelişmeler ve Türkiye’nin Durumu, Der Yayınları, İstanbul:2018.
• SİVEREKLİ, E., “Küresel Isınma Sürecinde Yerel Yönetimlerin Çevre Politikaları Üzerindeki Rolü”, Küresel Isınma, İklim Değişikliği ve Sosyo-Ekonomik Etkileri, Editör: Hayriye Atik, Nobel Yayıncılık, İstanbul:2017.
• SÖNMEZOĞLU, F., GÜNEŞ, H., KELEŞOĞLU, E., Uluslararası İlişkilere Giriş, DER Yayınları, İstanbul:2017.
• SULLIVAN, J., “7 Reasons to United States Needs The Paris Climate Agreement”, https://unfoundation.org/blog/post/7-reasons-united-states-needs-paris-climate-agreement/, (ET: 23.06.2020)
• SÜMER, V., “Çevre Sorunları ve Küresel İklim Değişikliği”, Uluslararası İlişkilere Giriş, Editörler: Şaban Kardaş-Ali Balcı, Küre Yayınları, İstanbul:2014.
• SÜRMELİOĞLU, D., “Uluslararası Çevre Hukukunda Güncel Bir Sorun: Sınıraşan Çevresel Zararlar”, Uluslararası Hukukta Güncel Sorun Alanları, Editör: Murat Saraçlı, BigBang Yayınları, Ankara:2012.
• ŞAHİN, Ü., “Başlangıcından Bugüne Uluslararası İklim Değişikliği Rejimi”, Uluslararası Çevre Rejimleri, Derleyenler: Gökhan Orhan-Semra Cerit Mazlum-Yasemin Kaya, Dora Yayınları, Bursa:2017.
• UZMEN, R., Küresel Isınma ve İklim Değişikliği İnsanlığı Bekleyen Büyük Felaket mi?, Bilge Kültür Sanat, İstanbul:2007.
• ÜNAL, S., “Yeşil Teori”, Uluslararası İlişkiler Teorileri Temel Kavramlar, Editörler: Mehmet Şahin-Osman Şen, Kripto Yayınları, Ankara:2014.
• ÜNVER, İ., “Barış Ödülünün Üzerinde İklim Değişikliği Gölgesi”, Mülkiye, Cilt:32, Sayı259, Ankara:2008.
• VIOTTI,Paul, R., KAUPPI, Mark, V., Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti, Çeviren: Ayşe Özbay Erozan, Nobel Yayıncılık, Ankara:2014.
• WHO, World Health Organizasiton, https://www.who.int/health-topics/climate-change#tab=tab_1, (ET:21.06.2020).
• WOODWARD, A., “The Trump administration has started to pull the US out of the Paris Climate Agreement. Here’s what that means and what comes next.”, https://www.businessinsider.com/trump-pulling-us-out-paris-climate-agreement-2019-10, (ET:22.06.2020)