TASARRUFA DAYALI FAİZSİZ FİNANSMAN SİSTEMİ VE FIKHÎ MEŞRUİYETİ ÜZERİNDE YAPILAN DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 85 - 114, 30.06.2019

Mehmet Birsin Hatice Ötegeçeli

Öz

Makale, başlangıçta altın günlerini modelleyerek başlayan, kurucularının “Elbirliği” olarak adlan-dırdığı ve zamanla araç, konut ve diğer gayr-i menkullerin satın alınması için finansman sağlayan ticari bir yapıya dönüşen “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi”ni ele almaktadır. Makale, dün-yada TDFFS’ye benzer uygulamaları, sistemin işleyişini, sistem üzerinde yapılan akademik çalışma-ları ve fıkhî meşruiyeti için yapılan açıklamaları konu edinmektedir. Çalışma, sistemin fıkhî meşrui-yeti için önerilen çözümlerin açıklayıcılık düzeylerini ve tutarlılıklarını tartışmakta ve bir öneri sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Elbirliği, Tasarrufa Dayalı Finansman, Konut finansmanı, Yapı Tasarruf Sandığı

Kaynakça

• Altay, Nasuh Oğuzhan. “Federal Almanyada Yerel Yönetim Bankacılığı: Tasarruf San-dıkları Organizasyonları”. Çağdaş Yerel Yönetimler 6/2 (1997): 64-82.
• Aydın, Fatih Mehmet. “Tasarrufa Dayalı Yardımlaşma Usulü Finansman Modelleri ve Fıkhî Açıdan Değerlendirilmesi”. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, t.y.
• Bardakoğlu, Ali. “Hibe”. DİA. 421-426. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
• Berki, Ali Himmet. Açıklamalı Mecelle (Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye). İstanbul: Hikmet Yayınları, 1978.
• Birevim. “Bir Evim Yöntemlerinin Fıkhi Uygunluk Çalışması”. Birevim, ty.
• Birsin, Mehmet. İslâm Eşya ve Borçlar Hukuku. 2. Bs. Malatya: Protecth Matbaacılık, 2018.
• Cündi, Ebü’l-Mevedde Ziyaeddin Sidi Halil b. İshak b. Musa. Muhtasaru’l-allâme Halîl. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1401.
• Döndüren, Hamdi. “İslâm’da Para-Kredi Faiz ve Enflasyon İlişkileri”. İslami Araştırma-lar Dergisi. 3 (1987): 56-70.
• Ergüven, Murat. Konut Finansmanında Elbirliği Sistemi: Müşterilerin Elbirliği Sistemi Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Ergüven, Murat - Kaya, Feridun. “Konut Finansmanında Elbirliği Sistemi: Müşterilerin Elbirliği Sistemi Tercih Nedenleri Üzerine Bir Araştırma”. Kastamonu Üniversite-si İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13 (2016): 24-39.
• Günay, H. Mehmet. Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi. 1. Bs. İstanbul: İsefam &Ensar Yayınları, 2017.
• Hacak, Hasan. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminde Yapılan Akitlerin Anali-zi (Elbirliği Finansman Sistemi Üzerinden)”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sis-temi. Ed. Hacı Mehmet Günay. 1. Bs. İstanbul: Ensar Neşriyat & İSEFAM, 2017.
• Hacak, Hasan. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemine Yeni Yaklaşımlar”. Ana-kara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Hammâd, Nezîh. el-Ukûdu’l-mürekkebe fi’l-fıkhi’l-islâmî. 2. Bs. Dımaşk: Dâru’l-kalem, 1432.
• Hammâd, Nezîh Kemâl. “el-Müşâreketu’l-müntenâkısa ve ahkâmuha fî dav’i davâbiti’l-ukûdi’l-müstecedde”. Mecelletu’l-mecmei’l-fıkhi’l-islamî. 15 (t.y.): 192-221.
• Heyet. el-Mevsûatu’l-fıkhıyye. Kuveyt: Vezâretü’l-evkâf ve’ş-şuûnü’l-islâmiyye, ty.
• İbnu’l-Himâm, Kemâluddin Muhammed b. Abdulvahhâb. Şerhu Fethî’l-kadîr (Netâi-cu’l-efkâr fî keşfi’r-rumûz ve’l-esrâr ile birlikte). 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1412.
• Kahraman, Abdullah. “Bir Faizsiz Finansman Yöntemi Olarak Müşâreke Akdi ve Tasar-rufa Dayalı Faizsiz Sistem”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. 1. Bs. İs-tanbul: Ensar Neşriyat & İSEFAM, 2017.
• Kâsânî, Alâuddin Ebû Bekr b. Mes’ûd el-. Bedâiu’s-senâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’. 2. Bs. Beyrut: Dârukutubi’l-ilmiyye, 1986.
• Kaya, Feridun - Ergüvan, Murat. “A Study on Factors Affecting Customers’ Preferences of Cooperation System in Housing Finance”. International Research Journal of Applied Finance 6/9 (2015): 598-615.
• Kaya, Süleyman. “Faizsiz Finans İlkeleri ve Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi-ne Dair Öneriler”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. Ed. Hacı Mehmet Günay. 120. İstanbul: İsefam &Ensar Yayınları, 2017.
• Kaya, Süleyman. “Günümüz Konut Finansman Teknikleri”. II. Uluslararası Ticaret Hu-kuku Kongresi –Günümüzdeki Meseleler. 661-675. Konya: KTO Karatay Üniver-sitesi Yayınları, 2016.
• Kaya, Süleyman. “Müzakere”. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Kılıç, Selim. “Konut Finansman Modeli Olarak Yapı Tasarruf Sandıkları; Almanya ve Türkiye’deki Uygulamaları”. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekono-mi Dergisi 14/1 (2017): 231-246.
• Koç, İlker. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sisteminin İşleyişi”. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Koç, İlker - Çekin, Ömer. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sistemi: İşleyiş, Değerlendir-me ve Tasarım”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Fİnansman Sistemi. 1. Bs. İstanbul: En-sar Neşriyat & İSEFAM, 2017.
• Kumbasar, Murat. “Ev Sahibi Olmak ve Eminevim Örneği”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,. 5 (2016).
• Kurt, Fatih, ed. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı VII Bildiriler Kitabı. 1. Bs. An-kara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Mevsılî, Abdullah b. Muhammed b. Mevdûd el-. el-İhitiyâr li’ta’lîli’l-Muhtâr. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1984.
• Meydânî, Abdulğanî el-Ğanîmî ed-Dımeşkî el-. , el-Lubâb fî şerhi’l-Kitâb. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-Arabî, 2015.
• Okur, Mustafa - Çatıkkaş, Özgür - Ersoy, Mehmet. “Bir Gölge Bankacılık Uygulaması Olarak Gayrimenkul Finansmanında Alternatif Bir Faizsiz Finansman Modeli: İpoteğe Dayalı Paylaşımlı Faizsiz Finansman Modeli”. İşletme Araştırmaları Der-gisi Journal of Business Research-Turk 10/4 (2018): 384-400.
• Öztürk, Ali. “Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans Sisteminde Fon Fazlası Varlıkların Değer-lendirilmesi”. Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi. 1. Bs. İstanbul: Ensar Neşriyat & İSEFAM, 2017.
• Senhûrî, Abdurrezzak Ahmed es-. Nazariyyetu’l-akd. Beyrut: Menşûrâtu’l-halebî el-hukukiyye, 1998.
• Serahsî, Şemsu’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl es-. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, ty.
• Tekerek, Süleyman. Konut Finansmanında Banka Kredilerine Alternatif Modellerden “Elbirliği Sistemi” Üzerinde Bir Çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2013.